Program koła matematycznego

I. WSTĘP

Kiedy nauczyciel zdaje sobie sprawę, że w jego klasie jest dziecko uzdolnione staje przed szczególnie odpowiedzialnym zadaniem. Obowiązkiem jego jest bowiem zorganizowanie pracy tak, aby uczeń mógł rozwijać swoje zdolności i zainteresowania. Uczniom zdolnym trzeba stawiać wyższe wymagania, adekwatne do ich rzeczywistych możliwości. Zadania zbyt łatwe osłabiają aktywność, motywacje i zapał. Dlatego tez ważne jest, aby zauważone zdolności zostały w odpowiednim momencie racjonalnie i celowo rozwijane. Nie można tego w pełni dokonać podczas tradycyjnych form pracy lekcyjnej. Uniemożliwia to duża ilość uczniów w klasie, a w związku z tym konieczność organizowania procesu nauczania na poziomie przeciętnym. Podczas lekcji matematyki trudno też znaleźć wystarczającą ilość czasu by pokazać uczniom piękno matematyki, różnorodność jej zastosowań, czy stworzyć warunki do samodzielnego pokonywania trudności i osiągnięcia satysfakcji z twórczej i ambitnej pracy.
Niniejszy program takie możliwości stwarza. Jest dość obszerny i rozbudowany, bogaty w treści nauczania, dający możliwość stosowania różnorodnych metod i form pracy, a prowadzącemu swobodę w doborze materiału stosownie do własnych zamierzeń, zdolności uczniów oraz ich zainteresowań. Może on być wykorzystany w pracy z uczniem zdolnym, zainteresowanym matematyką, ale daje także możliwość pracy z uczniami, których chciałoby się zachęcić do poszerzania swojej wiedzy poprzez swoistą promocję matematyki.
Program oferuje uczniom odmienne sposoby zdobywania i utrwalania wiedzy niż te, które są zazwyczaj stosowane na lekcjach. Jedną z nich jest lubiana przez uczniów praca z komputerem.

Program jest przewidziany do realizacji w klasie IV, V, VI szkoły podstawowej, w wymiarze 1 godziny tygodniowo.


II. CEL GŁÓWNY

- rozwijanie zainteresowań uczestników koła matematycznego,
- rozwijanie i rozszerzanie wiadomości zdobytych na lekcjach,
- kształtowanie postaw społecznych,
- przygotowanie uczniów do konkursów matematycznych.



III. CELE SZCZEGÓŁOWE

uczeń potrafi:
- przejawiać inicjatywę i realizować własne pomysły,
- poszukiwać różnych, nietypowych rozwiązań,
- korzystać z informacji przedstawionych za pomocą tabel i wykresów,
- czytać ze zrozumieniem tekst matematyczny,
- stosować schematy i rysunki w trakcie rozwiązywania zadania,
- interpretować informacje, wyciągać wnioski poparte poprawnym rozumowaniem,
- rozwiązywać problemy praktyczne,
- dostrzegać zależności matematyczne w otaczającym świecie,
- prezentować rozwiązania zadań i problemów w sposób zrozumiały i czytelny,
- sprawdzać otrzymane wyniki i korygować błędy,
- obsługiwać matematyczne komputerowe programy interaktywne,
- skutecznie poszukiwać potrzebnych wiadomości na stronach internetowych,
- współpracować w grupie,
- stosować zasady dobrej organizacji pracy, dyscypliny myślenia, staranności, krytycyzmu, stałego korygowania błędów, uznawania racji popartych poprawnym rozumowaniem, tolerancji wobec innych,
- samodzielnie zdobywać wiedzę.


IV. OCZEKIWANE EFEKTY PRACY UCZNIA

Zakładam, że uczeń realizujący program:
- pogłębi swoją wiedzę w zakresie matematyki,
- ugruntuje swoje zainteresowania,
- rozwinie umiejętność samodzielnego uczenia się i korzystania z różnych źródeł informacji,
- z chęcią będzie brał udział w konkursach matematycznych i będzie osiągał w nich sukcesy.


V. PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW. METODY I FORMY PRACY

Osiąganie stawianych celów wymaga różnorodnych metod i form pracy uczniami. Unikanie monotonności przez wprowadzanie nowych, ciekawych oryginalnych zadań pozwala dzieciom zobaczyć coś nowego, przeżyć i poznać nowe treści w atrakcyjny sposób.
Osiągnięcie stawianych w tym programie celów zaplanowane jest poprzez:
- rozwijanie wyobraźni matematycznej,
- rozwijanie umiejętności wnioskowania i logicznego myślenia, odkrywania i tworzenia reguł,
- rozbudzanie ciekawości nauką matematyki.

Metody:
podające:
- elementy wykładu opowiadanie, opis, anegdota, objaśnienie),
- pokaz filmu, animacji komputerowej, modeli z komentarzem,
- objaśnienie przez nauczyciela sposobów rozwiązania zadań,
problemowe:
- pogadanka heurystyczna poprzedzona wysunięciem problemu do rozwiązania,
- rozwiązanie problemu w oparciu o tekst matematyczny,
- pokaz połączony z obserwacją ucznia w celu samodzielnego rozwiązania problemu,
- rozwiązywanie zadań problemowych,
- aktywizujące: gry dydaktyczne, dyskusja
eksponujące:
- dyskusja na temat rozwiązania problemu,
- referaty uczniów uwzględniające ciekawostki matematyczne,
- konkursy na wykonywanie ćwiczeń w grupach, parach, indywidualnie,
- zawody matematyczne,
- rozwiązywanie zadań o treści atrakcyjnej dla ucznia,
programowane:
– z użyciem komputerowych programów dydaktycznych.


Formy:
- rozwiązywanie zadań interesujących, stwarzających nowe, ale niezbyt trudne problemy indywidualnie i zespołowo
- sporządzanie pomocy naukowych,
- opieka nad pracownią matematyki,


VI. ŚRODKI DYDAKTYCZNE

- karty dydaktyczne do gier „ Tabliczka mnożenia”,
- komputer, programy komputerowe,
- testy, zestawy zadań, karty pracy, plansze, tabele, wykresy,
- anegdoty, ciekawostki, krzyżówki,
- zbiory zadań, podręczniki,


VII. EWALUACJA PROGRAMU

Program kółka stworzony został dla uczniów klas IV-VI szkoły podstawowej. Stwarza on możliwość rozwoju zainteresowań matematycznych, zdolności, wyobraźni i myślenia.
Uczeń pogłębia wiadomości i umiejętności zdobywane podczas zajęć lekcyjnych. Miarą naszego sukcesu będą kryteria dające zadowolenie uczniom i osiąganie przez nich wyniki w nauce i konkursach:
- uczniowie chętnie uczestniczą w zajęciach
- tematyka zajęć wzbudza ich ciekawość i aktywność
- pracy towarzyszy zaangażowanie i chęć jej ukończenia
- wzbogacają swój warsztat o nowe sposoby myślenia i podejścia do tematu
- biorą udział w konkursach i odnoszą sukcesy.

Ewaluacji programu będzie podlegała jego:
- przydatność
- ciekawość
- stopień realizacji
- skuteczność metod i technik.


Powyższe informacje zbierane będą od uczniów poprzez przeprowadzenie anonimowej ankiety pod koniec roku szkolnego. Uzyskane w ten sposób informacje będą analizowane i wykorzystane do wprowadzenia ewentualnych zmian w programie.


VIII. BIBLIOGRAFIA

1. Kinga Gałązka „Zbiór zadań nietrudnych” , wydawnictwo Krok po kroku
2. „Gry, zabawy i ćwiczenia z tabliczką mnożenia”
3. „Matematyka w szkole” – czasopismo dla nauczycieli GWO
4. A. Żurek, P. Jędrzejewicz – „Zbiór zadań dla kółek matematycznych w szkole podstawowej” GWO 2004
5. „Uczymy się myśleć poprzez rozrywkę” Aksjomat Toruń 2004
6. „Matematyka z wesołym kangurem” Aksjomat Toruń 2005
7. Zinaida Krawcewicz „Zadania dla uczniów klas V-VIII uzdolnionych matematycznie”, Warszawa 1985
8. M. Rosół – „Konkursy matematyczne dla szkoły podstawowej” Aksjomat Toruń 2004
9. „Zabawy geometryczne” Aksjomat Toruń 2006
10. „Rebusy matematyczne” GWO 2004
11. Renata Eliasz, Barbara Kamińska „Matematyka w praktyce, czyli – po co ja się tego uczę?” Opole 2000
12. Ken Russell, Philip Carter „Łamigłówki liczbowe”, GWO, Gdańsk 19995


