Program zajęć logopedycznych dla ucznia z niedosłuchem

Plan indywidualnych zajęć logopedycznych dla ucznia z jednostronnym niedosłuchem na drugi etap edukacyjny

Zadania i cele pracy nauczyciela logopedy:

1. Tworzenie i zapewnienie uczeniowi warunków niezbędnych do odczuwania komfortu psychicznego, zapewnienie poczucia bezpieczeństwa, oraz akceptacji całej osoby (sprawności intelektualnej i fizycznej), nawiązania pozytywnego kontaktu emocjonalnego nauczyciela z uczniem.
2. Opracowanie i systematyczne modyfikowanie programu pracy logopedycznej.
3. Kształtowanie prawidłowej mowy poprzez korygowanie zaburzeń od strony fonetycznej, leksykalnej i gramatycznej;
4. Sprawdzać rozumienie przekazywanych treści słownych. W razie potrzeby udzielać
dodatkowych wyjaśnień i naprowadzeń /np. w formie graficznej/,
5. Pytania i polecenia słowne formułować w spos6b jasny, prosty: w toku lekcji
sprawdzać rozumienie przekazywanych treści słownych i w razie potrzeby udzielać
dodatkowych wyjaśnień wykorzystując sytuacje, ilustracje, stosować także pytania
pomocnicze, powtórzenia, schematy graficzne.
6. Zachęcać do wypowiadania się na określone tematy prostymi zdaniami
zawierającymi podmiot i orzeczenie, w późniejszym czasie także bliższe
określenia,
7. Doskonalenie mowy już ukształtowanej;
8. Wdrażanie do praktycznego wykorzystywania nawyków poprawnej wymowy, przyswojonej w trakcie ćwiczeń;
9. Wdrażanie dziecka do obcowania z literaturą, sztuką oraz twórczej aktywności słownej dziecka;
10. „Podążanie za uczniem”, za jej obecnymi potrzebami, dostosowywanie metod pracy do wymagań i możliwości.
11. Prowadzenie ciągłej i systematycznej obserwacji ucznia, która umożliwi lepsze poznanie ,usprawni wzajemną komunikację pomiędzy nauczycielem i uczniem, ale także umożliwi dokonywanie zmian w programie;
12. Rozwijanie u ucznia motywacji do poprawnego artykulacyjnie porozumiewania się z drugą osobą, zarówno dorosłym, jak i dzieckiem, do komunikowania swoich potrzeb i stanów emocjonalnych, jak również pozostawanie w ciągłym „dialogu” z dzieckiem i jego opiekunami.
13. Tworzenie uczniowi sytuacji edukacyjnych oraz wykorzystanie sytuacji życiowych, w trakcie których mogłaby wyrażać siebie, a więc mógłby rozwijać swoje umiejętności komunikacyjne, w tym również umiejętności czytania, pisania, wypowiadania się oraz posługiwania się poprawną polszczyzną;
14. Tworzenie sytuacji wychowawczych umożliwiających doświadczanie i poznawanie różnych relacji społecznych ( pomiędzy ludźmi pełniącymi różne role społeczne) w celu udoskonalenia kompetencji komunikacyjnej i językowej;
15. Pozostawanie w stałym kontakcie z opiekunami ucznia i wspieranie ich.

