Task-based learning w praktyce nauczania języka angielskiego

Szkoła ponadgimnazjalna
--------------------------------------

Tradycyjny model organizacji jednostki lekcyjnej w dalszym ciągu preferowany przez większość nauczycieli i oferowany w większości podręczników określa się jako model PPP (presentation, practice, production). W modelu tym poszczególne elementy języka (np. Causative’ have’) zostają zaprezentowane przez nauczyciela, następnie przećwiczone w formie ustnych i pisemnych ćwiczeń, a w końcu użyte w zadaniach otwartych, lub częściowo kontrolowanych. Podejście to jest często krytykowane za zbytnią arbitralność w doborze jednostek gramatycznych. Najczęściej wybór tematu gramatycznego zgodny jest z założonym programem i narzuconym Syllabusem, ale nie wypływa z potrzeb językowych ucznia i być może wyuczone frazy nigdy nie zostaną użyte spontanicznie. Zadania otwarte kończące lekcję są zazwyczaj próbą nieautentycznego języka, sztucznie podkreślającego użycie danej frazy.
Alternatywą dla modelu PPP jest model TTT (test – teach – test), w którym etap ‘produkcji’ jest przeniesiony na początek lekcji i uczniowie, ‘wrzuceni na głęboką wodę’, muszą najpierw wykonać pewne zadanie (np. odegranie scenki), a dopiero na podstawie braków, które wynikły w trakcie jego wykonywania nauczyciel wprowadza nowe elementy języka, po czym testuje ich przyswojenie poprzez zadanie podobne. W modelu tym zagrożenie stanowi przypadkowość problemów wykazywanych przez uczniów. Można wprawdzie ‘sterować’ potrzebami uczniów umiejętnie dobierając zadania, ale nie można do końca przewidzieć scenariusza takiej lekcji.
Jane Willis w swojej sztandarowej książce ‘A Framework for Task-Based Learning’*, już w połowie lat dziewięćdziesiątych wprowadziła nowy model organizacji lekcji. Jest on zbliżony do modelu TTT i zdecydowanie najbardziej z wszystkich tu przytoczonych modeli bierze pod uwagę konieczność użycia przez uczniów autentycznego języka.
Task-Based Learning (TBL) składa się zazwyczaj z trzech etapów:
• Pre-task activity – wprowadzenie do tematu i zadania, próba zaintrygowania uczniów i jednocześnie przypomnienie / wprowadzenie niezbędnych do wykonaniu głównego zadania wyrażeń i zwrotów.
• Task cycle: Task  Planning  Report – wykonanie zadania, zazwyczaj w parach lub małych grupach poprzez zaplanowanie, przygotowanie i przedstawienie na forum całej klasy pisemnego bądź ustnego ‘raportu’.
• Language Focus and Feedback – praca nad językiem; wyjaśnianie problemów, które uczniowie napotkali w trakcie pracy.
Podstawowym zadaniem nauczyciela w TBL jest tworzenie sytuacji, w których uczeń odczuwa potrzebę użycia języka i potrzebę nauczenia się czegoś nowego. Zadanie ma generować swój język i prowadzić do jego przyswajania (Krashen*). Nauczyciel zamiast koncentrować się na formach i strukturze języka powinien rozwijać umiejętność uczniów ‘robienia czegoś po angielsku’. Naturalną koleją rzeczy w trakcie wykonywania zadania uczeń nie będzie zwracał uwagi na poprawność. Rolą nauczyciela jest podsunięcie rozwiązań językowych, wzbogacanie języka ucznia, jeśli uzna to za konieczne, ale generalnie uczniowie powinni mieć możliwość użycia języka tak, jakby używali go poza klasą.
Praktyka nauczycielska dowodzi, że TBL ma wiele zalet i w wielu przypadkach się sprawdza. Część podręczników oferuje na przykład gotowe scenariusze niektórych lekcji w formie projektów i jest to nic innego jak zadania typu ‘problem-solving’ w modelu TBL (np. ‘Snapshot’, ’Format’, ‘Inside-Out’). Istnieje również wiele źródeł Internetowych, które proponują tego typu scenariusze (patrz: załączniki).
Niewątpliwie ważną stroną podejścia TBL jest czynnik motywujący. Uczniowie skoncentrowani na zadaniu niejednokrotnie są w stanie powiedzieć więcej, niż sami mogliby tego oczekiwać. Poprawność komunikatu jest tutaj sprawą drugorzędną, ważny jest przekaz, który zostaje zrozumiany.
Z drugiej jednak strony w klasach początkujących zadania muszą być bardzo uproszczone, a cierpi na tym ich ‘autentyczność’. Niepokój budzi także konieczność rozpatrywania problemów językowych na końcu lekcji, kiedy uczniowie są już zmęczeni, zadowoleni z wykonania zadania, i nie bardzo chcą słuchać ‘nudnych’ informacji językowych. Nauczyciele wskazują też na konieczność przygotowania uczniów do sytuacji, w których poprawność jest niezwykle ważna (łącznie z egzaminem maturalnym na poziomie rozszerzonym lub FCE).
Bardzo dobrze sprawdza się model TBL w nauczaniu Business English. Przedmiot „Język Obcy Zawodowy” skłania do wykorzystania wiedzy i umiejętności uczniów wyniesionych z przedmiotów zawodowych, praktyk i życia codziennego, w nauce języka. Korzystne jest tutaj tworzenie nie tylko lekcji, ale całych logicznie powiązanych modułów lekcyjnych opartych na modelu TBL.
Zadaniem uczniów na pierwszej z serii lekcji może być np. wymyślenie swojej firmy – jej profilu, nazwy, logo itp. Następnie ‘firmy’ mogą mieć różne zadania, z których wynikać będzie konieczność tworzenia kolejnych dokumentów, wypełniania formularzy, symulowania rozmów telefonicznych i spotkań (np. oferta / negocjacje cenowe / faktura / dokumenty przewozowe i celne / transfer należności / potwierdzenie odbioru / reklamacja). Uczniowie chętniej angażują się do pracy, niejako mimochodem powielają powtarzające się w listach formalnych sformułowania, chętniej sięgają po słownik, zdają nauczycielowi rzeczowe pytania, starają się jasno formułować swoje myśli. Moment prezentacji przed klasą jest zazwyczaj nieco stresujący, ale jeżeli w klasie panuje przyjazna atmosfera, uczniowie zazwyczaj nie mają oporów przed wystąpieniem przed szerszym gronem.
Wprowadzanie modelu TBL napotyka czasem na opór ze strony nauczycieli, którzy wskazują na pewną chaotyczność, przypadkowość wprowadzanego materiału gramatycznego i leksykalnego, tym niemniej wydaje się, że zróżnicowanie modeli organizacji lekcji wpływa pozytywnie na proces nauczania.

