ABC pierwszej pomocy "Gdy zdarzy się wypadek"

Gdy zdarzy się wypadek

Każdy wypadek jest inny i wymaga odmiennego postępowania. Zawsze jednak obowiązuje następujący schemat działania:
1.Zabezpieczenia miejsca wypadku.
2.Szybka ocena sytuacji.
3.Wezwanie pomocy, jeśli jest potrzebna.
4.Resuscytacja krążeniowo-oddechowa.
5.Wykonanie innych czynności ratowniczych-adekwatnych do stanu poszkodowanego.

Ad. 1.
*W pierwszej kolejności oceń swoje bezpieczeństwo: zagrożenie wybuchem, pożarem, natężenie ruchu ulicznego, zachowanie osób trzecich itp., jeśli uznasz, że nic ci nie grozi, zabezpiecz miejsce zdarzenia.
*Przy ratowaniu porażonego prądem najpierw wyłącz dopływ prądu-energii elektrycznej, przy ratowaniu osoby z napadem padaczkowym-odsunięcie od chorego wszystkich twardych przedmiotów.
*Przy wypadkach drogowych istotne jest ustawienie trójkąta ostrzegawczego za uszkodzonym pojazdem.

Ad.2.
*Jeśli uznasz, że masz zapewnione bezpieczeństwo zorientuj się, ile osób zostało poszkodowanych, w jakim znajdują się otoczeniu, jaki jest ich stan i czy potrzebna będzie fachowa pomoc ratowników lub lekarza.
*Udzielając pierwszej pomocy pamiętaj o własnym bezpieczeństwie-pamiętaj o włożeniu rękawiczek jednorazowych, a prowadząc sztuczne oddychanie, jeśli to możliwe-skorzystaj z jednorazowej maseczki.

Ad.3
Jeśli potrzebna, jest pomoc lekarza lub ratownika, zadzwoń po pogotowie ratunkowe (także wtedy, kiedy nie potrafisz tego ocenić).
Zawsze wzywaj pomoc, gdy:
*nastąpił wypadek z wieloma ciężko rannymi,
*u osoby poszkodowanej zaobserwujesz:
-uraz głowy lub kręgosłupa,
-ciężkie poparzenie,
-utratę przytomności,
-zaburzenia oddychania lub bezdech,
-obfite krwawienie,
-porażenie prądem,
-objawy zatrucia.
*Gdy udzielasz pierwszej pomocy, a nie jesteś sam, zwróć się bezpośrednio do innego świadka, wskaż go palcem i powiedz: „pan w czerwonej czapce, niech wezwie pomoc i powie mi, czy pomoc została wezwana”.
*Jeśli jesteś sam zadzwoń pod numer 999 lub 112.Meldunek Meldunek wypadku powinien zawierać: co?- rodzaj wypadku
gdzie?- miejsce
ile?- liczba poszkodowanych
jak?- stan poszkodowanych
co robisz?- informacje o sytuacji
kim jesteś ?.
Nigdy nie kończ pierwszy rozmowy-dyspozytor może czegoś nie zrozumieć lub mieć dodatkowe pytania.

NAJCZĘSTSZE URAZY DZIECIĘCE W WIEKU SZKOLNYM

-omdlenia i zasłabnięcia
-krwawienia z nosa
-skaleczenia
-krwotoki
-zranienia
-zwichnięcia, skręcenia i złamania
-urazy głowy
-zadławienia
-drgawki i napady padaczkowe

