Ochrona brzegów morskich w związku z zagrożeniami wynikającymi z podnoszenia się poziomu morza

1. Przyczyny zmian poziomu morza

Od ostatniej epoki lodowej klimat był bardziej stabilny. Średnie globalne temperatury różniły się o około 2ºC. W okresie od roku 1450-1850 zwanego małą epoką lodową temperatury na kuli ziemskiej różniły się o około 1ºC od notowanych obecnie. Naukowcy przedstawiają wiele teorii, próbując wyjaśnić istotę zmian klimatycznych. Jedną z takich teorii przedstawił M. Milankowitch, który stwierdził, że nachylenie osi ziemskiej zmiania się od 21,8º do 24,4º co 41 000 lat. Konsekwencją zwiększonego nachylenia są okresowe zmiany temperatury obszaru międzyzwrotnikowego i obszarów położonych między biegunami, powodując topnienie pokrywy lodowej oraz rozmarzanie wieloletniej zmarzliny, co prowadzi do zwiększonej ilości wody odprowadzanej przez systemy rzeczne do wielkich odbiorników-mórz i oceanów. M. Milankowitch utrzymywał również zmianę kształtu eliptycznej orbity Ziemi co 43 000 i 10 000 lat. Naukowcy uważają, że czynniki te wpływają na ilość promieniowania słonecznego dostarczanego do powierzchni Ziemi. Zwiększona ilość promieniowania słonecznego powoduje wzrost temperatury wód morskich, a wraz ze wzrostem temperatury wody morskiej spada jej gęstość, co prowadzi do wzrostu jej objętości (rozszerzalność cieplna wody). Oceany są połączone ze sobą, a więc wzrost objętości wody w jednym zbiorniku powoduje także wzrost objętości wody w innym zbiorniku. Ponadto na wzrost poziomu wód morskich ma wpływ także zmiana aktywności Słońca w cyklu 11-letnim. Największą aktywność obesrwujemy wraz ze wzrostem ilości plam słonecznych. W tym czasie emitowane są zwiększone ilości naładowanych cząstek, które docierając do górnej granicy atmosfery i powodują zmiany w cyrkulacji atmosferycznej. Konsekwencją zmian atmosferycznych są zmiany w hydrosferze, m. in. wzrost poziomu mórz. Należy jednak pamiętać o regionalnych różnicach spowodowanych różną budową dna morskiego oraz różnym zasoleniem wód.
Kolejnym ważnym czynnikiem wynikającym ze zmian klimatycznych, który powoduje wzrost poziomu wód morskich jest nasilające się zjawisko topnienia lądolodów i lodowców górskich. Zjawisko następuje na skutek wzrostu średnich rocznych temperatur na kuli ziemskiej. Naukowcy obliczyli, że do roku 2050 zniknie całkowicie porywa lodowa na Antarktydzie. W wielu regionach kuli ziemskiej pokrywa śnieżna zalega coraz krócej i ma coraz mniejszą miąższość. Rzeki i jeziora niegdyś skute zimą lodem obecnie nie zamarzają. Na przykład na Kaukazie w ciągu ostatnich stu lat redukcji uległo 50% lodowców, zaś spośród sześciu lodowców, które w 1972 roku istniały jeszcze w wenezuelskich Andach, pozostały obecnie tylko dwa. Lodowiec Upsala - cofa się o co najmniej 55 m na rok.
„Podobno austriaccy i szwajcarscy mieszkańcy alpejskich miejscowości podejmują dramatyczne próby ratowania lodowców: przykrywają je specjalną folią, która ma zabezpieczać lód przed topnieniem.”
Według badań prowadzonych na Kilimanjaro przez naukowców z Uniwersytetu Stanowego Ohio powierzchnia lodowca wynosząca na początku XX wieku około 12 km2 jest obecnie pięć razy mniejsza. Spektakularnym dowodem na zmniejszającą się miąższość pokrywy lodowej jest fakt, że w Alpach Oetztalskich w Austrii odnaleziono zmumifikowane zwłoki, które od epoki kamiennej spoczywały pod powierzchnią lodu.
