"Innej takiej ziemi w świecie nie ma..." Mała ojczyzna Miastkowszczyzna

Marzena Gawryś
Publiczne Gimnazjum
w Miastkowie Kościelnym

„INNEJ TAKIEJ ZIEMI W ŚWIECIE NIE MA...”

- MAŁA OJCZYZNA MIASTKOWSZCZYZNA
(Scenariusz na „Dzień Regionalny”)

Prezentowany montaż słowno-muzyczny kierowany jest do społeczności szkolnej, lokalnej i rodziców. Wykonawcami jest młodzież gimnazjalna
Celem głównym było:
- uświadomienie młodzieży poczucia więzi z miejscem pochodzenia, tożsamości regionalnej i narodowej,
- zwrócenie uwagi słuchacza na społeczność lokalną, miejscowe zwyczaje i tradycje, historię,
- przedstawienie uroków krajobrazu, elementów kultury Ojczyzny zwykle niezauważanych na co dzień.

Scenografia:
Mapa Polski z zaznaczonymi miejscowościami naszego , regionu, szczególnie najbliższej okolicy. Z boku uliczna galeria z obrazami Leona Wyczółkowskiego. Wykonawcy występują w strojach galowych – białe bluzki lub koszule, czarne i granatowe spódnice (długie do kostek) lub spodnie.

Występują:
Szesnastu Recytatorów
Uczeń I,
Uczeń II,
Leon Wyczółkowski,
Zespół Wokalny.

Recytator I (recytuje wiersz T. Różewicza: *** (oblicze ojczyzny)

ojczyzna to kraj dzieciństwa
miejsce urodzenia
to jest ta mała najbliższa
ojczyzna

miasto miasteczko wieś
ulica dom podwórko
pierwsza miłość
las na horyzoncie
groby

w dzieciństwie poznaje się
kwiaty zioła zboża
zwierzęta
pola łąki
słowa owoce

ojczyzna się śmieje

na początku ojczyzna
jest blisko
na wyciągnięcie ręki

dopiero później rośnie
krwawi
boli

Recytator II (Wygłasza tekst z pamięci lub odczytuje):

Ojczyzna to nie tylko kraj, którego obywatelami jesteśmy, nie tylko państwo, w którym mieszkamy. Na co dzień żyjemy w naszej małej ojczyźnie - w miejscu, gdzie się urodziliśmy i wzrastamy,
w miejscu, które poznajemy od dziecka. Nasze rodziny, znajomi
z bliższej i dalszej okolicy, społeczności wiejskie, koledzy
i koleżanki ze szkoły i z podwórka, parafianie... - wszyscy tworzymy lokalną wspólnotę. Łączy nas nie tylko geograficznie określone miejsce zamieszkania, lecz także myśli, pragnienia, marzenia związane z naszym regionem. Jako młodzi Polacy kochamy i szanujemy naszą ojczyznę - Polskę, jednak to co w niej dla nas najcenniejsze mamy 'blisko siebie: ,,to nasza ojczyzna
— Miastkowszczyzna". Jesteśmy dumni z lokalnych zwyczajów
i tradycji, które pragniemy ciągle poznawać i kultywować
je, przekazując następnym pokoleniom.

Recytator III:

Pamiętamy o tym, że za naszą małą ojczyznę walczyli kiedyś mieszkańcy naszego regionu, nasi dziadkowie, którzy dla nas poświęcali swoje zdrowie i życie. Dzisiaj zachowujemy ich we wdzięcznej pamięci, nie zapominając o kwiatach pod pomnikiem Bohaterów Miastkowszczyzny.

Chór Wokalistów:
Wykonuje piosenkę (z repertuaru Krzysztofa Klenczona)
– „Biały krzyż”

Recytator IV:
Ludowa mądrość stawia ojczyznę wśród wartości najwyższych, mówiąc niej liczne przysłowia (każde z przysłów wypowiada inny uczeń):

Gdzie dobrze, tam i ojczyzna.

Ojczyzna swoja każdemu najmilsza.

Człowiek bez ojczyzny jest jak słowik bez pieśni.

Zdania różne, ojczyzna -jedna

Naród ma jeden dom — ojczyznę.