OMDLENIA I UTRATA PRZYTOMNOŚCI

Omdlenie to utrata świadomości, która trwa od kilku sekund do 1 min. Utrata świadomości to stan, w którym poszkodowany nie reaguje na jakiekolwiek bodźce z zewnątrz.
Przyczyny: reakcja na silny stres, długotrwała pozycja stojąca, nagła zmiana p[pozycji ciała, wyczerpanie fizyczne, przegrzanie, niedobór; lub nadmiar cukru u chorych na cukrzycę.
Objawy:
-często poprzedza je pogorszone samopoczucie, odczucie zagrożenia, lęku, bladość, silne poty, zawroty głowy, mroczki przed oczami,
-spowolnienie reakcji lub utrata świadomości, zmniejszone napięcie mięśni, w wyniku czego osoba osuwa się na ziemię lub gwałtownie upada,
-czasami bezwiedne oddanie moczu.
Postępowanie:
-Oceń sytuację, sprawdź, czy tobie oraz poszkodowanemu nic nie grozi. Jeśli jest przytomny spytaj czy na coś choruje, przyjmuje leki itp.
Ułóż w pozycji leżącej z uniesionymi nogami(ok. 30 stopni), podłóż pod nie koc lub poduszkę (poprawi to dopływ krwi do mózgu)
-Jeśli jest nieprzytomny skontroluj oddech i rozluźnij jego odzież, zwłaszcza pod szyją. Następnie głowę poszkodowanego delikatnie obróć na bok. Po odzyskaniu świadomości, uspokój ratowanego i przypilnuj, by chwilę odpoczął. Jeśli znajdujecie się w pomieszczeniu, wyprowadź go na świeże powietrze. Wezwij pogotowie ratunkowe, zwłaszcza gdy poszkodowany na coś choruje, jego stan nie poprawia się i objawy nie ustępują lub mdleje po raz drugi.
Czego nie wolno:
NIE polewaj ani nie spryskuj twarzy poszkodowanego wodą.
NIE podkładaj mu niczego po głowę.
NIE wlewaj ani nie podawaj mu niczego do ust.
NIE pozwól wstawać poszkodowanemu, gdy tylko odzyska świadomość.
NIE zostawiaj go samego.
Utrata przytomności powyżej minuty prowadzi do zmniejszenia napięcia mięśni(język się zapada zamykając w ten sposób drogi oddechowe i dochodzi do uduszenia) oraz zniesienia odruchów( wciągnięcie w trakcie wdechu wymiocin dróg oddechowych co może wieść do ciężkich powikłań płucnych)
Postępowanie:
1.Gdy poszkodowany oddycha samodzielnie i oddech jest regularny, ułożyć go należy w pozycji bocznej ustalonej.
2.Jeśli nie oddycha albo oddech jest płytki lub nieregularny, należy udrożnić drogi oddechowe.
Gdy zacznie oddychać regularnie, ułożyć go w pozycji bocznej ustalonej.
3.Jeżeli nadal nie oddycha rozpoczynamy resuscytację zgodnie z algorytmem.
Czego nie wolno:
-nie wkładaj poszkodowanemu niczego do ust
-nie podkładaj mu poduszki pod głowę
-nie zostawiaj go samego.

Krwotoki

Najczęstszymi wśród dzieci są krwotoki z nosa.
Postępowanie:
-W pozycji siedzącej zimny okład na okolicę karku
-Ściskamy skrzydełka nosa
Po upływie ok. 10 minut zwolnić ucisk i sprawdzić, czy krwawienie ustało, jeśli nie powtórzyć czynności. Gdy po 2 kolejnych cyklach nie ustąpiło, udajemy się do lekarza.
Gdy krwawienie dotyczy warg, policzka lub języka, jeśli to możliwe ściskamy brzegi rany wilgotnym gazikiem i przytrzymujemy kilka minut. Gdy krwawienie jest wewnątrz jamy, podaj lód do ssania, zimną wodę do płukania ust.
WAŻNE- nie połykamy krwi, ponieważ działa silnie wymiotnie, drażni żołądek.
Przy krwotoku z ran, robimy mocny ucisk bezpośrednio na ranę jałowym opatrunkiem gazy do ustania krwotoku.

Zranienia:

-uciśnij ranę, nałóż jałowy opatrunek i uciskaj ranę, aż przestanie krwawić. Jeżeli opatrunek przesiąkł, nie zdejmuj go, tylko przyłóż następną warstwę i umocnij ją bandażem. Unieść zranioną część ciała- kończynę powyżej poziomu serca. Jeżeli rana jest nieduża i słabo krwawi- otarcia, skaleczenia- przemywamy wodą utlenioną lub wodą z mydłem i zakładamy opatrunek. Gdy jest to bardzo silne krwawienie przykryć poszkodowanego kocem. Nie podawać niczego do picia, jedzenia na wypadek, gdyby konieczne było podanie leków przeciwbólowych, znieczulających późniejszym czasie. Jeżeli w ranie tkwią ciała obce nie usuwamy ich. Ostrożnie przykładamy z dwu stron wbitego przedmiotu rolki bandaży i ostrożnie bandażujemy.