Inna przyczyna wzrostu poziomu wód morskich jest związana z zaburzeniami równowagi skorupy ziemskiej poprzez ruchy izostatyczne. Skorupa ziemska posiada zróżnicowaną przestrzennie gęstość. Przyczyną zaburzeń równowagi skorupy ziemskiej są prądy konwekcyjne w płaszczu Ziemi, sedymentacja, erozja, powstawanie i zanik lądolodów oraz ruchy górotwórzcze i przemiany fazowe minerałów w litosferze. Przy zaniku pokrywy lądolodu, obszar obniżony pod wpływem nacisku mas lodowych, powraca do poprzedniej pozycji, a w innych regionach następuje obniżanie się, aby została zachowana równowaga. Natomiast przemiany fazowe minerałów powodują zmianę właściwości fizycznych materii, w wyniku czego następuje zwiększenie lub zmniejszenie się objętości materii, co wpływa na objętość zbiorników wodnych.
Niewielki wpływ na podnoszenie się poziomu wód morskich na wypełnienie zbiornika morskiego osadami pochodzenia terygenicznego oraz morskiego. Materiał wyerodowany z lądów i przetransportowany przez prądy zawiesinowe układa się wachlarzowato u podnóża stoku kontynentalnego (np. w Oceanie Atlantyckim takie wzniesienie ma szerokość od 110 do 1100 km).
Wśród przyczyn zwiększającego się poziomu wód morskich należy uwzględnić tazkże postępującą w czasie i przestrzeni antropopresję. Następuje to m. in. poprzez nasilający się efekt cieplarniany, który przyczynia się do wzrostu średniej globalnej temperatury. Promieniowanie docierające do Ziemi ze Słońca jest promieiowaniem krótkofalowym, w przeciwieństiwe do promieniowania pochodzącego od Ziemi, które jest promieniowaniem długofalowym. W wyniku emisji do atmosfery tzw. gazów cieplarnianych (np. dwutlenek węgla, metan czy para wodna) w atmosferze tworzy się nieprzepuszczalna dla promieniowania długofalwego powłoka, która zatrzymuje ciepło i powoduje wzrost temperatury na kuli ziemskiej. Źródłem emisji tych gazów jest antropopresja przejawiająca się między innymi przez spalanie surowców energetycznych.
Jednak przyczyn efektu cieplarnianego nie należy szukać jedynie w działalności człowieka. Największy udział w wywoływaniu efektu cieplarnianego (około 50%) ma ditlenek węgla. Gaz ten uwalniany jest do atmosfery między innymi na skutek działalności wulkanicznej-m. in. ekshalacje wulkaniczne. Notowany obecnie poziom stężenia tego gazu jest wyższy o 25% od istniejącego przed rewolucją przemysłową. Metan jako jeden z gazów cieplarnianych jest generowany w wyniku naturalnych procesów biologicznych zachodzących na bagnach np. Okefenoke.
Człowiek poprzez swoją działalność przyczynia się nie tylko do zmian klimatycznych, ale także do zwiększonej erozji brzegów morskich, np. poprzez pozbawianie wybrzeży szaty roślinnej oraz synantropizację gatunków, która polega na zastępowaniu gatunków swoistych przez gatunki wszędobylskie. Synantropijne elementy flory i fauny zmieniają wcześniejsze właściwości ochronne brzegów morskich.
Innym niekorzystnym dla brzegów morskich czynnikiem jest zabudowa wybrzeży morskich i turystyka. Powoduje to osłabienie odporności strefy brzegowej na działanie fal morskich i wkraczanie wód morskich coraz dalej w kierunku lądu, gdyż procesy abrazyjne zaburzają równowagę brzegów morskich.

2. Wielkości zarejesrtowanych zmian poziomu morza w ciągu ostatnich stu lat i ich możliwy scenariusz na najbliższe 100 lat
Według danych IPCC (Międzynarodowego Zespołu ds. Zmian Klimatu) w ciągu ostatniego wieku średni poziom morza wzrósł o około 15 cm. Rocznie poziom morza podnosił się średnio o 1-2 mm. Zespół naukowców przewiduje także, że postępujące zmiany klimatyczne spowodują dalszy wzrost poziomu wód morskich o 20 cm do roku 2030. Na skutek ocieplenia klimatu nastąpi termiczna ekspansja oceanów oraz zmniejszanie się miąższości pokrywy lodowej. Badania przeprowadzone przez IPCC wskazują, że przy obecnej emisji gazów cieplarnianych do atmosfery poziom morza w roku 2100 będzie o około 55-65 cm wyższy niż obecnie, przy czym będą występować regionalne różnice m. in. ze względu na różnice gęstości wód morskich i ukształtowanie dna morskiego. Progozy te są jednak niepewne ze względu na zmienne w czasie i przestrzeni warunki zarówno przyrodnicze jak i związane z działalnością człowieka.
