Program zajęć logopedycznych dla ucznia z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności intelektualnej

Indywidualny program zajęć korekcyjno - rewalidacyjnych dla uczennicy z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności intelektualnej na drugi etap kształcenia

Cele edukacyjne:

1. Rozwijanie autonomii uczennicy , w tym umożliwienie jej podejmowania samodzielnych decyzji dotyczących omawianej tematyki zajęć, lub intensywności zajęć.
2. Wdrażanie uczennicy do społecznego funkcjonowania, poprzez zapoznawanie, przypominanie, pogłębianie rozumienia, a przez to uznawanie i internalizowanie norm społecznych.
- mogła porozumiewać się z otoczeniem w jak najpełniejszy sposób, wykorzystując dostępne środki lub sposoby - werbalny, lub niewerbalny, a tym samym umożliwić jej ekspresję emocji, uczuć i swoich przeżyć;
- mogła adekwatnie do swojego poziomu rozwoju psychoruchowego decydować o sobie oraz wykonywać czynności dnia codziennego;
- zdobyła – adekwatnie do swojego rozwoju psychoruchowego - podstawową wiedzę o otaczającym ją świecie i zjawiskach zachodzących w nim, jak również podstawowe umiejętności umożliwiające jej samostanowienie, oraz budowanie pozytywnego, oraz zdrowego obrazu samej siebie;
- mogła korzystać- stosownie do swoich możliwości fizycznych i intelektualnych, samodzielnie lub z pomocą - z różnych źródeł informacji by móc rozwijać własną osobowość, poprzez szukanie i rozwijanie zainteresowań;
- mogła uczestniczyć w różnych formach życia społecznego, odpowiednio do swojego wieku, jak również społeczności w jakiej żyję, zgodnie ze swoimi przekonaniami lub przekonaniami rodziny, na równi z innymi członkami danej zbiorowości, znając i przestrzegając ogólnie przyjętych norm współżycia, równocześnie zachowując prawo do swej indywidualności.

Zadania nauczyciela:

1. Tworzenie i zapewnienie uczennicy warunków niezbędnych do odczuwania przez nią komfortu psychicznego, zapewnienie jej poczucia bezpieczeństwa, oraz akceptacji całej jej osoby (sprawności intelektualnej i fizycznej), nawiązania pozytywnego kontaktu emocjonalnego nauczyciela z uczniem.
2. Opracowanie i systematyczne modyfikowanie indywidualnego programu edukacyjno – rewalidacyjnego.
3. „Podążanie za uczennicą”, za jej obecnymi potrzebami, dostosowywanie metod pracy do jej wymagań i możliwości.
4. Prowadzenie ciągłej i systematycznej obserwacji uczennicy, jej zachowań oraz reakcji na różne sytuacje, która umożliwi lepsze poznanie uczennicy, usprawni wzajemną komunikację pomiędzy nauczycielem i uczennicą, ale także umożliwi dokonywanie zmian w programie edukacyjno – rewalidacyjnym.
5. Rozwijanie u uczennicy motywacji do porozumiewania się z drugą osobą, zarówno dorosłym, jak i dzieckiem, do komunikowania swoich potrzeb i stanów emocjonalnych, jak również pozostawanie w ciągłym „dialogu” z dzieckiem i jego opiekunami.
6. Tworzenie uczennicy sytuacji edukacyjnych oraz wykorzystanie sytuacji życiowych, w trakcie których mogłaby wyrażać siebie, a więc mogłaby rozwijać swoje umiejętności komunikacyjne, w tym również umiejętności czytania, pisania, wypowiadania się i zdobywania ogólnych wiadomości o świecie.
7. Wdrażanie do wykonywania różnych czynności związanych z życiem codziennym i szkolnym.
8. Tworzenie sytuacji wychowawczych umożliwiających doświadczanie i poznawanie różnych relacji społecznych ( pomiędzy ludźmi pełniącymi różne role społeczne), a poprzez to uczenie zasad współżycia społecznego, zachowań prospołecznych, poszanowania godności osobistej drugiego człowieka, życzliwości i uprzejmości.
9. Kształtowanie umiejętności radzenia sobie w różnych sytuacjach społecznych, w tym w sytuacjach konfliktowych, a także radzenia sobie z własnymi emocjami.
10. Uczenie umiejętności kierowania swoim postępowaniem, dokonywania wyboru i budzenie poczucia odpowiedzialności za własne decyzje.
11. Umożliwienie uczennicy poznania otoczenia, w jakim przebywa, oraz poznania obiektów i instytucji, z których w przyszłości będzie korzystał, jak również wdrożenie w orientację przestrzenną swojego najbliższego otoczenia.
12. Umożliwianie uczennicy brania udziału w wydarzeniach kulturalnych oraz społecznych zarówno w roli twórcy, jak i w roli odbiorcy, jak również poprzez udział w tych wydarzeniach przybliżenie uczennicy tradycji i obyczajów lokalnych, narodowych, oraz rozbudzanie w nim przynależności do społeczności lokalnej, regionu i kraju.
13. Umożliwianie uczennicy poznania środowiska przyrodniczego, budzenie zainteresowania i szacunku dla otaczającej ją przyrody.
14. Umożliwienie uczennicy zdobywania i rozwijania jej zainteresowań, jak również dostarczenie jej potrzebnych w tym względzie informacji, lub wskazanie źródła, z którego może skorzystać.
15. Zapewnienie uczennicy udziału w różnych zajęciach rewalidacyjnych wspierających rozwój i mających wpływ na możliwości kształcenia ogólnego oraz realizację treści podstawy programowej.
16. Pozostawanie w stałym kontakcie z opiekunami ucznia i wspieranie ich.