Ojczyzna jest wspólna matką wszystkich nas.

Ojczyznę kochamy nie dlatego, że wielka, ale że nasza.

Człowiek nie dla siebie się urodził, lecz dla ojczyzny.

Recytator V:
O ojczyźnie, także tej małej ojczyźnie, pisali nasi poeci, miedzy innymi Tadeusz Różewicz, Czesław Miłosz czy Julian Tuwim, który niejednokrotnie ojczyzną nazywał rodzinny dom:

Recytator VI (: W tle słychać muzykę odtwarzaną z płyty CD-R: „Pożegnanie ojczyzn” Ogińskiego. Rrecytuje wiersz J. Tuwima: „Ojczyzna”):

Ojczyzną moją jest Bóg,
Duch, Syn i Ojciec wszechświata.
Na każdej z moich dróg
Ku Niemu dusza ulata.

Ojczyzną moją jest łan.
Łan Polski, prostej, serdecznej,
Niech mi pozwoli Pan
W nim znaleźć spoczynek wieczny.

Ojczyzną moją jest dom,
Kochany dom rodzicielski,
Przytułek cichym snom
Młodości sielskiej - anielskiej.

Patrzę, strudzony śród dróg,
W oczu twych błękit przeczysty,
I jest w nim wszystko i Bóg,
I Polska, i dom ojczysty.

Recytator VII:
Do rodzinnych stron tęsknili i tęsknią ci, których los rozdzielał
z najbliższymi i z ukochanym domem, z sadami, ogrodami, polami:

Chór wokalistów:
Zespół wykonuje piosenkę „To był Świat w zupełnie starym stylu” (z repertuaru Urszuli Sipińskiej).

Recytator VIII (Recytuje fragm. utworu J. Lechonia pt. „Wiersz mazowiecki”):

Nie gardenie ani lilie,
Nie Italie, nie Brazylie,
Tylko jaskry, tylko mlecze
Wśród zielonych trawy smug.
Chcemy, chcemy, utrudzeni,
Tamtych kwiatów i zieleni
I tej drogi, co się wlecze
Pod ubogi, stary próg!

Jak patrzało kiedyś dziecko
Na wieś biedną, mazowiecką.
Na zorane kartofliska.
Na wiślany biały piach.
Tak i dzisiaj - jak daleki! –
Spod znużonej mej powieki
Widzę ciebie, widzę z bliska
W każdej myśli, wszystkich snach.

Recytator IX:
Podobnie do swej ukochanej Litwy tęsknił Adam Mickiewicz, który tak pięknie pisał o swej małej ojczyźnie.

(Recytuje fragment Epilogu do „Pana Tadeusza A. Mickiewicza na podkładzie muzyki Wojciecha Kilara- skomponowanej do filmu „Pan Tadeusz”).:

Dziś dla nas, w świecie nieproszonych gości,
W całej przeszłości i w całej przyszłości
Jedna już tylko jest kraina taka,
W której jest trochę szczęścia dla Polaka,
Kraj lat dziecinnych! On zawsze zostanie
Święty i czysty jak pierwsze kochanie,
Nie zaburzony błędów przypomnieniem,
Nie podkopany nadziei złudzeniem,
Ani zmieniony wypadków strumieniem.
(...)
Ten kraj szczęśliwy ubogi i ciasny!
Jak świat jest boży, tak on był nasz własny,
Jakże tam wszystko do nas należało,
Jak pomnim wszystko, co nas otaczało:
Od lipy, która koroną wspaniałą
Całej wsi dzieciom użyczała cienia
Aż do każdego strumienia, kamienia,
Jak każdy kątek ziemi był znajomy
Aż po granice, po sąsiadów domy.

Recytator X:
„Kraj lat dziecinnych" zachował w sercu także największy Polak
- Karol Wojtyła. Choć dziś jest Obywatelem świata, z nostalgią
i szacunkiem wspomina „górskie okolice" - miejsce swego urodzenia, a także przyjaciół z lat dzieciństwa i młodości.