Niektórzy badacze uważają, że zmiany w rozkładzie i ilości opadów na kuli ziemskiej przyczynią się do większego retencjonowania śniegu na Antakrtydzie, a więc nastąpi przyrost masy lodowej i wzrost poziomu mórz nie będzie spowodowany topniejącą pokrywą lodową, lecz izostazją. Eksperci Międzynarodowego Panelu ds. Zmian Klimatu opublikowali raport o przyszłości klimatu na świecie, w którym zaprezentowali przewidywane zmiany. Na podstawie modeli matematycznych naukowcy obliczyli, że za około 100 lat zostanie zalanych wiele wysp Oceanii, a znaczne obszary Holandii i Florydy znajdą się pod wodą.
Oceany nagrzewają się wolniej niż powierzchnia lądowa. Z powodu termicznej rozszerzalności wody na skutek zmian klimatycznych przy wzroście temperatury o 1ºC poziom mórz podniósłby się o około 60 cm. Oznacza to, że takie miasta jak Bombaj, Hongkong, Los Angeles, Amsterdam, Tokio, Sydney i Nowy Jork, jeśli nie zostaną odpowiednio zabezpieczone mogą znaleźć się pod 3 metrową warstwą wody po roku 2100.
Z kolei według danych NOAA przy utrzymaniu się obecnej tendencji wzrostu poziomu oceanów po 100 latach możemy spodziewać się globalnego wzrostu poziomu morza o ok. 22 cm. Wiarygodne dane globalne można uzyskać jedynie w wyniku pomiarów satelitarnych, jednak prowadzone są od niedawna i na ich podstawie nie można ustalić trendów długookresowych.

3. Brzegi morskie najbardziej zagrożone podnoszeniem się poziomu morza
Masy wody poruszane przez wiatr oraz podnoszone w wyniku oddziaływania Słońca i Księżyca (pływy syzygijne i kwadraturowe) powodują erozję brzegów morskich (abrazja), a także wywierają działalność akumulacyjną. Przebieg tej działalności jest uzależniony od wysokości wybrzeża, sił falowania, budowy geologicznej brzegu oraz od warunków klimatycznych i położenia geograficznego.
Nie wszystkie typy wybrzeży będą podatne w takim samym stopniu na oddziaływanie morza. Najbardziej zagrożonymi wybrzeżami w związku z wzrastającym poziomem morza będą wybrzeża niskie, do których należą wybrzeża: mierzejowe, lidowo-lagunowe, marszowe, deltowe, estuariowe, mangrowe, eoliczne, lobowe, szkierowe, koralowe oraz wybrzeża podlegające antropopresji i niektóre odcinki wybrzeży klifowych.
Wybrzeża mierzejowe należą do wybrzeży niskich. Ich zatoki zamykane są przez mierzeje. Ten typ wybrzeża występuje m. in. na Półwyspie Helskim, Mierzei Wiślanej. Wzrastający poziom wody spowoduje zmianę w układzie prądów przybrzeżnych, co w konsekwencji będzie prowadziło do zaburzenia budowy wybrzeża, gdyż zmieni się kierunek transportu i miejsce depozycji niesionego materiału, więc być może zmieni się obecne położenie mierzei.
Wybrzeża lidowo-lagunowe są także wybrzeżami płaskimi, w których płytkie zatoki (laguny) zostały zamknięte lido. Zagrożenie związane z podnoszeniem się poziomu morza może więc wystąpić nad Zatoką Wenecką, zachodnim wybrzeżem Włoch, zachodnim wybrzeżem Morza Azowskiego oraz wschodnim wybrzeżem Florydy. Może nastąpić przerwanie lido, a z pewnością nastąpi powiększenie się laguny.