TREŚCI NAUCZANIA

W kształceniu ucznia z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym zakres treści nauczania i wychowania odpowiada indywidualnym potrzebom edukacyjnym i możliwościami psychofizycznymi ucznia.

ZAJĘCIA EDUKACYJNE

1.Percepcja wzrokowa:
-barwy: ćwiczenia mające na celu rozpoznawanie podstawowych barw w zakresie: wyszukiwania oraz określonego reagowania na dany kolor;
-kształty: nauka rozpoznawania kształtów, tworzenia z nich zbiorów oraz dopasowywanie przedmiotów o różnych kształtach do identycznych otworów, oraz ćwiczenia w określaniu cech przedmiotów kierując się takimi wskaźnikami jak: mały, duży, długi, krótki, wąski, szeroki; śledzenie labiryntów, uzupełnianie niekompletnych figur, układanie obrazków dowolnych z figur geometrycznych;
-koordynacja wzrokowo- ruchowa: usprawnianie analizy i syntezy wzrokowej- wyodrębnianie różnic pomiędzy obrazkami, dobieranie ich w pary oraz układanie całości obrazka z jego części, ćwiczenie orientacji kierunkowej (w górę , w dół, do przodu, do tyłu) w tym również orientacja w stronie lewej, prawej poprzez ćwiczenia rozmachowe (kreślenie w powietrzu różnych figur, kształtów w tym również literopodobnych, zamalowywanie farbami dużych powierzchni, zamalowywanie dużej płaszczyzny ograniczonej konturami , kreślenie linii poziomych, pionowych, pogrubienie konturów dużych form, malowanie dużych form kolistych z zachowaniem kierunku pisania- odpowiednio do zakresu ruchu posiadanego przez ucznia ); ćwiczenia manualne (modelowanie z plasteliny lub masy solnej różnych kształtów, stemplowanie); ćwiczenia motoryki dużej rąk, dłoni i palców ( przenoszenie z jednego pojemnika ziaren fasoli, grochu, kaszy, kulek styropianu);
• odwzorowywanie: figur geometrycznych, szlaczków, liter, cyfr;
• odwzorowywanie graficzne na papierze bez liniatury;
• rysowanie konturów wg podanego wzoru, np. kontury kwiatka;
• rysowanie rysunku za pomocą łączenia kropek w odpowiedniej kolejności, np. od 1 do 20;
• kreślenie kształtów graficznych za pomocą kreski łączącej wyznaczone uprzednio punkty;
• wypełnianie konturów;
• malowanie w dużym formacie kształtów graficznych pędzlem;
• uzupełnianie brakujących liter.
- Ćwiczenia usprawniające mięśnie dłoni i drobne mięśnie palców:
• kreślenie form kolistych, falistych i prostych wg wzoru- w naturalnych wielkościach zgodnych ze wzorem, a następnie w pomniejszeniu;
• rysowanie wzorów po śladzie kropkowym lub kreskowym;
• kopiowanie rysunków przez kalkę techniczną;
• kreskowanie-wypełnianie konturów kolorem za pomocą kresek;
• pogrubianie konturu, czyli wodzenie po wzorze, np.: po liniach pojedynczych zbliżonych do szlaczków, po konturach obrazków;
• zamalowywanie małych pól wg oznakowania: „ Co się kryje na obrazku?”
• zamalowywanie małych przestrzeni kredkami, np.: obrazków w książeczkach do malowania, konturów geometrycznych.