Skręcenia, zwichnięcia, złamania

Dwa pierwsze dotyczą stawów.
Objawy skręcenia-obrzęk okolicy stawu, ból nasilający się podczas ruchu, częściowe ograniczenie ruchomości stawu.
Objawy zwichnięcia-ból i obrzęk okolicy stawu, nienaturalny kształt i wygląd, ból nasilający się przy próbie ruchu, znaczne ograniczenie ruchu.
Czyli skręcenie to naderwanie aparatu więzadłowego bez przemieszczenia, zwichniecie z przemieszczeniem. Postępujemy tak jak w przypadku złamań. Usztywniamy kości tworzące uszkodzony staw, stosujemy zimne okłady.
Zwichnięcia, skręcenia, złamania mogą być nie do rozróżnienia bez zdjęcia, Zawsze podejrzewać to, co najgorsze.
Przy złamaniu kości unieruchamiamy kości i dwa sąsiednie stawy. Przy stawie staw i dwa sąsiednie kości w całej swojej długości. Unieruchamiamy, przy czym nie wolno:
-zmieniać ułożenia uszkodzonej kończyny
-nie stosować opasek uciskowych, by zatamować krwawienie tylko opatrunek
- nie ruszamy poszkodowanego, jeśli podejrzewamy uraz kręgosłupa lub głowy, chyba, że grozi mu inne niebezpieczeństwo
-nie podawać mu niczego do jedzenia czy picia

Urazy kręgosłupa:

Objawy: ból w miejscu urazu, ból pleców i głowy, bólowe ograniczenie ruchomości szyi, zaburzenia czucia w kończynach (mrowienie, drętwienie lub zanik czucia), możliwe utrudnione oddychanie, możliwe zatrzymanie akcji serca.
Postępowanie:
1.Jeśli poszkodowany jest przytomny i nic mu nie grozi, w trakcie oczekiwania na wezwaną pomoc ograniczyć działania do opatrzenia krwawiących ran, okrycia go, wsparcia psychologicznego i obserwacji.
2.Gdy ranny jest nieprzytomny i ma zaburzenia oddechu( zbyt wolne poniżej 10 razy na minutę lub zbyt szybko-powyżej 30 razy na minutę) lub nie oddycha ma, krwotok, grozi mu niebezpieczeństwo zastosuj chwyt Rauteka, połóż na plecach, oceń stan i postępuj zgodnie z algorytmem.
Nie wolno – nie przenoś poszkodowanego z miejsca wypadku jeśli jego stan, tego nie wymaga,
- nie podawaj mu niczego do jedzenia czy picia.

Urazy głowy :

Objawy: zaburzenia świadomości od splątania do jej całkowitej utraty, przyspieszenie lub zwolnienie oddechu, możliwe jednostronne porażenie kończyn, w przypadku urazów otwartych krwawienie lub wypływanie tkanki mózgowej z rany, ucha lub nosa.
Postępowanie jak w przypadku urazów kręgosłupa.

Zadławienia:

Objawy: nagła duszność z kaszlem lub świszczącym oddechem, chwytanie się oburącz za gardło.
Postępowanie:
-Nie podnosimy ramion do góry, zachęcamy do silnego kaszlu w pozycji pochylonej.
-Jeśli nie daje to rezultatu pochyl jego tułów, stojąc za nim, podpierając klatkę piersiową swoją ręką i nadgarstkiem drugiej ręki silnie uderz 5 razy w okolicę między łopatki. Najlepiej, aby w trakcie uderzenia poszkodowany kaszlnął.
-Jeżeli nie przyniosło oto poprawy, stań z tyłu poszkodowanego, obejmij ramionami jego nadbrzusze, jedną rękę zaciśnij w pięść i obejmij ją drugą ręką. Ręce ułóż tak, aby znalazły się tuż powyżej pępka. Następnie ruchem ku górze ( do siebie i do góry) 5 razy mocno uciśnij przeponę.
-Gdy poszkodowany stracił przytomność, wykonaj sztuczne oddychanie, w razie potrzeby masaż serca i wezwij pogotowie.
-Jeśli poszkodowany jest przytomny, nie może oddychać i leży na ziemi, klęknij obok na jednym kolanie, oprzyj jego klatkę piersiową na własnym udzie i nadgarstkiem ręki silnie uderz 5 razy w okolicę między łopatkami.
-Jeśli nie przynosi to poprawy, obróć poszkodowanego na plecy, klęknij okrakiem na wysokości jego bioder. Następnie umieść swój nadgarstek na jego nadbrzuszu (między pępkiem a mostkiem),ułóż jedną rękę na drugiej i 5 razy wykonaj szybki silny ucisk (pchnięcie).
U niemowląt i małych dzieci ułóż je na swoim przedramieniu na i na udzie, głowa dziecka lekko obniżona, dłonią przytrzymujemy buzie, uderz 5 razy w okolicę między łopatki.
-Jeżeli to nie pomorze, ułóż dziecko na swoim przedramieniu na plecach, podeprzyj to przedramię na swoim udzie, głowa odchylona do dołu, przyłóż 2 palce drugiej ręki do dolnej części mostka i 5 razy silnie uciśnij.
- U starszych dzieci zastosuj na przemian 5 uderzeń w plecy oraz 5 uciśnięć klatki piersiowej.
Gdy nie czynności nie przynoszą pożądanego rezultatu, rozpocznij resuscytację.

