Kongres wiedeński i ład w Europie w pierwszej połowie XIX wieku - scenariusz lekcji historii w klasie II gimnazjum

1. Temat: Kongres Wiedeński i ład w Europie w pierwszej połowie XIX wieku.

2. Cele:

a) poznawcze:
- zaznajomienie uczniów z sytuacją międzynarodową w Europie po upadku Napoleona Bonaparte, a w szczególności z układem sił skonstruowanym przez mocarstwa;
- zapoznanie uczniów z nowymi pojęciami: legitymizm, restauracja, „święte przymierze”, „tańczący kongres”, „Rzeczpospolita Krakowska”;
- zapoznanie uczniów z sylwetkami czołowych polityków, odgrywających podczas obrad kongresu dominująca rolę;

b) kształcące:
- kształtowanie umiejętności interpretacji wpływu wydarzeń politycznych na kształt granic w Europie z wykorzystaniem mapy;
- kształtowanie umiejętności selekcji materiału dźwiękowego;
- kształtowanie umiejętności pracy pod kierunkiem nauczyciela.

c) wychowawcze:
- unaocznienie uczniom złożoności problemu narodu polskiego w kwestii odnalezienia swojego miejsca na mapie politycznej Europy;
- kształtowanie postaw patriotycznych na przykładzie przetrwania ducha polskości mimo długotrwałego uzależnienia politycznego od mocarstw europejskich;
- ukazanie trzech polskich ośrodków i ciężaru jaki musiały dźwigać w odpowiedzialności za krzewienie polskości.

3. Metody:

- praca z mapą
- samodzielna praca pod kierunkiem nauczyciela
- praca z programem multimedialnym
- praca z materiałem dźwiękowym

4. Środki dydaktyczne:

- mapa Europy XIX w.
- karty pracy
- program multimedialny z serii eduRom dla klasy II gimnazjum
- płyta CD z serii Historia Polski, CD nr 14 1792-1820

5. Tok lekcji:

a) rekapitulacja wtórna

/Nauczyciel rozdaje uczniom xero mapy Europy z XIX w. z prośbą o zaznaczenie kolorem czerwonym państw zajętych przez Francję w kampanii napoleońskiej, kolorem niebieskim państw, na których terytorium Napoleon wkroczył; kolorem czarnym dwóch największych bitew kampanii napoleońskiej; następnie nauczyciel zbiera i ocenia prace/

b) wprowadzenie do tematu

/Nauczyciel podaje temat lekcji oraz wyjaśnia o czym będzie mowa oraz z wykorzystaniem jakich środków uczniowie będą pracować podczas zajęć/

c) rozwinięcie tematu

/Nauczyciel wykorzystuje program multimedialny dla gimnazjów oraz płytę dźwiękową z serii Historii Polski do wprowadzenia nowych treści. Angażuje przy tym jak najbardziej jest to możliwe uczniów do samodzielnej i aktywnej pracy. Wprowadzane treści i pojęcia to:
- obrady Kongresu Wiedeńskiego 1814 -1815
- „tańczący kongres”
- państwa i postaci uczestniczące w kongresie
- zasady legitymizmu, równowagi i restauracji
- rola ziem polskich w „rozdaniu kongresowym”
- Rzeczpospolita Krakowska, Wielkie Księstwo Poznańskie, Królestwo Polskie
- święte przymierze/

d) podsumowanie i rekapitulacja pierwotna

/nauczyciel podsumowuje podane treści poprzez rozdanie do wypełnienia kart pracy z poleceniem uzupełnienia kilku zdań. Uczniowie są zobowiązani wstawić w wykropkowane miejsca brakujące pojęcia/

e) praca grupowa

/Nauczyciel zadaje pracę na grupę o treści dopasowanej do pojęć, z którymi uczniowie mieli trudności, ale przy wykorzystaniu podręcznika i własnego zaangażowania powinni sobie poradzić/

6. Załączniki:

a) załącznik nr 1: mapa Europy z XIX w.
b) załącznik nr 2: karta pracy z pytaniami dotyczącymi treści zawartych w materiale dźwiękowym
c) załącznik nr 3: karta pracy przeznaczona na rekapitulację pierwotną.

Załącznik nr 2:

Pytanie 1: Które trzy państwa miały najwięcej do powiedzenia podczas obrad Kongresu na temat podziału ziem polskich ?
........................................

Pytanie 2: Który kraj obawiał się wzrostu pozycji Rosji w Europie w związku z podziałem ziem polskich ?
........................................

Pytanie 3: Jak potocznie nazywano postanowienia Kongresu wobec ziem polskich ?
........................................

Pytanie 4: Pod jaką nazwą włączono do Prus część ziem polskich ?
........................................

Pytanie 5: Jak po podziałach kongresowych nazwano Kraków i jego okolice ? Podaj dwie nazwy.
........................................

Załącznik nr 3:

Kongres, czyli zjazd największych potęg europejskich odbył się w

pierwszej połowie XIX w. w ................................ w latach

...................................... . Podczas jego obrad ustalono miedzy

innymi zasadę .................................., polegającą na zachowaniu

trwałych praw starych dynastii europejskich do zasiadania na tronach.

Inna zasada .................................. Skłaniała mocarstwa do

wzajemnego pilnowania swoich pozycji na arenie międzynarodowej w

imię boskiego porządku.