Wybrzeża marszowe są rozległą torfiasto-bagienną równiną, powstałą na skutek depozycji materiału rzecznego w lagunach, a następnie przez zamulanie i zarastanie roślinnością. Wybrzeże takie występuje m. in. w okolicy Międzyzdrojów, w Holandii oraz nad M. Północnym. Tego typu wybrzeża będą więc stopniowo zalewane, a obumarła materia organiczna znajdująca się pod powierzchnią wody w wyniku procesów biologicznych będzie powodowała zmiany w składzie fizykochemicznym wody i generowała gazy do atmosfery.
Wybrzeża fluwiogeniczne tj. wybrzeża deltowe i estuariowe pod wpływem zwiększonej ilości wody morskiej, a także zwiększającej się ilości wody odprowadzanej z kontynentów będą podlegały erozji. Wraz ze wzrostem poziomu morza będzie się zwiększała wysokość pływów morskich. Szczególnie wybrzeża estuariowe będą podlegały erozji w związku z przemieszczaniem się fali pływowej w kierunku ujścia rzeki. Wówczas zwężenie przekroju i opór wód rzecznych płynących ku morzu spowoduje powstanie bardzo stromej fali-tzw. fali skaczącej, która przemieszcza się w górę rzeki. Do najbardziej znanych tego typu fal należy Srebrny Smok o wysokości 6 m, która porusza się od Morza Wschodniochińskiego w górę rzeki Qiantang. Najdłuższa taka fala dotarła na Amazonce do 1400 w głąb lądu. Pojawienie się takiej fali powoduje zasolenie wód rzecznych oraz zasolenie gleb na terenach przyległych do brzegów rzecznych po ustąpieniu wysokich stanów wody.
Brzegi niskie ze względu na swoją budowę oraz wysokość nad poziom morza są szczególnie zagrożone wpływem wzrostu poziomu wód morskich, ponieważ większość wybrzeży niskich zbudowana jest z piasku, który jest materiałem bardzo podatnym na transport i należącym do grupy skał luźnych (abrazja brzegu).
Natomiast wybrzeża szkierowe powstałe na skutek działalności lądolodu wynurzają się niewiele ponad poziom wody, więc wraz ze wzrastającym poziomem wód będą stopniowo zalewane. Taki typ wybrzeży występuje w Finlandii, Szwecji, a także na Alasce.
Erozja brzegów morskich nie jest zależna tylko od typu wybrzeża, ale również od położenia w strefie klimatycznej oraz od siły falowania. Zagrożone będą także wybrzeża rafowe, gdyż zmiana temperatury wody w wyniku postępujących w czasie i przestrzeni zmian klimatycznych będzie powodowała obumieranie koralowców. Ponadto zmiana układu prądów morskich, będąca skutkiem wzrostu ilości wody w obiegu w hydrosferze oraz zmniejszenie dostępu do światła spowoduje osłabienie populacji. Wzrost poziomu morza spowoduje zalanie niewielkich wysp koralowych między innymi Malediwów, wysp Morza Karaibskiego, pacyficznych atoli np. Tuvalu, Tokelau, Kiribati .
Nie wszystkie wybrzeża klifowe będą podatne w takim samym stopniu na wzrost poziomu morza. Niektóre wybrzeża klifowe zbudowane są z gliny zwałowej oraz materiału piaszczystego. Wówczas wzrastająca siła fal w związku z większą ilością wody spowoduje większe podmywanie klifu i powiększenie niszy abrazyjnej. W wyniku tego prcesu nastąpi zaburzenie równowagi stoku i osunięcie się materiału budującego klif. Wybrzeże tego typu występuje m. in. w Polsce.
Wybrzeża podlegające silnej antropopresji są narażone także na utratę zajmowanej powierzchni, a tym samym na pogorszenie swych walorów, ponieważ w wyniku działalności człowieka została zaburzona naturala rówowaga środowiska przyrodniczego. Jakakolwiek ingerencja w środowisko wybrzeży morskich oraz nieprzemyślane do końca decyzje, zamiast sprzyjać środowisku i człowiekowi powodują wiele zagrożeń. Na przykład adaptacja plaż dla potrzeb turystyki wymagała wprowadzenia wielu elementów architektonicznych, których budowa naruszyła warunki hydrogeologiczne obszarów nadmorskich. Natomiast ruch turystyczny spowodował m. in. degradację naturalnych barier ochronnych plaż czyli wydm nadmorskich.