Drgawki i napady padaczkowe

Postępowanie:
1.Najistotniejsza jest ochrona przed dodatkowymi urazami, dlatego usuń wszystkie przedmioty z otoczenia poszkodowanego, które mógłby się zranić.
2.Stabilizuj głowę poszkodowanego, trzymając ją między swoimi kolanami.
3.Rozluźnij ubranie wokół szyi chorego i obserwuj go.
4.Chroń go przed zachłyśnięciem, gdy napad drgawkowy minie, ułóż go w pozycji bezpiecznej i okryj kocem, by zapobiec utracie ciepła.
5.Uspokój poszkodowanego, ponieważ po napadzie może być zdezorientowany.
6.Wezwij pogotowie, zwłaszcza jeśli napad trwa ponad 3 minuty, następuje kolejny lub osoba poszkodowana choruje na cukrzyce, jest w ciąży lub nie odzyskuje przytomności.
NIE WOLNO:
- nie prowadź sztucznego oddychania w trakcie napadu drgawek.
-nie wkładaj żadnych przedmiotów między zęby poszkodowanego,
-nie przenoś chorego trakcie napadu, chyba że jest to konieczne z uwagi na jego bezpieczeństwo,
-nie podawaj mu niczego do jedzenia czy picia, zanim nie odzyska świadomości.

Drgawki u dzieci:

-ułóż dziecko na miękkim, równym podłożu, najlepiej na boku lub z główką zwróconą w bok(zapobiega to zachłyśnięciu się śliną lub treścią żołądkową).
-usuń z najbliższego otoczenia wszystkiego, co mogłoby spowodować dodatkowy uraz,
-jeśli występuje gorączka zacznij ją obniżać
-po ustąpieniu drgawek ułóż dziecko w pozycji bocznej bezpiecznej, stabilizując pozycję, np. zwiniętym kocem podłożonym pod plecy,
-wezwij pogotowie ratunkowe.
NIE WOLNO:
-nie krępuj i nie unieruchamiaj dziecka siłą w czasie napadu drgawek,
-nie obniżaj jego temperatury w chłodnej kąpieli ani w trakcie napadu, ani tuż po nim,
-nie podawaj mu nic do jedzenia czy picia w czasie napadu drgawek, ani tuż po nim,
-nie wkładaj niczego do jego ust.

URAZY OKA:

Postępowanie:
-przy urazie tępym oka (bez widocznych uszkodzeń, np. podbicie oka) przyłóż okład na powieki, a następnie załóż jałowy opatrunek,
-zranioną powiekę przemyj wodą i załóż jałowy opatrunek,
-zranioną gałkę oczną zabezpiecz jałowym opatrunkiem,
-jeżeli do oka dostały się jakieś drobne zanieczyszczenia, spróbuj wypłukać je wodą, dużo mrugaj, gdy to nie pomoże, odciągnij dolną powiekę i usuń ciało obce wilgotnym rogiem gazy lub zwilżonym wacikiem, jeżeli nie możesz znaleźć ciała obcego lub nie potrafisz go bezpiecznie usunąć, zabezpiecz oko jałowym opatrunkiem i skontaktuj się z lekarzem okulistą.
-jeśli w oku tkwi duże ciao, zabezpiecz oko, przykładając do niego np. papierowy kubek(obetnij górną część), umocuj bandażem i jak najszybciej udaj się do specjalisty.
NIE WOLNO:
-nie odrywaj skrzepów krwi (pod nim jest rana)
-nie usuwaj ciał obcych, jeśli znajdują się w okolicy źrenicy,
-nie wyciągaj ciała obcego wbitego w gałkę oczną,
-nie uciskaj oka,
nie stosuj do płukania silnego strumienia wody.


