Lekcja powtórzeniowa - ziemie polskie w XIX wieku

1. Ziemie polskie po Kongresie Wiedeńskim:
a/ Królestwo Polskie- Proszę podać z jakich ziem zostało utworzone Królestwo Polskie? (z części ziem Księstwa Warszawskiego); kto rządził w Królestwie? (król za pomocą namiestnika –Józef Zajączek, władza nad armią – Wielki Ks. Konstanty, komisarz carski – Mikołaj Nowosilcow) Wyjaśnij: unia personalna, konstytucja oktrojowana.
Jakie wolności gwarantowała konstytucja Królestwa Polskiego?
b/ Wielkie Księstwo Poznańskie – proszę podać jaka autonomią cieszyli się Polacy w Wlk. Ks. Poznańskim?
władza wykonawcza (namiestnik - ks. Antoni Radziwiłł oraz pruski urzędnik – Naczelny prezes Prowincji), sejm – organ doradczy.
Język urzędowy –polski, niemiecki. Szkolnictwo, religia
c/ Rzeczpospolita Krakowska – proszę podać sytuację w Krakowie po kongresie wiedeńskim? Kto rządził (Senat Rządzący- wł. wyk., wł. ust. – Zgromadzenie Reprezentantów o składzie decydowały: Austria, Rosja i Prusy, jakie było prawo (liberalna konstytucja)

2. Sytuacja gospodarcza na ziemiach polskich I poł. XIX:
a/ Wielkie księstwo Poznańskie: rozwój rolnictwa i przemysłu (rozwój sieci kolejowej, wprowadzenie nowych technologii, rozwój przemysłu metalowego i maszynowego sprzyjał rozwojowi wsi) Rozwój Poznania.
b/ Królestwo Polskie:
• Przedstaw sytuację w rolnictwie. – początkowo zła, chłopi odrabiają pańszczyznę mimo, ze konstytucja z 1815 potwierdzała wolność chłopów; rugowanie chłopów, brak pieniędzy na rozwój rolnictwa.
Wraz działalność rozwojem przemysłu zaczyna się rozwijać rolnictwo – zrezygnowano z trójpolówki na rzecz płodozmianu, zwiększyła się migracja chłopów ze wsi do uprzemysłowionych miast
• Przedstaw działalność Ksawerego Druckiego – Lubeckiego 1821 – minister skarbu – ( zwolennik gospodarczej współpracy z Rosją, usprawnił ściąganie podatków, wprowadził podatki pośrednie oraz zwiększył różne opłaty dzierżawne).
• Wyjaśnij daty: 1825 ( utworzenie Towarzystwa Kredytowego) 1828 (utworzenie Banku Polskiego) – przyczyniały się do rozwoju przemysłu.
• Wymień okręgi przemysłowe. Okręg łódzki – włókiennictwo, okręg Staropolski i Zagłębie Dąbrowskie – górnictwo i hutnictwo.

3. Oświata i kultura - I poł. XIX:
a/ Proszę scharakteryzować działalność Stanisława Staszica (szkoły zawodowe, Szkoła Górnicza w Kielcach 1817, Instytut Agronomiczny i Instytut Politechniczny w Warszawie)
b/ Proszę przedstawić jaką działalność prowadziło Towarzystwo Przyjaciół Nauk(1800 -1831)? (badania naukowe nad gospodarką, prawem rolnictwem, ekonomią, fizyką, chemią, językiem polskim, historią, wydawało dzieła naukowe, gromadziło zbiory, organizowało publiczne sesje i dyskusje naukowe oraz uroczystości patriotyczne )
c/ Podaj ośrodki naukowe i oświatowe poza granicami Królestwa Polskiego.
(Uniwersytet Jagielloński, Uniwersytet Lwowski, Uniwersytet Wileński, Liceum w Krzemieńcu)
d/ Podaj dokonania Joachima Lelewela (historyk) i Onufrego Kopczyńskiego (badania nad j. polskim).
e/ Podaj inne formy aktywności patriotycznej ówczesnej szlachty. ( prywatne kolekcje np. zbiory Czartoryskich w Puławach, Raczyńskich w Poznaniu, Działyńskich w Kórniku, biblioteka Ossolińskich we Lwowie)

4. Nielegalna Królestwie i legalna opozycja w Królestwie Polskim przed powstaniem listopadowym:
a/ Opozycja w sejmie i jej działalność (wymienić- jawna opozycja liberalna Wincenty i Bonawentura Niemojowscy, tajna konserwatywna Adam Czartoryski)
b/ wymień organizacje studenckie (Towarzystwo Filomatów, Towarzystwo Filaretów – Uniwersytet Wileński, Związek Przyjaciół „Panta Koina_ - Uniwersytet Warszawski
c/ wymień organizacje wojskowe
(Wolnomularstwo Narodowe --- Towarzystwo Patriotyczne), oraz jej program na odzyskanie niepodległości ( cel – rozbudzenie patriotyzmu wśród Polaków oraz wykorzystanie konfliktu między zaborcami)
(Tajny Związek Podchorążych – cel ---wywołanie powstania, ale bez wyraźnego przygotowania)
d/ Notka biograficzna: Walerian Łukasiński, Piotr Wysoki.