Recytator XI:

We współczesnym świecie pełnym pośpiechu i zgiełku, świecie,
w którym nieustannie za czymś gonimy, nasza mała ojczyzna staje się azylem - miejscem wyciszenia, zatrzymania, uspokojenia.
W rodzinnym domu. w kontakcie z przyroda, podczas fizycznej pracy na wsi zyskujemy nowa wewnętrzną energię i budujemy
w sobie pragnienie pełnego, wartościowego życia.

Recytator XII (Recytuje wiersz K. Wierzyńskiego pt. „Na polach"):

Na polach, gdzie się ścierają granice
Nieba i ziemi, i gdzie perspektywy
Nieodgadnione kryją tajemnice –
Jestem szczęśliwy.

Gdzie ze mną jeno wichr psalmy zawodzi
I słońce wiesza swe najświętsze wota
Bogu na piersi, - wśród szczęścia się rodzi
Moja tęsknota.

Chór wokalistów:
Śpiewa piosenkę „Niebo z moich stron” (z repertuaru zespołu Czerwonych Gitar)

Recytator XIII:

Często fascynujemy się cudami świata, niezwykłymi krajobrazami dzikiej przyrody, a nie dostrzegamy piękna naszej rodzimej przyrody, obojętnie przechodzimy obok zachwycających pejzaży mazowieckich i miastkowskich. Rozejrzyjmy się wokoło, popatrzmy na nasze łąki i pola, na pracujących ludzi. Spróbujmy dostrzec w wiejskiej rzeczywistości to, co odkrył w niej ks. Jan Twardowski:

Recytator XIV (Recytuje wiersz J. Twardowskiego pt. „Na wsi"):

Tu Pan Bóg jest na serio pewny i prawdziwy
bo tutaj wiedzą kiedy kury karmić
jak krowę doić żeby nie kopnęła
jak starannie ustawić drabinkę do siana
jak odróżnić liść klonu od liścia jaworu
tak podobne do siebie lecz różne od spodu
a liści nie zrozumiesz ani nie odmienisz

tu wiedzą że konie stają głowami do środka
że kos boi się bardziej w ogrodzie niż w lesie
że skowronek spłoszony raz jeszcze zaśpiewa
kukułka tutaj żywa a nie nakręcona
pszczoła wciąż się uwija raz w prawo raz w lewo
a mirt rozkwita tylko w zimnym oknie
ptaki też nie od razu wszystkie zasypiają
zresztą mogą się czasem serdecznie pomylić
jak ktoś kto bije żonę by zranić teściową
i wiadomo że sosny niebieskozielone
a dziurawiec to żółte świętojańskie ziele

Tu Pan Bóg jest jak Pan Bóg pewny i prawdziwy
tylko dla filozofów garbaty i krzywy
Recytator XV:
Czy znamy dobrze nasz region, jego najpiękniejsze zakątki, najcenniejsze zabytki, najciekawsze legendy, wartościowych ludzi...? Posłuchajmy prezentacji przygotowanych przez uczniów na temat miejscowości, w których mieszkają.

(Tu przedstawiciele poszczególnych klas prezentują krótkie informacje o swoich miejscowościach)
Recytator XVI:
Dbajmy o naszą piękna okolice, weźmy w swoje ręce odpowiedzialność za kształt i losy naszej małej ojczyzny. Nie wstydźmy się jej, lecz bądźmy z niej dumni i chciejmy ja godnie reprezentować, bo - jak mówi poeta - „innej takiej ziemi w świecie nie ma...”

Chór wokalistów:
Na zakończenie uczniowie wykonują piosenkę „W drogę” z repertuaru Czerwonych Gitar.

________________________________________
Wykorzystano:
1. „Poezje” J. Lechoń, Wrocław 1990.
2. „Przysłowia polskie i obce” D.I.W. Masłowscy, Warszawa 2003.
3. „Pan Tadeusz” A. Mickiewicz, Warszawa 1979.
4. „Wybór poezji” T. Różewicz, Warszawa 1992.
5. „Poezje” J.Tuwim, Warszawa 1990.
6. „Wiersze wybrane” J.Twardowski, Warszawa 1995.
7. „Wybór poezji” K. Wierzyński, Wrocław 1991.