"Jestem przyjacielem Ziemi" - program z zakresu ekologii dla dzieci w wieku przedszkolnym

MOTYWY PODJĘCIA DZIAŁAŃ

Zdajemy sobie sprawę z konieczności ochrony środowiska przyrodniczego przed jego dalszą dewastacją. Poprzez nauczanie elementów ekologii dąży się do wyjaśnienia dzieciom, że środowisko chroni się przed niszczycielską działalnością człowieka w celu zachowania go dla przyszłych pokoleń.
Nauczanie tych treści ma doprowadzić do zrozumienia potrzeby ochrony przyrody i środowiska człowieka. Ma także ukształtować właściwą postawę dzieci i dorosłych wobec przyrody, do zrozumienia roli i miejsca człowieka w przyrodzie. Ważnym zadaniem nauczania jest kształtowanie czynnej postawy dzieci wobec problemów ochrony przyrody, włączanie ich i przyzwyczajanie do aktywnego i konkretnego działania na rzecz ochrony środowiska.
W sytuacji, kiedy jakieś zagadnienie staje się priorytetem należy je dokładnie zanalizować, założyć cele i ustalić program, który pomoże je jak najdokładniej wprowadzić w życie zarówno w sferze teoretycznej, jak i praktycznie. Działania proekologiczne powinny być ważne dla każdego człowieka już od najmłodszych lat. Kształcenie umiejętności życia w zgodzie ze środowiskiem naturalnym ma na celu ukazanie roli środowiska naturalnego w naszym życiu i zwalczanie przyczyn jego degradacji.
Na wszelkie inicjatywy, mające na celu podniesienie naszej wiedzy ekologicznej, pozytywnie reaguje wiele instytucji publicznych. Działania wychowawcze podejmowane przez wychowawców i nauczycieli w placówkach edukacyjnych mają bezpośredni wpływ na wszechstronny rozwój dziecka. Program „Jestem przyjacielem Ziemi” dotyczy edukacji przedszkolnej. Jego realizacja przebiega w ciągu całego roku szkolnego i zintegrowana jest z programem nauczania w oddziale przedszkolnym.

PODSTAWA PRAWNA
Program wychowawczo – edukacyjny z zakresu ekologii dla grupy przedszkolnej został opracowany zgodnie z rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół.

CELE PROGRAMU

1. Celem programu ekologicznego „Jestem przyjacielem Ziemi” jest kształtowanie postaw proekologicznych dzieci, poszerzanie wiedzy ekologicznej oraz poczucie przynależności do środowiska lokalnego, regionu, kraju.
2. Nawiązanie współpracy z instytucjami zajmującymi się działalnością ekologiczną, rodzicami w realizacji celów edukacyjnych i wychowawczych w celu kształtowania u dzieci prawidłowych postaw.
3. Obserwowanie i dostrzeganie przyczyn degradacji środowiska.
4. Dostrzeganie zależności między czynnościami i zachowaniem człowieka a stanem środowiska;
5. Troska o lokalne środowisko naturalne.
6. Dostrzeganie potrzeby recyklingu.
7. Dostrzeganie znaczenia przeprowadzania akcji ekologicznych w integracji środowiska przedszkolnego dla działań na rzecz środowiska przyrodniczego.
8. Poszerzenie wiedzy ekologicznej.
9. Kształtowanie postaw proekologicznych, na co dzień.
10. Rozumienie znaczenia wpływu stanu środowiska na zdrowie i życie człowieka.
11. Dostrzeganie piękna otaczającej nas przyrody.