5. Powstanie Listopadowe:
a/ bezpośrednie przyczyny wybuchu powstanie (ogłoszenie rozkazu Mikołaja I o mobilizacji wojsk rosyjskich przeciwko rewolucji lipcowej we Francji i powstaniu Belgów Belgów obawa, że spisek podchorążych zostanie wykryty)
b/ Daty:
- wybuch powstania 29.11.1830
- detronizacja cara 25.01,1831
- bitwa pod Stoczkiem 14.02.1831 zwycięstwo Polaków
-bitwa o Olszynkę Grochowską 25.02.1831 nierozstrzygnięta
- bitwa pod Ostrołęką 26.05.1831 klęska Polaków
- upadek powstania październik 1831
c/ Notka biograficzna: Józef Chłopicki, Adam Czartoryski, Michał Radziwiłł, Iwan Dybicz, Iwan Paskiewicz, Jan Skrzynecki, Ignacy Prądzynski, Józef Dwernicki,
d/ stosunek mocarstw do powstanców
e/ skutki powstania
6. Wielka Emigracja:
a/ wyjaśnij pojęcie W.E., emisariusz,
b/ Wymień powstałe organizacje na emigracji:
• Towarzystwo Demokratyczne Polskie – 1832 – Wiktor Hetman- Francja odzyskanie niepodległości przez powstanie, Polska –republiką, chłopi-uwłaszczenie bez odszkodowania
• Gromady Ludu Polskiego – 1845 – Tadeusz Krępowiecki, Stanisław Worcell – Anglia - odzyskanie niepodległości przez rewolucję społeczną, potępiał szlachtę i zapowiadał likwidację własności prywatnej, wszystkie dobra oddane chlopom pod użytkowanie
• Hotel Lambert – 18 - książę Adam Czartoryski – Francja – oboz konserwatywno-liberalnego uważali, że polska odrodzona w granicach porozbiorowych powinna się stać monarchią konstytucyjną, opartą na Konstytucji 3-go Maja, a królem Polski miał zostać ks. Adam Jerzy Czartoryski, odzyskanie niepodległości – konflikt międzynarodowy, uwłaszczenie za odszkodowaniem płaconym przez skarb państwa, rozszerzenie praw mieszczan.

7. Ziemie polskie po powstanie listopadowym:
a/ Notka biograficzna: Szymon Konarski, Edward Dembowski, Piotr Ściegienny,
Ludwik Mierosławski, Jakub Szela, Jan Tyssowski,
b/ Powstanie Krakowskie – przygotowanie TDP 21/22.02.1846 we wszystkich
zaborach –nie powiodło się – aresztowania; przebieg powstania
c/ Rzeź Galicyjska – przyczyny napięć, przebieg
d/ skutki powstania i rzezi – represje, likwidacja Rzeczpospolitej Krakowskiej-
wcielona do Austrii

8. Sytuacja w Rosji i Królestwie Polskim przed powstaniem styczniowym:
a/ wojna krymska: ros.-tur.1853-1856 –przegrana Rosji-nadzieje Polaków na powrót
sprawy polskiej na arenę międzynarodową (A. Mickiewicz)
b/ Daty:
uwłaszczenie chłopów w Rosji 1861
utworzenie Towarzystwa Rolniczego (1857-1861)
c/ „czasy polskie”: zniesiono stan wojenny obowiązujący od powstania listopadowego, amnestia dla zesłańców i emigrantów, możliwość zakładania stowarzyszeń,
d/ działalność Towarzystwa Rolniczego
e/ Notka biograficzna: Aleksander Wielopolski
f/ Reformy Aleksandra Wielkopolskiego – powszechne oczynszowanie chłopów, dopuszczenie j. polskiego w urzędach, powołanie Szkoły Głównej –na nowo- w Warszawie, równouprawnienie Żydów

9. Powstanie styczniowe 1863 – 1864
a/ Wyjaśnij: branka, Komitet Centralny Narodowy,
b/ Działalność czerwonych i białych
c/ Daty:
początek powstania 22.01.1863
uwłaszczenie chłopów w Królestwie Polskim 2.03.1864
d/ Notka biograficzna: Stefan Bobrowski (naczelnik Warszawy, przejął kierowanie powstaniem po Mierosławskim), Romuald Traugutt,
e/ przebieg powstania
f/ stosunek mocarstw do powstańców
g/ skutki powstania: uwłaszczenie chłopów, ostateczne zlikwidowanie odrębności Królestwa Polskiego i Rosji, konfiskaty majatków, zsyłki, fala emigracji, odejście ludności polskiej od idei powstańczej.

10. Rolnictwo na ziemiach polskich w II poł. XIX wieku.
a/ wyjaśnij: uwłaszczenie
b/ daty: : uwłaszczenie w Rosji 1861, uwłaszczenie w Królestwie Polskim 1864, uwłaszczenie w zaborze austriackim 1848, uwłaszczenie w zaborze pruskim 1850
c/ scharakteryzuj rozwój rolnictwa w trzech zaborach