Program autorski koła polonistycznego: Sztuka opowiadania to pobudzenie wyobraźni i wrażliwości

Program autorski koła polonistycznego dla kl. II w roku szkolnym 2010/2011 - „Pobudzić wyobraźnię, czyli jak użyć wyobraźni i języka, by tworzyć opowieści” – 18 godzin (1 godzina tygodniowo w ciągu jednego semestru)

Cele ogólne:
Uczeń po uczestnictwie w kole polonistycznym potrafi tworzyć teksty, zwłaszcza opowieści, pisemne i ustne na zadany temat, posłuje się sprawniej językiem mówionym, zna środki wyrazu przekazu ustnego, mówi wyraźnie i dobitnie. Celem programu jest rozwijanie czterech podstawowych zdolności językowych - czytania, pisania, słuchania i mówienia.

Cele szczegółowe:
• Kształcenie umiejętności posługiwania językiem mówionym
• Kształcenie umiejętność korzystania ze środków wyrazu przekazu mówionego
• Poznanie wielu form ekspresji ustnej
• Opracowanie przez uczniów definicji opowieści i wyłonienie jej podstawowych elementów w odróżnieniu od słowa pisanego
• Ćwiczenie sposobów zapamiętywania opowiadania
• Doskonalenie języka mówionego (wzbogacanie słownictwa, operowanie różnorodnymi konstrukcjami zdaniowymi, środkami stylistycznymi)
• Kształcenie umiejętności wyraźnego i wyrazistego mówienia – ćwiczenia logopedyczne – usprawnianie aparatu mowy
• Zdobycie umiejętności opowiadania na zadany temat

Metody pracy:
wykład, warsztaty, ćwiczenia sceniczne, drama, analiza filmu, film jako przykład opowieści.

Formy pracy:
praca w grupach, praca własna.

Wyniki:
prezentacje opowieści w formie ustnej i pisemnej.

Co osiągnie uczeń?
Uczeń nauczy się tworzyć spójne, bogate w ekspresję opowieści na zadany temat. Rozwinie cztery podstawowe zdolności językowe - czytanie, pisanie, słuchanie i mówienie. Umiejętność opowiadania doda uczniowi pewności siebie. Praca w grupie sprawi, że uczniowie poznają się lepiej i będą się czuli pewnie i dobrze w swoim towarzystwie, powstaną między nimi więzi przyjaźni. Uczeń będzie sobie radził z tremą w sytuacjach wystąpień publicznych.

Motto programu:
Opowiadanie historii nie jest trudne. Każdy z nas może stać się dobrym opowiadaczem.

Tematy poszczególnych zajęć:

1. Różnice pomiędzy tekstem pisanym a mówionym
Odbywają się ćwiczenia wprowadzające w świat opowiadania. Poprawne przekazu mówionego. Zajęcia wstępne mają zaznajomić z wieloma formami ekspresji ustnej. Dokonywana jest analiza wybranych rodzajów opowieści od bajek, baśni do opowieści inspirowanych historią osobistą.
2. Opracowanie definicji opowieści i wyłonienie jej podstawowych elementów
Niezbędnym jest zrozumienie, co odróżnia opowieść od innych form narracyjnych.
3. Zapoznajemy się ze sposobami zapamiętywania opowiadania.
Praca domowa - stworzenie opowieści indywidualnej.
4. Ćwiczenia praktyczne doskonalące użycie naturalnych narzędzi komunikacji (głos, mimika twarzy, gesty, układ ciała).
5. Co sprawia, że historia opowiadana staje się interesująca.
Na konkretnych ćwiczeniach dokonujemy analizy pytań: Dlaczego jednej historii słuchamy uważniej niż drugiej? Co powoduje, że zapamiętujemy określoną historię łatwiej niż inne? Co sprawia, że historia wydaje się prawdziwa?
6. Rola bohatera w opowieści.
Refleksja nad tym, jak naczelne postacie tworzą historię. Dokonujemy analizy głównych bohaterów i ich wpływu na strukturę opowieści.
7. Wstęp, czyli kreacja bohaterów, przestrzeni i problemu.
8. Czym jest morał?
9. Jak wywołać napięcie, czyli punkt kulminacyjny i rozwiązanie
Analiza filmu „Opowieść wigilijna”
10. Przestrzeń sceniczna.
Zrozumienie tego, co sprawia, że opowiadacz wygląda naturalnie i przekonywująco. Proponujemy pracę nad opisem sceny a nie postaci. Ważnym elementem opowiadania jest przeniesienie słuchających w dane wyimaginowane miejsce i stworzenie wrażenia, że tam naprawdę jesteśmy.
11. Akcja opowieści.
Zrozumienie i praktyka sekwencji danej historii. Ćwiczenia na budowanie akcji w przekazie ustnym. Akcja nie może się odbywać bez udziału publiczności i interakcji z nią.
12. Emocje w opowieści.
Zrozumienie tego, jak ważne jest użycie emocji w przekazie ustnym. Opowiadacz powinien umieć kontrolować własne emocje i przekazywać zróżnicowane stany emocjonalne na słuchających. Praca nad zmianą stanów emocjonalnych w opowiadanej historii i sprawienie, że opowiadacz wydaje się naturalny. Przygotowanie do zaprezentowania publicznie nauczonego materiału w postaci przedstawienia powieści przez wszystkich kursantów.
13. Przedstawienie Opowieści przygotowanych przez uczestników koła. Tematy opowieści – inspiracją są obrazy.
14. Analiza dzieła, poszukiwanie informacji
15. Zapisanie opowieści.
16. Opowiadanie – przed publicznością
17. i 18. Podsumowanie zajęć

Dlaczego warto korzystać z narzędzia edukacyjnego jakim jest opowiadanie?
1. Opowiadanie ustne wpływa na rozwój czterech podstawowych zdolności językowych - czytania, pisania, słuchania i mówienia.
2. Informacje prezentowane w formie opowieści są lepiej zapamiętywane.
3. Słuchanie i opowiadanie dzięki wyobraźni skupia silniej uwagę ucznia na wybranym zagadnieniu.
4. Dostępna forma przekazu jakim jest opowiadanie, jego atrakcyjność motywuje uczniów do nauki, poszerza wyobraźnię, wyzwala w nich wiarę i chęci do działania.
5. Opowiadanie dodaje uczniom pewności siebie, zmniejsza dystans pomiędzy nimi a słuchającymi.
6. Opowiadanie tworzy i poszerza więzi międzyludzkie poprzez budowanie relacji z publicznością.
7. Konstrukcja opowiadania, jego przyczynowo-skutkowość przyczynia się do rozwoju logicznego myślenia, analizowania i rozwiązywania problemów.
8. Opowiadanie nawiązuje do naszego dziedzictwa kulturowego, jest w nim zakorzenione dzięki czemu uczeń tworząc historie i je opowiadając, staje się jego częścią.
9. Opowiadanie uczy i bawi, co sprawia, że ta forma przyswajania wiadomości jest bardzo atrakcyjna i pożądana.
10. Opowiadanie rozwija wyobraźnię, dzięki czemu stwarza uczniowi ogromne możliwości rozwoju.