2. Percepcja słuchowa:
-ćwiczenia wrażliwości słuchowej, w tym koncentracji na bodźcu słuchowym, rozróżnianie dźwięków z najbliższego otoczenia dziecka, rozwijanie pamięci słownej i jej pułapu, poprzez wysłuchiwanie i różnicowanie dźwięków pochodzący6ch z najbliższego otoczenia dziecka, ich lokalizacja ( zabawa dźwięk jest, dźwięku nie ma, zwracanie uwagi na dźwięki wydawane przez różne sprzęty i zwracanie uwagi na ich rozpoczynanie się i na milknięcie), różnicowanie i rozpoznawanie głosów przyrody: zwierząt, ptaków, szumu deszczu (odsłuchiwanie nagrań, kontakt z żywymi zwierzętami, zwracanie uwagi na zjawiska przyrodnicze, jak zawierucha, deszcz, śnieg itp.)
- ćwiczenia rytmiczne- praca nad orientacją czasowo- przestrzenną, koordynacją wzrokowo- ruchowo- słuchową poprzez wystukiwanie, wyklaskiwanie struktur rytmicznych, lub wygrywanie ich na prostych instrumentach;
- ćwiczenia słuchu fonematycznego oraz analizy i syntezy słuchowej poprzez naukę reagowania określonym sygnałem na wyraz rozpoczynający się na określoną głoskę oraz segregowanie obrazków do podanej głoski, podział wyrazów na sylaby i zwracanie uwagi na głoski rozpoczynające i kończące dany wyraz, podział wyrazów na sylaby, litery, głoski, zapisywanie wyrazów, zadań ze słuchu, zgadywanki typu: posłuchaj co powstało? itp; podawanie sylaby ze względu na jej lokalizację (wyodrębnianie);
tworzenie wyrazów do podanej sylaby; zabawy sylabami: loteryjki sylabowe, domina sylabowe; wyszukiwanie wyrazów, przedmiotów, które kończą się podaną sylabą;
dobieranie par wyrazów, których nazwy się rymują; segregowanie obrazków wg wzrastającej liczby sylab (malejącej, jednakowej); podział lub synteza wyrazu: sylabowa, głoskowa;
podział wyrazów na sylaby ( wyrazy ze wzrastającą liczbą sylab), np. ul, oko, woda;
kończenie wyrazów dwusylabowych w oparciu o obrazki, np. bu-ty;
różnicowanie (dźwięczności) głosek, sylab podobnych dźwiękowo;
rozpoznawanie danej spółgłoski w wyrazie (na początku, w środku, na końcu);
różnicowanie sylab podobnych; ćwiczenia słuchu fonematycznego na podstawie obrazków;
różnicowanie głosek opozycyjnych; różnicowanie głosek na podstawie dwóch wyrazów różniących się jedną głoską; rozpoznawanie samogłosek w wyrazie, ustalanie miejsca danej samogłoski w wyrazie; podział zdań na wyrazy, przeliczanie słów.

3.Elementarne umiejętności szkolne:
- umożliwienie uczennicy zdobywania wiedzy o otaczającym ją świecie w sposób dostosowany do jej potrzeb i możliwości psychofizycznych;
- porównywanie – kształtowanie i utrwalanie pojęć: duży, mały, średni, gruby, cienki; segregowanie przedmiotów według wielkości (budowanie piramid) oraz grubości, segregowanie przedmiotów według innych ich cech, jak również biorąc pod uwagę dwie cechy;
- odwzorowywanie – kreślenie figur geometrycznych w powietrzu i na papierze, o różnej wielkości: koło, kwadrat, trójkąt, prostokąt; odwzorowywanie i samodzielne pisanie cyfr i figur geometrycznych, z wykorzystaniem śladów kropkowych lub szablonów i bez nich;
- porządkowanie zbiorów przedmiotów- wyróżnianie jednej potrzebnej cechy;
- wyrównywanie braków programowych z zakresu przerabianego materiału po konsultacji z nauczycielem prowadzącym dane zajęcia edukacyjne;
• orientacja w przestrzeni zajmowanej przez ciało dziecka;
• różnicowanie stron: prawa-lewa;
• kształtowanie pojęć przestrzennych;
• rysowanie przedmiotów w odpowiednim położeniu wg instrukcji;
• określanie położenia poszczególnych przedmiotów w przestrzeni, na obrazku;
• kolorowanie obrazka wg instrukcji;
• utrwalanie różnicowania stron ciała;
• rysowanie figur pod dyktando.