ZAKRES PROGRAMU
Realizując program dziecko:
• rozwinie wrażliwość na problemy środowiska;
• dba o estetykę otoczenia;
• dostrzeże piękno otaczającej przyrody;
• dostrzeże zmiany zachodzące w otaczającym środowisku;
• wzbogaci swoją wiedzę ekologiczną: pozna znaczenie pojęć ekologia, recykling;
• zaprezentuje osiągnięcia z zakresu ekologii podczas imprez i konkursów szkolnych i pozaszkolnych: powitanie wiosny, Dzień Ziemi, konkursów plastycznych, ekspozycji prac plastyczno - technicznych, występy artystyczne);
• pozna zagrożenia zdrowia spowodowane przez skażenie środowiska (dzikie wysypiska śmieci, ścieki, spaliny);
• weźmie aktywny udział w akcjach na rzecz środowiska ( "Sprzątanie Świata”, „Dzień Ziemi”, zbiórka puszek aluminiowych i makulatury, dokarmianie ptaków zimą)
• uczestniczy w zajęciach o tematyce ekologicznej;
• wie jaki jest zdrowy styl życia (aktywny wypoczynek, zdrowe odżywianie)
• pozna pojęcie "pomnik przyrody", "park krajobrazowy" i zrozumie zasady zachowania się w tych miejscach.
• zrozumie znaczenie wody w przyrodzie i życiu człowieka oraz konieczność jej oszczędzania.
• zrozumie zagrożenia dla ludzi i zwierząt, wynikające z bezmyślnego zaśmiecania naszej planety.
• pozna znaczenie i zasady segregacji śmieci.
• pozna możliwości wykorzystania różnych odpadów.
• pozna sposoby wykorzystania surowców wtórnych do wykonania zabawek.
• pozna pojęcie "zdrowa żywność" - hoduje rzeżuchę, szczypiorek, pietruszkę i spożywa wyhodowane rośliny.
• pozna rolę człowieka w procesie przekształcania środowiska przyrodniczego oraz zrozumie znaczenia pojęć "ekologia", "myślenie ekologiczne", "działania ekologiczne".
CZAS REALIZACJI PROGRAMU rok szkolny 2010/2011

ORGANIZACJE WSPIERAJĄCE REALIZACJĘ PROGRAMU
Krajeński Park Krajobrazowy

ŚRODKI REALIZACJI
- zajęcia wychowawczo - dydaktyczne
- wycieczki
- filmy o tematyce ekologicznej
- prace na rzecz środowiska
- prace plastyczne
- hodowla wybranych okazów roślin
- zabawy aktywizujące i ruchowe
- zabawy w terenie
- loteryjki, gry stolikowe, układanki
- historyjki obrazkowe
- teatrzyki o tematyce ekologicznej

SZCZEGÓŁOWE TREŚCI EDUKACYJNE ORAZ OSIĄGNIĘCIA UCZNIA
Treści edukacyjne Zadania Osiągnięcia Termin realizacji
Wycieczki Wycieczka krajoznawcza po własnej okolicy. Systematyczne organizowanie wycieczek terenowych
- zajęcia terenowe - praktyczne z komentarzem
Zajęcia z drzewem opieka nad okolicą dębu – pomnika przyrody (odszukiwanie w okolicy innych pomników przyrody)
- udział w doświadczeniach Profesora Ciekawskiego z Familly Parku.
- potrafi obserwować otoczenie, czystość terenu, wygląd drzew, pól, łąk
- jest wrażliwe na piękno przyrody,
- samodzielnie doświadcza Cały rok
Zajęcia ekologiczne w terenie.
Zorganizowanie "majówki” - podsumowanie prowadzonych działań ekologicznych,
- zebranie pomysłów na dbałość o własny teren.
Maj – czerwiec 2011
Selektywne gromadzenie odpadów Włączanie rodziców do prac na rzecz własnego otoczenia, podwórka i gospodarstwa (sprzątanie, sadzenie drzew, stosowanie naturalnych nawozów, dbałość o obejścia)
-Zachęcanie do zakładania kompostowników
-pogadanka nt.: segregacji odpadów w gospodarstwie domowym
-odpowiednie wykorzystanie pojemników do segregacji śmieci. Cały rok

Wrzesień/ maj
Włączenie grupy do konkursu – „Dbamy o swoje środowisko” - zbieramy zużyte tusze i baterie - Pogadanka nt. celów konkursu,
- Pogadanka nt.: „Ekologiczne znaczenie zbierania zużytych tuszy i baterii”

