Świat gadów - konspekt lekcji przyrody

Emilia Grzybkowska
Szkoła Podstawowa
w Wiechlicach

KONSPEKT LEKCJI PRZYRODY
dla klasy: VI
Temat lekcji: Świat gadów

Opracowany na podstawie Programu nauczania przyrody w kl. IV – VI szkoły podstawowej, M. Augustyniak, Wyd. Nowa Era, nr dop. DKW – 4014 – 49/99 oraz na podstawie podręcznika do przyrody „Mój Świat” do kl. VI, D. Kamińska, W. Niedzielska, M. Tuz, wyd. Nowa Era - nr dop.147/04.


Liczba godzin: 1
Blok tematyczny: Organizmy.

Treść lekcji: podział gadów (jaszczurki, węże, żółwie, krokodyle), pokrycie ciała, rozwój gadów (jajorodność, żyworodność, jajożyworodność, zapłodnienie), poruszanie się, sposoby odżywiania się (roślinożercy, mięsożercy, sposoby polowań).

Cele lekcji ogólne: przegląd gatunków gadów, zapoznanie uczniów ze środowiskiem życia oraz czynnościami życiowymi gadów.

Cele lekcji szczegółowe: uczeń potrafi dokonać podziału gadów, rozpoznać najbardziej charakterystyczne grupy gadów, omówić wygląd skóry gadów, przedstawić rozwój gadów, wykazać różnice między rozwojem gadów i płazów, omówić sposoby odżywiania się oraz poruszania się gadów.

Metody nauczania: projekcja filmów, dyskusja, pogadanka, metoda mapy mentalnej, pokaz, praca z książką.

Środki dydaktyczne: filmy (fragmenty): „Filmowa encyklopedia zwierząt. Kameleon” – Projekt Planeta, „Myśliwy z bagien. Łowcy i ofiary” – wyd. National Geographic, 2006 r., mapa mentalna na tablicy z wykorzystaniem kartonowych tabliczek, plansze.


Ogólny tok lekcyjny:
1. sprawy organizacyjno – porządkowe
2. nawiązanie i wprowadzenie do nowego tematu lekcji
3. lekcja właściwa
4. powtórzenie i utrwalenie wiadomości zdobytych na lekcji właściwej
5. zadanie pracy domowej


TOK LEKCJI:
1. Sprawy organizacyjno – porządkowe
Sprawdzenie obecności uczniów.
Zapisanie na tablicy tematu lekcji: Świat gadów.

2. Nawiązanie i wprowadzenie do nowego tematu lekcji.
Uczniowie w atlasie przyrodniczym zapoznają się z gatunkami gadów reprezentujących jaszczurki, węże, żółwie i krokodyle. Nauczyciel omawia plansze z gadami.
Uczniowie przypominają z poprzedniej lekcji przyrody podstawowe cechy płazów.

