Znaczenie roku liturgicznego w kościele

Rok kościelny nie pokrywa się z rokiem kalendarzowym, chociaż liczy prawie tyle samo dni tj. (365 dni) i tygodni (52), to jednak rozpoczyna się pierwszą niedzielą Adwentu (koniec listopada lub początek grudnia), a kończy się ostatnia niedzielą uroczystości Chrystusa Króla. Rok kościelny jest liturgiczny, a więc wchodzi w służbę Bożą, należy do istotnych funkcji Kościoła, chwały Bożej i uświęcenia wiernych. Ma też rok kościelny własną strukturę i święta.
Słońcem zaś roku kościelnego jest sam Jezus Chrystus: historyczne – w przeżywanych tajemnicach pobytu Jego na naszej ziemi, w dziele zbawienia; mistyczny – przez łaskę i słowa swojej Ewangelii – którą rozdziela; eucharystyczny – kiedy na naszych ołtarzach składa się za rodzaj ludzki jako żertwa ofiarna; nieustannie ponawiając ofiary Golgoty. Dlatego każdy dzień liturgiczny koncentruje się przy stole ofiarnym ołtarza. Tam się wypełnia codzienna liturgia ołtarza1.
Znaczenie roku liturgicznego polega przede wszystkim na tym, że w ustalonych dniach świątecznych w ciagu roku wspomina kościół kolejno i uobecnia wydarzenia zbawcze dokonane w historii, aby wierni mogli się z nim zetknąć i dostąpić łaski zbawienia. Na niezwykłą moc zbawczą zawartą w tych obchodach zwrócił uwagę papież Pius XII w swej encyklice poświęconej w Liturgii („Mediator Dei”,1947). Źródłem tej mocy jest sam Chrystus, który przez swego Ducha jest obecny i działa w kościele jako Zmartwychwstały Pan. Pius XII kreśli te tajemnicę w następujących słowach: „... Rok liturgiczny nie jest zimnym i bezwładnym przedstawieniem spraw, tyczących się minionych czasów, ani też prostym i czczym przypomnieniem wypadków z dawnych wieków. Jest to raczej sam Chrystus, który trwa w Kościele w swoim i kroczy droga ogromnego miłosierdzia swego, którą rozpoczął za swego doczesnego życia, gdy przechodził dobrze czyniąc, w tym najistotniejszym zamiarze, aby dusze ludzi zbliżały się do Jego tajemnic i nimi niejako ożyły”2.
Podobnie odnosi się do Misterium Roku Liturgicznego Sobór Watykański II pisząc o niej w Konstytucji „Sacrosanctum Concilium (KL) : „Święta Matka Kościoła uważa za swój obowiązek obchodzić w czcigodnym wspomnieniu zbawcze dzieło swego Boskiego Oblubieńca przez cały rok w ustalonych dniach”3.
„Z biegiem roku Kościół odsłania całe misterium Chrystusa, począwszy od Wcielenia i narodzenia aż do Wniebowstąpienia, do dnia Zesłania Ducha Świętego oraz oczekiwania błogosławionej nadziei i przyjścia Pańskiego. W ten sposób obchodząc misteria Odkupienia, Kościół otwiera bogactwa zbawczych czynów i zasług swego Pana, tak że one uobecniają się niejako w każdym czasie, aby wierni zetknęli się z nimi i dostąpili łaski zbawienia”4.
Centrum roku liturgicznego, stanowi uroczyste świętowanie Męki, Śmierci i Zmartwychwstania Jezusa Chrystusa. Wokół tego fundamentalnego faktu rozwija się cała rzeczywistość obchodów roku, a Pascha zawiera w sobie jak gdyby treść wszystkich innych świąt. Musimy sobie uświadomić, że wszystkie te święta i uroczystości są ciągłym „dziś” zbawiającego Boga. W każdym z nich dokonuje się – DZISIAJ - działanie Pana. To liturgiczne „dzisiaj” powtarza się wielokrotnie i wciąż uświadamia wszystkim wierzącym obecność Chrystusa w czynnościach liturgicznych. W liturgii obecny jest Chrystus uwielbiony, który swoimi historycznymi dziełami zbawczymi obiął wszystkich ludzi i wszystkie czasy – całą przeszłość, teraźniejszość i przyszłość. W czynnościach liturgicznych daje On wierzącemu człowiekowi udział w swoim dziele zbawczym. Rok Liturgiczny jest więc uobecnieniem w ciągu dwunastu miesięcy całego Misterium Odkupienia5.
W ciągu ostatniego stulecia powstało szereg stopni świąt i oktaw. Dlatego Sobór Watykański II polecił na nowo uporządkować rok kościelny. Nakazał wyeksponować niedzielę, która zagubiła się prawie w mnóstwie obchodów liturgicznych różnego rodzaju. Zbyt liczne obchody Świętych Pańskich polecił zredukować, względnie umieścić w kalendarzach partykularnych 9regionalnych, diecezjalnych, zakonnych). Postanowieniem Soboru wprowadzono w życie nowy kalendarz liturgiczny, wydany w 1969r. z polecenia papieża Pawła VI, a ogłoszony przez Kongregację Obrzędów6.
Nowy kalendarz rozróżnia trzy stopnie obchodów: uroczystość, święto, wspomnienie (obowiązkowe lub dowolne). Tylko dwie największe uroczystości, to jest Boże Narodzenie i Wielkanoc mają oktawę.
W roku kościelnym rozróżniamy dwa okresy świąteczne i jeden okres zwykły. Okresy świąteczne związane są z najważniejszymi uroczystościami: Bożego Narodzenia i Wielkanocy. Każdy z tych okresów dzieli się na dwa podokresy: przygotowawczy i świąteczny. Pozostałe 33 lub 34 tygodnie składają się na tzw.: Okres Zwykły w ciągu roku. Celem Okresu Zwykłego jest dalsze zgłębienie i przeżywanie dzieła zbawczego Jezusa Chrystusa7

opracowała:
mgr Krystyna Arendt