„Zasady segregacji odpadów stałych” – pogadanka z działaniem praktycznym
Codzienne działania polegające na śledzeniu zwykłych czynności dzieci i próba podejmowania mądrych i przyjaznych dla środowiska decyzji;
-Dziecko samodzielnie sprząta śmieci w swoim otoczeniu
- używa materiałów wtórnych w zabawach, wykorzystuje je do tworzenia nowych rzeczy (zabawki z odpadów, dekoracje...)
-segreguje odpady wytwarzane podczas zajęć;
- oszczędza wodę i światło; Cały rok
Działania wizualne - zagospodarowanie przestrzeni edukacyjnej Klasowy „kącik przyrody” propagowanie działalności proekologicznej poprzez gazetki, kąciki ekologiczne oraz praktyczną naukę np.: segregacji śmieci
Cały rok
Udział w ogólnopolskich akcjach porządkowych Udział w akcji „Sprzątanie Świata- Polska”.
Udział w obchodach „Międzynarodowego Dnia Ziemi”
- zajęcia wg opracowanych programów szkolnych Wrzesień
kwiecień
Propagowanie działalności ekologicznej
poprzez zajęcia artystyczno –techniczne - wykonywanie plakatów ekologicznych,
- projektowanie własnych działek, ogrodów oraz parków miejskich.
-wykonanie obrazu dowolnego wycinka krajobrazu z wykorzystaniem wybranej techniki malarskiej,
- konkursy plastyczne,
- zabawki z odpadów: motyl z rurki od papieru toaletowego, ślimak z gazet, wazonik z butelki lub pudełka plastikowego, itp.;
- poznanie nowych i utrwalanie wcześniej znanych piosenek ekologicznych,
Wykonuje różne dekoracje i prace na wystawy, konkursy Cały rok zgodnie z realizowaną tematyką
Doświadczenia - zakładanie hodowli nowalijek w sali przedszkolnej
- wykonywanie doświadczeń mających na celu poznawanie procesów rozpuszczania, krystalizacji, parowania, skraplania
- badanie czystość śniegu, wody
Luty - kwiecień
Współpraca z Nadleśnictwem „Zwierzyniec” w Złotowie

Współpraca z Parkiem Krajobrazowym - Wycieczki,
- obserwacja zwierząt, przyrody w jej naturalnym środowisku,
- dokarmianie mieszkańców lasu
- lekcje edukacyjne
- ścieżki edukacyjne
Jesień – zima - wiosna
Konkursy „Cztery żywioły i ja”

„Coś z niczego” – wykorzystanie nieużytków

„Tak było dawniej – tak jest dziś” - dz. zna zagrożenia wynikające ze świata przyrody
- eksperymentuje i doświadcza
- obserwuje i wyciąga wnioski
- wykona prace plastyczne, techniczne z nieużytków i materiału przyrodniczego,
- ma wiedzę historyczną dotyczącą wybranych wynalazków, zna nowoczesne urządzenia techniczne Cały rok (z nasileniem we wrześniu i wiosną od wypatrywania powrotu bocianów)
Ewaluacja programu

Celem ewaluacji jest sprawdzenie stopnia przyswojenia sobie przez dzieci treści przyrodniczo - ekologicznych, wynikających z realizacji naszego programu. Uzyskaniu informacji, czy zamierzone cele programowe zostały osiągnięte, posłużą nam: konkursy, quizy, obserwacje i rozmowy z dziećmi, prace plastyczno - techniczne, dramy, krótkie scenki dialogowe według inwencji dzieci.
Po zrealizowaniu programu dzieci powinny:
• podejmować działania proekologiczne;
• samodzielnie wskazywać pozytywne i negatywne aspekty ingerencji człowieka w środowisko;
• czuć się odpowiedzialne za środowisko, w którym żyją;
• właściwie zachowywać się w miejscach publicznych, zgodnie z zasadami przyjaznych relacji ze środowiskiem;
• umieć obserwować środowisko;
• wykorzystywać wiedzę ekologiczną i dzielić się nią z innymi ludźmi oraz umieć ją wykorzystać podczas różnych doświadczeń;


Literatura tematu: Przeglądanie i analizowanie czasopism i książek ekologicznych
- A. Kalinowska "Ekologia, wybór przyszłości"
- B. Murphy "Baw się wodą", "Baw się powietrzem", "Baw się światem". - Świat Wiedzy, Focus.
- H. Kruk „Wybór literatury do zabaw i zajęć w przedszkolu z komentarzem metodycznym”
- U. Smoczyńska – Nachtman – „Kalendarz muzyczny w przedszkolu”