Bibliografia
1. Willis, Jane: ‘A Framework for Task-Based Learning’; Longman 1996.
2. Bowen, Tim: ‘Task-Based Learning’; The Onestop Magazine 2004.
3. McKinnon, Mark; Rigby Nicky: ‘ Task-Based Learning (methodology plus)’; The Onestop Magazine 2003.
4. Krashen, Steven: ‘The Natural Approach: Language Acquisition in the classroom’, 1996.

Załączniki:
1. Scenariusz lekcji „Getting To Know Your Resources”, proponowany przez McKinnon i Rigby* (źródło: portal www.onestopenglish.com)
2. Scenariusz z zasobów własnych: „Applying for a job”
Załącznik 1


Tasks: Getting To Know Your Centre
Worksheet 1 & 2

The object of the following two tasks is for students to use English to:
a. Find out what resources are available to them and how they can use their resource room
b. Meet and talk to each of the teachers in their centre.

Task 1 : Getting To Know Your Resources

Level:
Pre-intermediate and above

It is assumed in this lesson that your school has the following student resources; books (graded readers), video, magazines and Internet. Don’t worry if it doesn’t, the lesson can be adjusted accordingly.

Pre-task Preparation:
One of the tasks is a video exercise which involves viewing a movie clip with the sound turned off. This can be any movie depending on availability, but the clip has to involve a conversation between two people.

Pre-task activity:
In pairs students discuss the following questions:
• Do you use English outside the classroom?
• How?
• What ways can you practise English outside the classroom?
Stage One - Running dictation.
Put the text from worksheet one on the wall either inside or outside the classroom. Organise your students into pairs. One student will then go to the text, read the text and then go back to her partner and relay the information to her. The partner who stays at the desk writes this information. When teams have finished check for accuracy. You can make this competitive should you wish.

Stage Two
In pairs students then read the Getting To Know Your Resources task sheet (worksheet two). Check any problem vocabulary at this stage. This worksheet can be adapted according to the resource room at your school.

Stage Three
Depending on how the resources are organised in your centre, students then go, in pairs, to the resource room or wherever the resources are kept and complete the tasks on the task sheet.

Stage Four
Working with a different partner students now compare and share their experience.

Stage Five - Feedback.
Having monitored the activity and the final stage, use this opportunity to make comments on your students’ performance. This may take form of a correction slot on errors or pronunciation, providing a self-correction slot.

Magdalena Rotter


Scenariusz lekcji:
“Applying for a summer job”

Przedmiot:
Język Obcy Zawodowy
Klasa:
V Liceum Ekonomicznego
Poziom:
Lower Intermediate
Cele:
- Uczeń potrafi wyszukać informacje w źródłach anglojęzycznych.
- Uczeń potrafi korzystać z Internetu.
- Uczeń potrafi sformułować list motywacyjny.
Pomoce dydaktyczne:
- pracownia komputerowa z Internetem i drukarką,
- tekst listu motywacyjnego w wersji A i B (w każdej wersji usuwamy inne wyrazy tworząc ‘test luk’)
Formy pracy:
praca w grupach, indywidualna, w parach
Czas:
2 godziny lekcyjne

Przebieg lekcji:
Pre-task activity:
In small groups students discuss:
Would you like to earn some money during holidays?
Would you like to go abroad?
What jobs would you prefer?
Where can you look for a job?
Stage One:
Pairwork: Students sit back to back. Each person gets the same text (a letter of application), but in each version there are some other gaps. Students ask each other in order to fill in the text. After completing the text Ss check the text for accuracy and read it again.
Stage Two:
Ss are given the task (photocopied or on the blackboard):
1. Find a partner (preferably on the other side of the computer room).
2. Find an interesting summer job offer on the Internet (www.google.com, www.uk.yahoo.com).
3. Print one chosen advertisement.
4. Write a letter of application.
5. Send it to your partner and to the teacher.
Stage Three:
Ss work in pairs and compare their advertisements and documents. They share their experience.
Stage Four - Feedback:
Having monitored the activity teacher comments on the students’ performance, the most common mistakes etc.