ZAJĘCIA LOGOPEDYCZNE

1. Diagnoza logopedyczna- kwalifikacja dziecka do zajęć logopedycznych, zapoznanie się z orzeczeniem psychologiczno – pedagogicznym, konsultacje z wychowawcą klasy i innymi nauczycielami uczącymi dziecko, założenie dokumentacji;
2. Ćwiczenia oddechowe- wyrobienie właściwego toru oddychania dla mowy i w spoczynku, wydłużanie fazy wydechowej, ćwiczenia ekonomicznego zużywania powietrza w czasie mowy oraz zsynchronizowanie pauz oddechowych z treścią wypowiedzi- ćwiczenia z wykorzystaniem balonów, słomek, piłeczek pingpongowych, skrawków papieru, listków, różnych materiałów o różnej gęstości jak i ciężarze;
3. Ćwiczenia głosowe- wyrobienie właściwej tonacji, kierowanie głosu na maskę, miękkiego nastawienia mowy, ćwiczenia w modulowaniu siły głosu i prawidłowego brzmienia głosek w sylabach, w wyrazach i zdaniach;
4.Ćwiczenia artykulacyjne- funkcji narządów mowy, wywoływanie głosek w izolacji, utrwalanie ich prawidłowej realizacji na materiale językowym- w sylabach, wyrazach, zdaniach i dłuższych tekstach- ćwiczenia usprawniające aparat artykulacyjny ( precyzja ruchów, szybkość ruchów, powtarzanie sekwencji ćwiczeń)
5. Ćwiczenia leksykalne- rozwój mowy poprzez opowiadanie historyjek obrazkowych, opowiadanie ilustracji, przeczytanie tekstu i odpowiadanie na pytania do tego tekstu, gry i zabawy ortofoniczne;
6. Percepcja słuchowa:
-ćwiczenia wrażliwości słuchowej, w tym koncentracji na bodźcu słuchowym, zwracanie uwagi na dźwięki z najbliższego otoczenia, rozróżnianie dźwięków z najbliższego otoczenia dziecka, rozwijanie pamięci słownej i jej pułapu, poprzez wysłuchiwanie i różnicowanie dźwięków pochodzący6ch z najbliższego otoczenia dziecka, ich lokalizacja ( zabawa dźwięk jest, dźwięku nie ma, zwracanie uwagi na dźwięki wydawane przez różne sprzęty i zwracanie uwagi na ich rozpoczynanie się i na milknięcie), różnicowanie i rozpoznawanie głosów przyrody: zwierząt, ptaków, szumu deszczu (odsłuchiwanie nagrań, kontakt z żywymi zwierzętami, zwracanie uwagi na zjawiska przyrodnicze, jak zawierucha, deszcz, śnieg itp.) . Kształtowanie wrażliwości słuchowej także poprzez:
- odtwarzanie układem przestrzennym struktur czasowych,
- odtwarzanie strukturami czasowymi układów przestrzennych,
- kojarzenie wzrokowo – słuchowe struktur czasowych z przestrzennymi np. dziecko stara się skojarzyć układy klocków z usłyszanym rytmem.
Ćwiczenie analizy i syntezy słuchowej:
- wyróżnianie głosek w nagłosie, śródgłosie i wygłosie wyrazów,
- liczenie głosek i określanie ich miejsca i kolejności w wyrazach,
- podział lub synteza wyrazów: sylabowa, głoskowa,
- dopowiadanie zaczętych wyrazów i zdań.
- ćwiczenia rytmiczne- praca nad orientacją czasowo- przestrzenną, koordynacją wzrokowo- ruchowo- słuchową poprzez wystukiwanie, wyklaskiwanie struktur rytmicznych, lub wygrywanie ich na prostych instrumentach;
- ćwiczenia słuchu fonematycznego oraz analizy i syntezy słuchowej poprzez naukę reagowania określonym sygnałem na wyraz rozpoczynający się na określoną głoskę oraz segregowanie obrazków do podanej głoski, podział wyrazów na sylaby i zwracanie uwagi na głoski rozpoczynające i kończące dany wyraz, podział wyrazów na sylaby, litery, głoski, zapisywanie wyrazów, zadań ze słuchu, zgadywanki typu: posłuchaj co powstało? itp;
7. Rozwijanie umiejętności logicznego, oraz przyczynowo- skutkowego myślenia poprzez zabawy i ćwiczenia kształtujące i doskonalące umiejętności:
-dobierania obrazków w pary;
-porównywanie obrazków i wskazywanie ich podobieństw lub różnic;
-układanie historyjek obrazkowych z zachowaniem ciągu przyczynowo- skutkowego;
-segregowanie i klasyfikowanie przedmiotów w zbiory, ze względu na jakąś cechę itp.
- rozszerzanie liczby elementów w historyjkach obrazkowych;
-wskazywanie nie tylko różnic i podobieństw w obrazkach, ale także próby tłumaczenia skąd te różnice lub podobieństwa mogły powstać;
8. Rozwój mowy:
-wzbogacanie słownika czynnego i biernego poprzez kąpiel słowną, odgrywanie podwójnej roli, słów kluczowych, pracę na materiale obrazkowym i nieustanne zachęcanie do zabierania głosu oraz wypowiadania się na różnorodne tematy, opowiadanie treści ilustracji, tłumaczenie swoich wyborów, lub opowiadanie co uczennica robiła, lub co będzie robiła, tworzenie definicji wyrazów, stopniowe wprowadzanie słów opisujących w szerszym zakresie rzeczywistość otaczającą dziecko itp.
