Nakaz a wolny wybór; godność. Scenariusz nr 5 do "Programu profilaktycznego dla młodzieży"

Czas trwania : 1,5 godziny.

Główne cele zajęć :

- ukazanie mechanizmów działań wynikających z nakazu i wolnego wyboru;
- ukazanie na czym polega utrata godności i w jaki sposób ludzie bronią godności;
- ukazanie, że godność może być związana z pełnionymi rolami społecznymi.

Cele operacyjne :

Wychowankowie :
- wzbudzają refleksję nad tym, co człowiek może realizować albo co narzucają mu
i czego oczekują od niego inni, albo nad tym, co sam świadomie wybiera, o czym jest
przekonany, co uważa za swój własny wybór;
- rozumieją, co to jest godność i że zawsze trzeba bronić swej godności.

Metody :

- metoda warsztatu;
- drama;
- psychodrama;
- dyskusja.

Formy pracy :

- zbiorowa,
- grupowa,
- indywidualna jednolita i zróżnicowana.

Środki dydaktyczne :

- materiały piśmienne (arkusze papieru, kolorowe pisaki);
- kartoniki z wypisanymi rolami społecznymi


Przebieg zajęć :

1. Powitanie i wprowadzenie do tematu.

2. Praca indywidualna – narysowanie trzech symboli czynności, które wykonywali w ostatnim tygodniu tylko dlatego, że inni tego wymagali, a obok tych symboli wypisanie swoich uczuć, które towarzyszą tym czynnościom ilekroć je wykonują.

3. Dyskusja na temat przeprowadzonego ćwiczenia w grupach o podobnych symbolach i uczuciach – wyjaśnianie co ich zdaniem powoduje, że te zajęcia wywołują takie emocje ? Co chcieliby zmienić u siebie ?

4. Praca indywidualna – narysowanie trzech symboli czynności, które wykonywali w ostatnim tygodniu z własnego wyboru, tylko dlatego, że tym się interesują, że sprawia im to przyjemność oraz wypisują uczucia towarzyszące tym czynnościom.

5. Dyskusja w grupach o podobnych symbolach na temat przeprowadzonego ćwiczenia. Uczestnicy sprawdzają, czy są to te same osoby co w poprzednim ćwiczeniu. Mówią o swoich uczuciach i o tym, co dają im te zajęcia. Wskazują, co można zmienić, polepszyć.

6. Cała grupa zastanawia się, czy istnieją różnice, czego dotyczą, jak można wytłumaczyć istnienie tych różnic. W czym ludzie są bardziej do siebie podobni : w tym, co robią z obowiązku, czy w tym, co robią z własnego wyboru ? Czy i kiedy to, co inni nakazują, polecają przyjmujemy za własny wybór działania ? Od czego to zależy ? Co z tego, co uczestnicy dotychczas w swoim życiu robią wynikało na początku z posłuszeństwa innym, a teraz jest ich własnym wyborem i dlaczego ?

7. Losowanie karteczek z wypisanymi rolami społecznymi i przedstawienie scenek w parach ze zmianą ról.

8. Dyskusja nad wrażeniami z przebiegu ćwiczenia : Jak się czuli, gdy sprawowali władzę ? Czy zauważyli jakąś zmianę w swoim zachowaniu? Czy przyjemniej jest decydować o czymś, czy prosić o coś?

9. Psychodrama „Sprawując władzę, uczestnicy naruszyli wiele przepisów prawa i są aresztowani” (postępowanie policyjne : zakaz rozmowy, ustawienie się w kolejkę i czekanie na spisanie personaliów, odebranie przedmiotów osobistych, zdjęcie butów, skarpetek) .Podczas przesłuchiwania ostatniej osoby, poinformowanie, że to pomyłka i przeproszenie za zaistniałą sytuację.

10. Dyskusja, jak uczestnicy się czuli, gdy byli traktowani jak przestępcy ? Na czym polega różnica w stosunku do tych uczuć, które towarzyszyły im, gdy mieli władzę? Co mogą powiedzieć na temat traktowania człowieka, zwracania się do niego wtedy, gdy ma władzę i wtedy, gdy nie tylko jej nie ma, ale jest wyrzucony poza nawias społeczeństwa? Co podlega zmianie, dlaczego i czy naruszamy w jakiś sposób godność człowieka?

Ewaluacja : Wychowankowie odpowiadają na pytania :
- Co dziś dla ciebie było ważne na zajęciach ?
- Co wyniosłeś/aś z dzisiejszych zajęć ?