Jak rozpoznać, że z dzieckiem dzieje się coś złego?

Dobro dziecka to dla rodziców i nauczycieli priorytetowe zadanie,
a rozpoznanie sytuacji i objawów wskazujących na to, że z dzieckiem dzieje się coś niepokojącego to ich obowiązek. Czasem te problemy są zauważalne przypadkowo, mimowolnie, w zwykłych życiowych sytuacjach, a czasem tylko w sytuacjach trudnych. My, rodzice i nauczyciele szczególnie dużo możemy dowiedzieć się o dziecku i jego problemach dokonując systematycznej obserwacji oraz prowadząc szczere, życzliwe, przebiegające w spokojnej i bezpiecznej atmosferze – rozmowy. Przeprowadzanie wywiadów, eksperymentów, analiz wytworów dzieci to już wyższa szkoła jazdy przeznaczona dla specjalistów. Jednoznaczna odpowiedź na pytanie „Jak rozpoznać, że z dzieckiem dzieje się coś złego?” jest niemożliwa ze względu na szeroką „gamę” tych problemów. Z niektórymi z nich możemy zmierzyć się sami i uzyskać pozytywny efekt, inne zaś wymagają sztabu specjalistów : pedagogów, psychologów, psychiatrów, terapeutów.
Problemami takimi mogą być: złe zachowanie, brak kolegów, kłamstwa, kłopoty z nauką, niechęć do szkoły, rozstanie z kimś bliskim, strach przed czymś lub przed kimś, rozpad rodziny, nocne moczenie się, nieumiejętność obrony, wykorzystywanie seksualne, bycie świadkiem lub ofiarą przemocy, ucieczki z domu, wagary, próby palenia papierosów, picia alkoholu, brania narkotyków, uzależnienia od komputera lub telewizji, niechęć do jedzenia, bóle, konieczność wizyty w sądzie, wyjątkowe uzdolnienia wybór szkoły, kłopoty z widzeniem, mową, słuchem, choroby przewlekłe, nadpobudliwość, brak zrozumienia ze światem, niesprawność ruchowa, odejście bliskich na zawsze.
Wiele jednak z tych problemów ma podobne i łatwo zauważalne symptomy. Dla przykładu przytoczę niektóre z powyższych sytuacji:

1)„Gdy twoje dziecko nie umie się obronić i jest zastraszane” :
a)z lęku przed pogróżkami zamyka się w sobie, staje się smutne, izoluje się, przestaje wierzyć, że ma jakikolwiek wpływ na zaistniałą sytuację,
b)nie mówiąc nic nikomu czego doświadcza, coraz bardziej pogrąża się w samotności i bezradności,
c)unika szkoły i kontaktów z kolegami,
d)nagle pogarszają się jego wyniki w nauce,
e)ma sińce i zadrapania na ciele,
f)ma zniszczoną odzież lub przybory szkolne.

2)„Gdy twoje dziecko jest świadkiem lub ofiarą przemocy w domu”
a)trudność w nawiązywaniu i utrzymywaniu kontaktów z innymi dziećmi,
b)trudności w nawiązywaniu i utrzymywaniu kontaktów z innymi dziećmi,
c)nieufność, wrogość, a nawet agresja,
d)wycofywanie, skłonność do izolacji, nadpobudliwość,
e)brak wiary we własne siły i niska samoocena,
f)chroniczny smutek, stany depresyjne, samookaleczenia, próby samobójcze,
g)koszmary nocne, lęki, moczenie się, tiki, trudności w skupieniu uwagi,
h)problemy w zachowaniu, drażliwość, impulsywność, brak reakcji na polecenia, kłamstwa, ucieczki z domu, popadanie w „złe towarzystwo”.

3)„Gdy twoje dziecko sięga po narkotyki”
a)oddala się od ciebie, staje się obce, pomimo, że wcześniej byliście blisko siebie,
b)unika ciebie i rozmów z tobą, a w bezpośrednim kontakcie jest zdenerwowane jakby „coś ukrywało”,
c)zaniedbują szkołę i wyniki w nauce,
d)obserwujesz zmiany nastroju i aktywności ( ożywienie przeplata się ze zmęczeniem i ospałością ),
e)późno wraca do domu,
f)zmienia grono przyjaciół,
g)ma nadmierny apetyt lub brak apetytu,
h)zaczyna kłamać, a z domu giną wartościowe przedmioty,
i)w jego pokoju dziwnie pachnie i znajdujesz fajki, bibułkę do skrętów, biały proszek, igły, strzykawki, itp.,
j)ma przekrwione i często załzawione lub rozszerzone źrenice, przewlekły katar.

4)„Gdy twoje dziecko jest uzależnione od komputera?”
a)mówi, że się uczy,
b)niechętnie spotyka się z kolegami lub ich nie ma,
c)woli komputer niż ruch i zabawy na świeżym powietrzu,
d)próby ograniczenia czasu spędzanego przy komputerze napotykają na opór , a nawet agresję.

5)„Gdy twoje dziecko nie chce jeść?”
a)unika wspólnego spożywania posiłków,
b)znacznie i szybko spada waga ciała,
c)obsesyjnie się waży,
d)zaczyna nosić ubrania o kilka numerów mniejsze,
e)przestaje miesiączkować,
f)zażywa środki przeczyszczające,
g)zmusza się do wymiotów,
h)częściej choruje i odczuwa ciągłe zimno.

6)„Gdy twoje dziecko ma problemy w nauce?”
a)pojawiają się słabe oceny,
b)brak postępów w nauce,
c)narastają zaległości w wiadomościach i umiejętnościach,
d)pojawia się niechęć do danego przedmiotu lub szkoły w ogóle,
e)brakuje mu motywacji do nauki.

7)„Gdy twoje dziecko ujawnia zaburzenia zachowania?”
a)jest wulgarne i aroganckie,
b)spiera się z dorosłymi,
c)odmawia wykonywania poleceń,
d)obraża się i stale pozostaje w opozycji, do dorosłych i autorytetów,
e)kłamie i wagaruje,
f)uczestniczy w bójkach, kradzieżach, aktach wandalizmu.

Sądzę, że ta krótka charakterystyka objawów problemów, z jakimi możemy spotkać się u naszych dzieci, będzie pomocna w opiece nad nimi i wychowaniu.
Wiecie Państwo, że wychowanie dziecka to trudne zadanie, ale też niezwykła przygoda. Mądrzy mówią, że „dziecko jest jak walizka”. Problem w tym, co do niej zapakujemy.
Dziękuję Państwu za uwagę.