A B C PIERWSZEJ POMOCY

„Działanie ratuje od śmierci, ratuje też od strachu i od słabości”. A. De Saint Exupery

Każdy człowiek, któremu powierza się bezpieczeństwo, zdrowie i życie drugiego człowieka, powinien nieustannie zdawać sobie sprawę z odpowiedzialności, jaka spoczywa na nim. Odpowiedzialność jest tym większa, im młodszy jest podopieczny.
W § 11.1 Rozporządzenia ministra edukacji narodowej z dnia 27 sierpnia 1992 roku w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny w szkołach i placówkach publicznych t napisane: „Nauczyciele, szczególnie prowadzący zajęcia w warsztatach, laboratoriach, pracowniach chemicznych lub fizycznych, fizycznych także wychowania fizycznego, powinni być przeszkoleni z zakresu udzielania pierwszej pomocy.

W tak ogromnym zbiorowisku, jakim jest szkoła, nietrudno o wypadek. Nauczyciel sprawujący opiekę nad dziećmi powinien pamiętać, że pierwsza pomoc to jedynie doraźna, czasowa pomoc, zanim dotrze fachowa i wykwalifikowana siła medyczna. Udzielając pomocy nauczyciel powinien kierować się następującymi zasadami:
1. Ocenić sytuację
2. Ocenić stan poszkodowanego dziecka
3. Wezwać pomoc lub wyspecjalizowaną służbę medyczną,
4. Jeśli zaistnieje taka potrzeba
5. Zabezpieczyć poszkodowanego przed możliwością dodatkowego urazu lub uszkodzenia, pamiętając o ewakuowaniu z miejsca wypadku tylko w wyjątkowych sytuacjach, gdy istnieje bezpośrednie zagrożenie dla poszkodowanego,
6. Przystąpić do akcji ratowniczej.
Należy pamiętać, że dla poszkodowanego dziecka istotne jest, aby:
- Zapewnić mu komfort psychiczny,
- Mieć z nim ciągły kontakt słowny(mówić do poszkodowanego bez względu na jego świadomość),
- Być przy nim, aż opiekę przejmie fachowa służba medyczna.

PIERWSZA POMOC PRZED MEDYCZNA POLEGA NA WYELIMINOWANIU DZIAŁANIA CZYNNIKA USZKADZAJĄCEGO ORAZ NA POBIEŻNEJ OCENIE STANU POSZKODOWANEGO

Ocena taka opiera się na:
1. Sprawdzeniu stanu przytomności poszkodowanego dziecka,
2. Zatamowaniu krwotoku zewnętrznego, jeśli wystąpił,
3. Sprawdzeniu drożności w jamie ustnej, ewentualnym usunięciu z niej zbędnych przedmiotów,
4. Skontrolowaniu czynności życiowych(oddechu, krążenia). Jeśli nie ma czynności życiowych lub zanikają, to przywracamy je, bezzwłocznie wykonując sztuczne oddychanie, bądź masaż serca. Pamiętając, że należy je kontrolować, co dwie minuty.
5. W dalszej kolejności sprawdzamy, czy nie został uszkodzony kręgosłup oraz pozostałe części ciała, zaczynając od głowy, poprzez klatkę piersiową, brzuch, miednicę, kończyny górne, a kończąc na kończynach dolnych
6. Jeśli kręgosłup dziecka nie uległ uszkodzeniu, a dziecko nadal jest nieprzytomne, układamy jego ciało w pozycji bocznej ustalonej, poprzednim zabezpieczeniu występujących urazów
7. Następnie okrywamy dziecko, chroniąc je przed nadmierną utratą ciepła.
8. Towarzyszymy mu do chwili przybycia wyspecjalizowanej i fachowej służby, której zdajemy raport o stanie poszkodowanego