4. Metody stosowane w ochronie brzegów morskich i ocena ich skuteczności
Najpopularniejszą metodą ochrony brzegów morskich jest budowa falochronów. Jednak budowle te są mało odporne na czynniki atmosferyczne oraz działalność słonych wód morskich, ponieważ są wykonane z betonu i metalu, więc często są rozrywane i wymagają remontu np. przy porcie Dziwnów.
Innym sposobem ochrony brzegów morskich jest stosowanie systemu waveblock. Jest to system betonowych elementów o trójwarstwowej budowie płytowej. Elementy są połączone okrągłymi filarami i ze względu na swoją konstrukcję są stabilne oraz nie ulegają dużym przesunięciom w poziomie. Wadą elementów waveblock jest jednak tworzenie się bardzo wysokiego ciśnienia w przestrzeni międzypłytowej, które na skutek wtaczania dużej ilości wody przez silne i wysokie fale, powoduje wynoszenie wód w kierunku brzegu. Zwiększa się więc energia niszcząca fal. Natomiast pozytywnym skutkiem działania systemu waveblock jest tworząca się ławica piasku od strony odmorskiej.
Na brzegach morskich stoswane są często także ściany betonowe, które ulegają szybko niszczeniu na skutek działania czynników atmosferycznych i słonej wody. W obrębie wybrzeży układane są jeszcze gwiazdobloki, które zmniejszają prędkość fal morskich, ale z czasem zapadają się. Podobne zadanie mają też ostrogi umieszczane wzdłuż brzegów morskich, jednak ich obecność stwarza niebezpieczeństwo dla osób korzystających z kąpieli morskich, które często niewłaściwie wybierają miejsce kąpieli w pobliżu tych budowli, co w niektórych przypadkach prowadzi do utraty życia.
Naturalną metodą ochrony brzegów morskich są szerokie plaże oraz wały wydmowe. Ich zaletą jest przede wszystkim mała ingerencja człowieka w środowisko. Dzięki takim rozwiązaniom możliwy jest rozwój bioróżnorodności na brzegach morskich bez zakłócania homeostazy w środowisku. Ponadto rozwiązania tego typu nie wymagają znacznych nakładów finansowych.
Konwencjonalne systemy umocnień brzegowych wykorzystują komory ze sztywnego betonu, a te łatwo ulegają zniszczeniu przez fale, mróz oraz poprzez osiadanie gruntu. Systemy betonowych umocnień brzegowych mają także zamkniętą powierzchnię, która powoduje zmianę kierunku przepływu fal, co z kolei prowadzi do pękania i rozrywania falochronów. Np. w Ustroniu Morskim zastosowanie elementów wzmacniających brzeg morski, spowodowało całkowity zanik plaży, a w Jastrzębiej Górze częściowy.
Nowatorskim osiągnięciem umożliwiającym ochronę brzegów morskich jest stosowanie technologii elastomerów poliuretanowych. Tworzywo to w sposób trwały, a jednocześnie elastyczny spaja falochrony, kamienie i warstwy skał tworzące linię brzegową, powodując jej umocnienie. Tworzywo jest odporne na oddziaływanie słonej wody oraz na zmienne warunki cieplne. Jego zaletą jest również otwarta budowa komórkowa, która sprzyja ekologicznej przepuszczalności oraz nie ogranicza rozwoju bioróżnorodności. Należy również zauważyć, że do produkcji tego tworzywa w 60% wykorzystuje się surowce odnawialne, które są nie tylko tańsze, ale również zapewniają oszczędność surowców. Po raz pierwszy zastsowano ten materiał na wybrzeżu M. Północnego. Ponadto stosuje się jeszcze materiały geotekstylne, których zaletą jest prosta konstrukcja i szybak instalacja.
W perspektywie kilku lat każda budowla wzmacniająca brzeg i chroniąca przed erozją brzegi morskie jest skuteczna, ale z czasem jej trwałość ulega osłabieniu, a tym samym brzeg morski jest silniej erodowany przez morze (abrazja).