3. Lekcja właściwa
Pogadanka nauczyciela z elementami dyskusji:
N: Do gadów zaliczamy cztery grupy organizmów: jaszczurki, węże, żółwie i krokodyle. Przedstawiciele której z tych grup nie występują w Polsce?
U: W Polsce nie występują krokodyle.
N: Ciało gadów pokryte jest suchą skórą wytwarzającą łuski, tarczki lub płytki. U żółwi jest to pancerz. Jakie jest ich znaczenie?
U: Chronią skórę przed wysychaniem oraz atakiem drapieżników.
N: Rozwój gadów przebiega wyłącznie na lądzie. Uniezależniły się one od rozwoju w wodzie. Większość gadów jest jajorodna. Jaka jest różnica między jajami gadów i płazów?
U: Jaja płazów są galaretowate i muszą znaleźć się w wodzie, aby nastąpił rozwój zarodka, jaja gadów są otoczone skorupką, rozwój zarodka zachodzi na lądzie.
N: Nieliczne gady – niektóre jaszczurki są żyworodne.
N: Gady poruszają się wykorzystując kończyny. Wyjątkiem są węże które, nie posiadają kończyn i poruszają się dzięki skurczom tułowia. Wyjątkiem jest też jedna z jaszczurek nieposiadająca nóg. Jaka to jaszczurka?
U: Jaszczurką tą jest padalec.
N: Gady pod względem odżywiania są mięsożerne lub roślinożerne. Do mięsożerców zaliczamy węże, jaszczurki, krokodyle i żółwie morskie. Roślinożerne są żółwie lądowe.
N: Węże polując wykorzystują trzy sposoby: trujący jad, duszenie oraz połykanie ofiary w całości. Krokodyle polują najczęściej czając się na swoje ofiary. Proszę opisać sposób polowania krokodyli.
U: Krokodyle chwytając ofiarę najpierw starają się ją utopić, dlatego okręcają się z nią kilkakrotnie, tak aby głowa ofiary znalazła się pod wodą. Następnie odrywają kawałki mięsa, które połykają w całości.
N: Jaszczurki odżywiają się najczęściej owadami. Czym odżywiają się żółwie lądowe i morskie?
U: Żółwie morskie odżywiają się ślimakami, rybami i płazami a żółwie lądowe owocami i liśćmi.
Tworzenie mapy mentalnej
Nauczyciel tworzy na tablicy podstawę mapy mentalnej oraz przyczepia kartoniki z opisem, które będą służyły do uzupełnienia mapy mentalnej. Na środku tablicy nauczyciel w ramce zapisuje słowo „Gady” i prowadzi od niego cztery strzałki. Na końcu strzałek przyczepia (magnesem) kartoniki w odpowiednim kolorze np. żółty – PRZEDSTAWICIELE, zielony - POKRYCIE CIAŁA, czerwony – ODŻYWIANIE, niebieski – ROZMNAŻANIE.

Następnie nauczyciel przyczepia do boki tablicy kartoniki z informacjami. Zadaniem uczniów jest uzupełnienie schematu. Dla ułatwienie kartoniki dotyczące uzupełnienia poszczególnych kategorii są takiego samego koloru np:
Kolor żółty (PRZEDSTAWICIELE): żółte kartoniki z napisami WĘŻE, JASZCZURKI, ŻÓŁWIE, KROKODYLE
Kolor zielony (POKRYCIE CIAŁA): zielone kartoniki z napisami ŁUSKI, TARCZKI I PŁYTKI, PANCERZ oraz wersja wzbogacona – dodajemy jeszcze przedstawicieli WĘŻE, JASZCZURKI, ŻÓŁWIE, KROKODYLE, których uczniowie muszą dopasować do odpowiedniego pokrycia ciała.
Kolor czerwony (ODŻYWIANIE): czerwone kartoniki z napisami: ROŚLINOŻERNE, MIĘSOŻERNE oraz wersja wzbogacona – dodajemy jeszcze przedstawicieli WĘŻE, JASZCZURKI, ŻÓŁWIE, KROKODYLE, których uczniowie muszą dopasować do odpowiedniego sposobu odżywiania.
Kolor niebieski (ROZMNAŻANIE): niebieskie kartoniki z napisami JAJORODNE, ŻYWORODNE, JAJOŻYWORODNE oraz wersja wzbogacona – dodajemy jeszcze przedstawicieli WĘŻE, JASZCZURKI, ŻÓŁWIE, KROKODYLE, których uczniowie muszą dopasować do odpowiedniego sposobu rozmnażania.
4. Powtórzenie i utrwalenie wiadomości zdobytych na lekcji właściwej.
Projekcja fragmentów filmów dotyczących gadów wraz z komentarzem nauczyciela.
Zapisanie w zeszycie notatki lekcyjnej.
5. Zadanie pracy domowej – zadanie w zeszycie ćwiczeń „Mój Świat”, wyd. Nowa Era, str. 88 – 90 ćw. 1,2,3.