- zabawy dźwiękonaśladowcze oraz ortofoniczne z wykorzystaniem zestawu wszystkich głosek języka polskiego;
-zabawy z muzyką , do rytmu, do taktu- mówienie do rytmu, wystukiwanie rytmu wierszyków, przysłów, liczenie słów i wystukiwanie ich liczby na różnego rodzaju instrumentach muzycznych
- utrwalanie pamięciowych mechanizmów mowy: nauka wierszy, rymowanek, powtarzanie długich i krótkich zdań, powtarzanie szeregu wyrazów łatwych i trudnych fonetycznie, powtarzanie cyfr.
- doskonalenie wypowiedzi dziecka: utrwalanie poprawnej artykulacji głosek, wdrażanie do mowy zdaniowej, wzbogacanie czynnego słownika dziecka, opowiadanie treści obrazków, historyjek obrazkowych.
- zachęcanie dziecka do formułowania odpowiedzi na pytania w oparciu o zdania lub zwroty zawarte w omawianym tekście, zwracanie uwagi na poprawne użycie form gramatycznych, zadawanie pytań pomocniczych, na które powinien przygotować odpowiedzi – czytając wcześniej tekst, ( mogą one dotyczyć:
głównego bohatera lektury, jego wyglądu, wykonywanych zadań, określenie miejsca, czasu akcji, opowiadania najważniejszego wydarzenia , jego przebiegu i zakończenia, oceny postępowania bohaterów);
- omawianie z dzieckiem istotnych pojęć – wyjaśnianie nowego słownictwa –
wykorzystując dotychczasowy zasób słownictwa i doświadczeń życiowych,
odwoływanie się do wyobrażeń dziecka.
- układanie planu kolejnych wydarzeń w formie zadań niedokończonych, a uczeń sam dopisuje ich zakończenie na podstawie treści tekstu.
- zakładanie własnego słowniczka niezrozumiałych zwrotów – dotyczących treści tekstu, wyjaśniać w oparciu o słownictwo znane już wcześniej , rysunki schematyczne itp.
• uściślanie rozumienia znaczenia pojedynczych wyrazów określających nazwy zwierząt, roślin, przedmiotów, części ciała, barwy, stosunków przestrzennych, liczb;
• wzbogacanie pojęć (określanie ogólnej grupy przedmiotów);
• słuchanie treści opowiadań podawanych ustnie lub w połączeniu z materiałem konkretnym;
• dobieranie obrazków do całości z próbą uzasadnienia wyboru;
• powtarzanie wyrazów, krótkich zdań , opowiadań po innej osobie;
• dostrzeganie sytuacji nieprawdziwych w utworach literackich;
• układanie zdań z podanymi wyrazami;
• opowiadanie treści obrazków, historyjki obrazkowej;
• prowokowanie samorzutnych wypowiedzi;
• próby tworzenia inscenizacji do krótkich opowiadań, bajek;
• ćwiczenia w głośnym, szeptem i cichym czytaniu ze zrozumieniem;
• ćwiczenia usprawniające mowę pod względem gramatycznym;
• zabawy fonologiczne (z rymem, ortofoniczne, z sylabami, z głoskami);
• zabawy morfologiczne.
-kształtowanie prawidłowego toru oddychania ( tor nosowo- ustny) poprzez zabawy logopedyczne, techniki relaksacyjne;
-zabawy mimiczne, ćwiczenia warg i języka połączone z ćwiczeniami izometrycznymi,
- ćwiczenia logopedyczne z zakresu terapii logopedycznej mające na celu poprawienie wyrazistości mowy uczennicy, oraz skorygowanie lub zmniejszenie nasilenia występowania wad artykulacyjnych;
-ćwiczenia w kształtowaniu czytania oraz pisma-, czytanie różnych tekstów, ćwiczenia graficzne- usprawniające drobne ruchy dłoni ułożonej w pozycji pisarskiej przy pomocy odpowiednio dobranego narzędzia pisarskiego (obrysowywanie konturów przedmiotów najpierw palcem, następnie pogrubienie konturów, rysowanie wzorów po śladzie kropkowym lub kreskowym, kreskowanie, mandale, rysowanie po śladzie szlaczków oraz figur literopodobnych- przechodzenie od szablonów do pamięciowego odtwarzania tych kształtów, kalkowanie znaków graficznych literopodobnych); .
- Ćwiczenie iloczasu- Ćwiczenia te polegają na różnicowaniu czasu trwania dźwięków mowy: długie i krótkie wymawianie samogłosek ustnych: a, o, u, e, i, y. Różnicowanie czasu trwania spółgłosek szczelinowych i półotwartych: f, w, s, z, ś, ź, sz, ż, ch, m, n. Prosimy dziecko o określenie czasu brzmienia danej spółgłoski w umowny sposób (długa , krótka) np. przez wskazanie długiej lub krótkiej kreseczki zapisanej na kartce, ćwiczenie czynności mówienia w takt wykonywanych ruchów np. wypowiadamy zdanie: Pa- weł i- dzie po- wo- li, albo, Paweł biegnie szybko.