5. Wybrany przykład zagrożenia brzegów morskich na skutek wzrastającego poziomu wód morskich
Półwysep Floryda o powierzchni 110 000 km2 jest najdalej na południe wysuniętą częścią nizinnych obszarów nad Oceanem Atlantyckim. Jego maksymalna szerokość wynosi 250 km. Trzon półwyspu stanowią skały wapienne bardzo podatne na erozję szczególnie pod wpływem działania wody. Na skałach wapiennych zalegają luźne osady piaszczysto-gliniaste. Na wschodnim wybrzeżu występują piaszczyste mierzeje, wydmy oraz laguny. Natomiast zachodnia część wybrzeża jest bardziej rozczłonkowana pod wpływem procesów abrazyjnych. Przedłużenie południowego cypla półwyspu stanowią wyspy Florida Keys wraz z barierową rafą koralową. W poudniowej części półwyspu znajdują się również bagniste obszary Everglades. Łączna długość wybrzeży wraz z wybrzeżami wysp wynosi 13,6 tys. km. Znaczną powierzchnię Półwyspu Floryda stanowią plaże, które ciągną się wzdłuż wybrzeży na długości około 1300 km. Obszar Florydy jest więc ważnym regionem wypoczynkowym z wielką ilością kurortów morskich. Floryda stanowi także ważny obszar rolniczy. Uprawia się tam owoce tropikalne oraz trzcinę cukrową, warzywa. Ponadto na wybrzeżu dobrze rozwinęło się rybołóstwo. Na Florydzie występują również bogate złoża fosforytów, które w 80% zaspokajają potrzeby USA.
Wzrost poziomu morza spowoduje w strefie przybrzeżnej zatapianie obszarów. Stanowi to zagrożenie dla życia i zdrowia nie tylko mieszkańców półwyspu, ale również turystów, m. in. poprzez wzrastającą ilość owadów mogących przenosić różne choroby, które będą gromadziły się w pobliżu podmokłych obszarów. W wyniku zmian zachodzących na wybrzeżu może nastąpić również migracja ludności, która obecnie zamieszkuje głównie obszary nadmorskie. Wzrost poziomu morza o 1cm spowoduje utratę wybrzeża o 1 m. Przyjmując takie założenie przy maksymalnej szerokości Półwyspu Floryda wynoszącej 250 km, w ciągu najbliższych 100 lat, gdy średni poziom wód morskich podniesie się o około 55-65 cm (wg danych IPCC), maksymalna szerokość Florydy będzie o około 110-130 m mniejsza niż obecnie. Zmniejszenie się powierzchni Półwyspu nie pozostanie bez wpływu na pogorszenie się jakości walorów krajobrazowych i turystycznych obszaru oraz warunki demograficzne. W konsekwencji spowoduje to zmiany w sytuacji ekonomicznej regionu. Półwysep Floryda dzięki swoim walorom turystycznym stanowi ważne miejsce docelowe dla turystów, np. Miami Beach. Turystyka ma znaczny udział w tworzeniu PKB. Ponadto niektóre geoekosystemy ulegną zagładzie lub też zostanie obniżona ich jakość. Szczególnie zagrożone są obszary parków narodowych tj.: Biscayne, Dry Tortugas czy Everglades. Ze względu na zmianę zasolenia wód wiele organizmów może wymierać, np. na słodkowodnych obszarach bagiennych Everglades manaty. Podobnie rafy koralowe Zatoki Biscayne.
Wzrost poziomu wód morskich spowoduje na pewno zmiany w konfiguracji prądów morskich (ciepłego Prądu Zatokowego i chłodnego Prądu Labradorskiego), co wpłynie również na bogactwo flory i fauny w morzach. W wyniku zmienności w konfiguracji prądów morskich może nastąpić również zubożenie wód w ryby, co wpłynie na rybołóstwo w regionie. Podniesienie się poziomu wód morskich spowoduje wkroczenie zasolonych wód na obszary rolnicze oraz nastąpi zasolenie obszarów wodonośnych.
W wyniku zasolenia gleb zostanie obniżona ich wartość produkcyjna i będą występowały mniejsze plony, co wpłynie na sytuację rolnictwa oraz warunki ekonomiczne miejscowej ludności.

