Rozpoznajemy funkcje tekstów językowych. Scenariusz lekcji dla klasy III gimnazjum

Temat: Rozpoznajemy funkcje tekstów językowych.
( czas realizacji- 1 godzina, klasa III c )

Cele szczegółowe:
 uczeń rozpoznaje wypowiedzenia o funkcji ekspresywnej, impresywnej, informatywnej, fatycznej, poetyckiej,
 nazywa środki językowe decydujące o dominującej funkcji tekstu,
 buduje wypowiedzi pełniące funkcje ekspresywną, impresywną, informatywną, fatyczną, poetycką,
 korzysta ze słownika terminów literackich,
 wyszukuje informacje w tekście,

Metody: burza mózgów, praca z tekstem, ćwiczenia

Formy pracy: indywidualna, grupowa, zbiorowa

Pomoce dydaktyczne: słownik terminów literackich, instrukcje z zadaniami dla poszczególnych grup, płyta CD ( poezja śpiewana, wiersz A.Mickiewicza pt. „Niepewność” w wykonaniu Michała Żebrowskiego i Anny Marii Jopek), odtwarzacz CD, A.Gis „Zrozumieć słowo. Podręcznik do kształcenia językowego”. Poznań 2001.

Część wstępna:
1.Poinformowanie o celach lekcji.

2. Zapisanie na tablicy i w zeszytach tematu lekcji.

3. Zadanie uczniom pytania: Jakie funkcje w naszym świecie pełni język?
Uczniowie formułują wnioski, stosując metodę burzy mózgów.

Część właściwa:
1. Praca z tekstem- odczytanie przez uczniów informacji zawartych w podręczniku na temat funkcji tekstów językowych.

2. Wykonanie ćwiczenia dotyczącego rozpoznawania funkcji tekstów językowych ( podręcznik str. 52, ćwiczenie 3).

3. Wykonanie ćwiczenia dotyczącego środków językowych pojawiających się w tekstach pełniących poszczególne funkcje językowe. ( Załącznik nr 1)

4. Podział klasy na grupy. Wyłonienie liderów. Rozdanie i wyjaśnienia instrukcji do zadań.

Grupa I

Odszukajcie w słowniku terminów literackich wyjaśnienia haseł: epilog, incipit.

Jaką funkcję językową zastosowano w słowniku? Jakie zabiegi językowe o tym świadczą?

Grupa II

Zredagujcie pięciozdaniowy tekst pełniący funkcję ekspresywną pt. „ Hura! Wygrałem!”.

Jakich środków językowych użyliście?

Grupa III

Napiszcie tekst reklamowy nakłaniający do kupna kosiarki do trawy.

Jaką funkcję językową pełni napisany przez Was tekst i dlaczego?

Grupa IV

Posłuchajcie poezji śpiewanej ( wiersza A.Mickiewicza pt. „Niepewność” w wykonaniu Michała Żebrowskiego i Anny Marii Jopek).

Wypiszcie z tekstu przykład pytania retorycznego i metafory.

Jaką funkcję pełni wysłuchany przez Was tekst i dlaczego?

Grupa V

Korzystając z zaznaczonych fragmentów znajdujących się w książce Rafała Kosika pt. „Felix, Net i Nika oraz Trzecia Kuzynka”, wypiszcie słowa służące podtrzymaniu kontaktu.

Do jakiej funkcji języka zaliczymy wynotowane wyrazy?


5. Przedstawienie przez liderów grup efektów pracy grup.

Podsumowanie
1. Rekapitulacja, streszczenie przez nauczyciela przebiegu lekcji.
2. Ewaluacja, odpowiadanie przez uczniów na pytanie metodą prawda/falsz.

Funkcja fatyczna służy przekazaniu informacji?

Teksty pełniące funkcję poetycką wykorzystują epitety?

Funkcja ekspresywna służy przekazaniu uczuć?

Teksty reklamowe pełnią funkcję impresywną?

Funkcja fatyczna służy nakłonieniu do przyjęcia określonych postaw?

Funkcję fatyczną stosujemy, zaczynając rozmowę telefoniczną?


3. Ocena aktywności.

4. Podyktowanie i wyjaśnienia zadania domowego
Ćw. 1, str. 51.