Rola nauczycielki przedszkola w działalności zabawowej dziecka

Kierowanie zabawą tematyczną wymaga od nauczycielki przedszkola taktu, wyrozumiałości, zrozumienia pomysłów i zamierzeń dzieci. Ważne jest aby nie została stłumiona istota zabawy. „Wszelka zabawa jest najpierw i przede wszystkim swobodnym działaniem. Nakazana zabawa nie jest już zabawą, co najwyżej może być poleconym odtworzeniem zabawy”.1 Umiejętność właściwego kierowania rozwojem zabaw nie należy do łatwych rzeczy. W celu ułatwienia tego zadania należy wyodrębnić dwie grupy zabaw: swobodne i kierowane. „Kierowanie rozwojem zabaw tematycznych należy do najtrudniejszych zadań nauczyciela przedszkola” 2. Dostarczenie treści zabawy jest podstawowym warunkiem rozwoju zabaw tematycznych. Zaplanowana działalność wychowawcza, organizacja zajęć, spacerów i wycieczek w różne atrakcyjne i ciekawe dla dzieci miejsca, zaspakaja ich aktualne zainteresowania pobudzając wyobraźnię. Podczas rozmowy przeprowadzonej z dziećmi np. po powrocie z wycieczki należy uporządkować i utrwalić uzyskane wiadomości. Wówczas zbędna jest interwencja nauczycielki. Wiele treści zabawy dostarcza przyroda, życie zwierząt jest dostateczną motywacją do organizowania obserwacji sposobu ich życia.
Obok realistycznych źródeł zabawy, całe bogactwo treści mogą dzieci czerpać z literatury dziecięcej. Właściwy jej dobór i systematyczne oraz atrakcyjne przekazanie wzbogaca przeżycia dzieci, ich wyobraźnię i wyzwala aktywność o nowych zupełnie treściach. Inne źródła zabaw tematycznych to teatr dziecięcy, chińskich cieni, aktorski, które dostarczają dzieciom wzruszeń i nowych wyobrażeń. Mają one wpływ na postępowanie dzieci, które wracają do wspomnień naśladując bohaterów. Przygotowanie warunków materialnych jest nieodzowne w zabawach tematycznych. Pomoce, zabawki i materiały, szczególnie u dzieci młodszych, pobudzają je do działania. Lalka staje się dzieckiem, które można karmić, usypiać, ale również może nim być miś lub kotek owinięty w koc. Dzieci starsze przejawiają wiele inicjatywy i pomysłowości w kompletowaniu akcesoriów do danej zabawy. Wielce pomocna staje się dla nich „Skrzynia skarbów, w której można znaleźć różne ciekawe i przydatne materiały. Udział nauczycielki w przygotowaniu zabawy, dostarczenie treści ma ogromne znaczenie. Jednakże w trakcie zabaw dzieci młodszych jej uczestnictwo jest bardzo potrzebne. Zabawy dzieci młodszych są krótkie, chaotyczne, akcja urywa się, dlatego też włączenie się nauczycielki do zabawy jest jedną z form przedłużania czasu trwania zabawy przez wzbogacenie jej treści, uzupełnienie, podsunięcie pomysłu. Udział nauczycielki w zabawach dzieci starszych ma inny charakter – dzieci już same potrafią dokonać podziału ról, wyboru miejsca, eksponatów. Nauczycielka nie narzuca swej woli jeśli dzieci nie przekraczają przyjętych sposobów zachowania, lecz pozostawia im prawo wyboru, kieruje i pomaga. Wychowawczyni chętnie słucha tego co mówią dzieci i obserwuje czym żyją, przejmują się i wzruszają, o co pytają, do czego dążą. Jest blisko swych dzieci, ale szanuje ich dążenia do utrzymania nastroju zabawy. Toczącej się zabawie okazuje zainteresowanie, pociesza w niepowodzeniach, podtrzymuje dobry nastrój, udziela wyjaśnień rzeczowych oraz poucza jak się zachowywać. Nauczycielka przedszkola jest osobą zawsze gotową do pomocy i odpowiedzialną za jej kierunek i wynik zabawy. Chętnie widzi własną twórczość i pomysłowość dzieci, pozwala im zmienić zamysły, dopuszcza odmiany, ale zawsze dąży do tego, by w naturalny sposób włączyć do zabawy dzieci treści wychowawcze. Wnosząc wiele od siebie, pozostawia dzieciom dużo swobody w dążeniu do własnych zamysłów, w przechodzeniu próby koleżeńskiej i konkurencji w gronie rówieśników. Pozostawiając maksimum swobody do rozwoju własnej aktywności dzieci, nauczycielka organizuje warunki realne, materialne, psychiczne, moralne w ten sposób, aby czynności dziecka w zabawie nabierały coraz bardziej humanistycznego charakteru , jaki się zawiera w ludzkiej pracy, która dzieciom zawsze imponuje, pociąga i którą chcą naśladować w zabawach.
Zabawy tematyczne powinny być przedmiotem obserwacji i notowania spostrzeżeń przez nauczycielkę. Zachowanie i reakcje dzieci są najbardziej swobodne, dlatego stanowią bogate źródło wiedzy o nich. Zebrane spostrzeżenia mogą posłużyć do planowania pracy wychowawczej.



Literatura:
J. Huizinga : Homoludes. Op.cit. s. 20 „Zabawa jako źródło kultury”, Warszawa 1967 r
S. Lipina: „Metodyka wychowania w przedszkolu”, Warszawa 1976 WSiP s. 44-49