IX. TREŚCI I TEMATYKA ZJAĘĆ

Lp.
Zagadnienia
Treść zajęć
klasa
Literatura, pomoce


1. Z dziejów matematyki

1. Wybitni matematycy
2. Systemy liczenia
VI
VI
- Wikipedia,
- matematyka. net
- „Zadania dla uczniów klas V-VIII uzdolnionych matematycznie”


2. Liczby naturalne

1. Gry i zabawy z tabliczką mnożenia
2. Liczbowe zakręty
3. Działania na liczbach naturalnych
4. Wstawianie znaków, uzupełnianie cyfr
5. Znajdź liczby
6. Zadania tekstowe z arytmetyki
7. Podzielność liczb
8. Liczby pierwsze, rozkład liczby na czynniki pierwsze
9. Działania na liczbach naturalnych na różnym poziomie
IV
V-VI
IV-VI
- Karty do tabliczki mnożenia
- „Gry, zabawy i ćwiczenia z tabliczką mnożenia”
- „Zbiór zadań nietrudnych”
- „Zbiór zadań dla kółek matematycznych”
- „Po co ja się tego uczę?”
- program komp.: „Matematyka 1+2”
- program komp.: „Matematyka 4 1.0”
- program komp.: „Algorytm Euklidesa 2.1


3. Liczby wymierne

1. Ułamki zwykłe
2. Zadania tekstowe
3. Matematyczny wiatr
4. Zamiana jednostek
5. Prędkość, droga, czas
6. Kalendarz
7. Zadania o ważeniu
8. Kalkulator
9. Zadania z zastosowaniem, procentów i promili
V-VI
IV-V
IV-VI
- Program komp.: „Ułamkowiec”
- „Zbiór zadań nietrudnych”
- „Zbiór zadań dla kółek matematycznych”
- „Po co ja się tego uczę?”

4. Logika naturalna
1. Pułapki logiki
2. Zadania z zapałkami
3. Zadania z klockami domina
4. Zadania o Mikołajach
5. Zadania konkursowe
6. Zadania prowadzące do rozwiązywania równań
V-VI
- „Uczymy się myśleć poprzez rozrywkę”
- „Zbiór zadań nietrudnych”
- zestawy zadań konkursowych
– wybrane zadania
- „Matematyka z wesołym kangurem”

5 Geometria

1. Ćwiczymy spostrzegawczość(np. ile widzisz trójkątów?)
2. Tangramowe figury
3. Geometryczne problemy
4. Wskazówki zegara
5. Wielokąty
6. Obliczanie pól figur
7. Proste, płaszczyzny, symetrie
8. Figury przestrzenne, problemy, objętość, pole powierzchni IV-VI
V-VI
- „Zabawy geometryczne”
- „Uczymy się myśleć poprzez rozrywkę”
- „Zbiór zadań nietrudnych”
- „Zbiór zadań dla kółek matematycznych”
- program komp.: Geometry Calculator 1.2”
- „Po co ja się tego uczę?”

6. Elementy kombinatoryki

1. Ile jest liczb ...
2. Na ile sposobów...
3. Monety i kostki
4. Rozmieszczanie liczb
V-VI
- „Zbiór zadań dla kółek matematycznych”
- „Matematyka z wesołym kangurem”


7. Łamigłówki

1. Rebusy
2. Zagadki
3. Krzyżówki
IV-VI
- „Rebusy matematyczne”
- „Po co ja się tego uczę?”
- „Zbiór zadań nietrudnych”- „Łamigłówki liczbowe”


8. Zadania różne

1. Zadania konkursowe „Kangur”, „Mat”, „Alfik”
2. Zadania konkursowe z konkursów matematyczno przyrodniczych
3. Matematyka w życiu codziennym
IV-VI
V-VI
- Arkusze zadań konkursowych
- Internet
- „Matematyka z wesołym kangurem”
- „Po co ja się tego uczę?”