Rozwój mowy dziecka w wieku przedszkolnym

Rozwój mowy dziecka w wieku przedszkolnym
Autor artykułu: logopeda Elżbieta Mantur

Prawidłowy rozwój mowy dziecka wpływa na globalny rozwój jego osobowości. Dziecko poznaje otaczający świat dzięki rozumie- niu mowy, a umiejętność mówienia pozwala mu wyrazić swoje spostrzeżenia, uczucia, pragnienia. Rozwój mowy dziecka przyspie- szają częste kontakty słowne z otoczeniem. Zaniedbania w tym względzie mogą spowodować opóźnienie mowy u dziecka lub jej zaburzenia.

Kiedy pojawiają się poszczególne głoski w rozwoju mowy dzieci?


Pierwsze miesiące życia:Powstają przypadkowe dźwięki tzw. głużenie
Ok. 6 miesiąca życia:Powtarzanie usłyszanych dźwięków tzw. gaworzenie
1-2 rok życia:Pojawiają się pierwsze wyrazy np. mama ,tata... dziecko wymawia samogłoski ustne:
a , o, e, i, u, y oraz spółgłoski: p, b, m, d, t, n i zmiękczenia : pi, bi, mi
2-3 rok życia:Pojawiają się proste zdania, wyłaniają się kategorie gramatyczne, narasta słownik 800- 1500 słów. dziecko wymawia samogłoski nosowe: ę, ą i spółgłoski: w, wi, f, fi, ś, ź, ć, dź, ń, l, li, k, ki, g, gi, ch, chi, j, ł ; pojawiają się spółgłoski: s, z, c, dz
4 rok życia:4-latek potrafi prawidłowo wymówić : s, z, c, dz , pojawiają się głoski: sz, ż, cz, dż - jednak dziecko w tym wieku ma nadal prawo wymawiać je jako : s, z, c, dz oraz gloska: r ,która może być jeszcze zamieniana na l
5 rok życia:Utrwalają się głoski: sz, ż, cz, dż i pojawia się prawidłowo brzmiące r – choć jeszcze czasem może być zamieniane na l ( czasem gdy dziecko potrafi wymówić prawidłowo r wymawia je wszędzie tam, gdzie występuje l )
6 rok życia: Dziecko otrafi prawidłowo wymówić wszystkie głoski. Teraz rozbudowuje zdania i uczy się już tylko nowych wyrazów.

Oczywiście zarówno w rozwoju mowy, jak i rozwoju fizycznym pojawiają się różnice. Możemy być spokojni, jeśli te różnice wahają się w granicach pół roku. Jeśli jednak nie, rodzice powinni niezwłocznie skontaktować się z logopedą.

Kiedy powinno się poprosić o pomoc logopedę?

1. Gdy dziecko poniżej 1 roku życia:
•nie gaworzy
•nie wypowiada sylab
•nie rozumie prostych poleceń
2. Gdy dziecko od 1 do 2 lat:
•nie wypowiada prostych słów (mama, tata, daj)
•komunikuje się pozawerbalnie, używając więcej gestów niż słów
3. Gdy dziecko w wieku 3 lat:
•nie wypowiada poprawnie głosek p, b, m, t, d, n
•nie buduje zdań i nie tworzy liczby mnogiej
•jego słownik składa się z mniej niż 50-60 słów
4. Gdy dziecko w wieku 4 lat:
•nie potrafi zbudować zdania złożonego
•zniekształca wyrazy
•mówi niepłynnie, zacina się
•nie wypowiada poprawnie głosek: k, g, l, ś, ź, ć, dź lub s, z, c, dz
5. Gdy dziecko w wieku 5 lat:
•nie wypowiada poprawnie głosek : s, z, c, dz, ś, ź, ć, dź, ą, ę
6. Gdy dziecko w wieku 6 lat:
•nie wypowiada poprawnie głosek: r, sz, ż, cz, dż
7. Gdy dziecko znacznie odstaje w rozwoju mowy od rówieśników, niechętnie bawi się i nawiązuje kontakty z innymi dziećmi

8. Gdy dziecko mówi przez nos lub oddycha buzią

9.Kiedy podczas artykulacji głosek :s, z, c, dz, sz, ż, cz, dż t, d, n dziecko wsuwa język między zęby lub ociera nim o wargę. W każdym wieku jest to wada, z której się nie wyrasta, a im dłużej zwlekamy, tym bardziej wada się utrwala.
10. Gdy dostrzegamy zmiany anatomiczne w budowie narządów mowy lub mamy wątpliwości czy dziecko dobrze słyszy.