4. Rozwijanie wyobraźni poprzez:
-wzbudzanie i podtrzymywanie twórczej aktywności dziecka z wykorzystaniem elementów metody Ruchu Rozwijającego Weroniki Sherbourne
-kształcenie umiejętności przewidywania skutków swego postępowania poprzez wykorzystanie elementów inscenizacji lub dramy;
-czytanie różnorodnych bajek i książek; oglądanie filmów oraz wychwytywanie z nich morałów;
- umożliwienie kontaktu z dziełami muzyki - muzyka relaksacyjna, muzyka poważna, muzyka celtycka; stymulowanie rytmicznych ruchów całego ciała; odtwarzanie rytmów; słuchanie dźwięków z otoczenia (trening słuchowy- stopniowe przyzwyczajanie do coraz to głośniejszych dźwięków); rozpoznawanie dźwięków instrumentów perkusyjnych (bębenek, tamburyno, kołatki, grzechotki, dzwonki) oraz niektórych strunowych (np. gitara) oraz zapoznanie z ich budową;
- umożliwienie kontaktu z dziełami plastycznymi oraz wyrażanie poprzez nie swoich emocji i przeżyć- malowanie farbami na dużych płaszczyznach form kolistych, falistych lub literopodobnych z użyciem pędzli, palców, gąbek, kredek, pasteli, patyczków, stemplowanie palcem, pieczątkami z drewna, korka, ziemniaka, gumy (z zachowaniem kierunku pisania- od lewe do prawej, z góry na dół) zamalowywanie dużych konturowych rysunków (np. dłoni), modelowanie z użyciem gliny, plasteliny, modeliny, masy solnej; zapoznanie ucznia z technikami: papieroplastyka, origami płaskie, collage;
- poznawanie materiałów i produktów codziennego użytku, ich właściwości i zastosowań- zdobywanie umiejętności posługiwania się prostymi narzędziami tj. pędzel, kredki; montowanie konstrukcji z gotowych elementów, klocków, krążków, patyczków;

5. Wydłużanie czasu koncentracji uwagi, jej aktywizowanie w toku zabaw i nauki, oraz usprawnianie pamięci mechanicznej i logicznej. stopniowe wydłużanie czasu poświęconego na realizację ćwiczenia, przywoływanie uwagi uczennicy do ćwiczenia, eliminacja bodźców rozpraszających poprzez odbywanie się zajęć w osobnej sali itp., wykonywanie pracy na czas (ze stoperem) w takich zajęciach, jak stemplowanie, kopiowanie, układanie (poprawa wyników), kolorowanie ukrytego obrazka;
wykonanie rysunku wg dyktowanych poleceń;.

6. Rozwijanie umiejętności logicznego, oraz przyczynowo- skutkowego myślenia poprzez zabawy i ćwiczenia kształtujące i doskonalące umiejętności:
-dobierania obrazków w pary;
-porównywanie obrazków i wskazywanie ich podobieństw lub różnic;
-układanie historyjek obrazkowych z zachowaniem ciągu przyczynowo- skutkowego;
-segregowanie i klasyfikowanie przedmiotów w zbiory, ze względu na jakąś cechę itp.
-rozszerzanie liczby elementów w historyjkach obrazkowych;
-wskazywanie nie tylko różnic i podobieństw w obrazkach, ale także próby tłumaczenia skąd te różnice lub podobieństwa mogły powstać;

8. Rozwój emocjonalny:
-ćwiczenia ułatwiające kształtowanie pozytywnego obrazu samego siebie poprzez dostrzeganie dobrych i mocnych stron dziecka oraz chwalenie go, wskazywanie mu co mu się udało, co zrobiło dobrze, nieustanne zachęcanie do kontynuowania tych czynności, które uczennica wykonuje dobrze, wprowadzenie większej dyscypliny na zajęciach, by wskazywać dziecku, które zachowania są społecznie akceptowane, a które nie, korzystanie z elementów metody Ruchu Rozwijającego Weroniki Sherbourne, dowartościowywanie dziecka;
-eliminowanie zachowań agresywnych, nieakceptowanych w grupie klasowej, z wykorzystywaniem zabaw „przeciwko agresji” oraz elementów dramy;
-zabawy i zajęcia relaksacyjno- odprężające mające na celu niwelowanie stanów lękowych u dziecka z wykorzystaniem elementów treningu A. Plender, „ Wierszyki- masażyki” M. Bogdanowicz;

9. Kształtowanie umiejętności społecznych poprzez słuchanie opowiadań i wierszy, śpiewanie piosenek, zabawy ruchowe, zabawy w role i naśladownictwo, zabawy grupowe:
-odpowiednie reagowanie na polecenia nauczyciela;
-rozwijanie rozumienia różnych sytuacji społecznych, wyciąganie z nich wniosków, ocenianie czy takie zachowania były dobre i jakie mogły przynieść skutki dla bohatera tych wydarzeń;
-przestrzeganie zasad i norm społecznych, szczególnie zaś tych obowiązujących na zajęciach oraz w grupie klasowej, w klasie i w szkole;
-wyrabianie motywacji do podejmowania zadań, wykonywania swoich obowiązków, zwiększonej aktywności na zajęciach i w życiu klasy i szkoły, nie poddawania się;