6. Własna propozycja działań ochronnych
Według mnie najbardziej właściwą metodą ochrony brzegów morskich są szerokie pasy plaż nadmorskich oraz zachowanie wydm. Metoda nie jest tak bardzo inwazyjna jak stosowanie różnego rodzaju elementów betonowych tj. ścian czy falochronów, które na skutek zniszczenia stanowią niekiedy niezbyt zachęcający widok dla turystów. Wprowadzoe elementy betonowe są podatne na działanie czynników atmosferycznych oraz słonej wody, co powoduje osłabienie właściwości ochronnych tych elementów, więc często elementy te wymagają naprawy. Ciągła naprawa bądź budowa nowych elementów wymaga znacznych nakładów finansowych. Ponadto prace budowlane związane z wprowadzeniem do środowiska sztucznych elementów ochronnych powodują zaburzenia w strukturze hydrogeologicznej brzegu. Co więcej stosowanie takich rozwiązań powoduje zmiany w strukturze gatunkowej flory i fauny na wybrzeżu. Gdyby zwiększono pas plaż morskich wiele zagrożonych gatunków nadmorskich miałoby szansę na przetrwanie. Szerokie pasy wybrzeży morskich (nietylko plaż) sprzyjają także naturalnej sukcesji roślinności, która nie tylko będzie stwarzać warunki życia dla licznych gatunków, podniesie walory estetyczne oraz przyczyni się do umocnienia brzegów morskich korzeniami roślin. Ponadto porastanie brzegów roślinnością przyczyni się do większej produkcji tlenu przez organizmy fotosyntetyzujące. Zdolności tej nie mają przecież elementy betonowe! Niewątpliwie roślinność przyniesie korzyści dla zdrowia ludzi a także dla cyrkulacji atmosferycznej, gdyż wiele obszarów leśnych np. w Amazonii zostaje wycinanych i niszczonych, na skutek czego zostają zaburzone procesy w atmosferze. Szerokie pasy wybrzeży oraz wzmacnianie pasów wydmowych przez roślinność przyniesie nie tylko pozytywny wpływ na środowisko, ale również dla ludzi, którzy będą odnosili korzyści związane z poprawą warunków zdrowotnych i bytowych oraz będą odnosili korzyści finansowe w związku z wzmożoną turystyką na tych obszarach. Wprowadziłabym obok terenów nadmorskich tylko niezbędne elementy infrastruktury, aby zachować walory przyrodnicze i kontrolować działalność człowieka. Stosowanie obecnie istniejących technologii jest dla wielu państw zbyt kosztowne, a naturalne plaże nie wymagałyby ponoszenia dużych nakładów finasowych na adaptację nowych elementów oraz na ich konserwację.
Ponadto propozycją ochrony brzegów morskich w warunkach wzrastającego poziomu mórz są działania zmierzające do ograniczenia wpływu człowieka na postępujące zjawisko zmian warunków klimatycznych, będące jedną z przyczyn wzrostu poziomu wód. Oczywiście przyczyn wzrostu poziomu wód nie należy tylko szukać w postępującej w czasie i przestrzeni atropopresji, ale również w zmianach związanych ze zmiennością m. in. czynników atronomicznych. Każdy z nas może pzyczynić się jednak do zmniejszonej emisji gazów cieplarnianych, np. poprzez wykorzystywanie odnawialnych źródeł energii oraz stosowanie energooszczędnych i materiałooszczędnych technologii. Ponadto polityka państwa powinna sprzyjać działaniom mającym na celu ochronę klimatu przez stosowanie ulg podatkowych bądź dotacji finansowych. Powinny być także organizowane akcje oraz spotkania, konferencje, które będą miały na celu uświadomienie ludziom konsekwencji wynikających z wzrastającego poziomu morza, do którego każdy z nas się przyczynia w różnym stopniu. Należałoby również wspierać działalność centrów naukowych, które poprzez swą działalność sprzyjałyby rozwojowi nowych technologii ochrony brzegów morskich oraz pomagały we wdrażaniu tych technologii.


7. Bibliografia:

Bajkiewicz-Grabowka E.: Hydrologia ogólna. Warszawa 1999 Wydawnictwo Naukowe PWN
Barnier M.: Atlas wielkich zagrożeń-ekologia, środowisko, przyroda. Warszawa 1995 Wydawnictwa Naukowo Techniczne
Basiński T., Pruszak Z., Tarnowska M., Zeidler R.: Ochrona brzegów morskich. Gdańsk 1993 Instytut Budownictwa Wodnego PAN Biblioteka Nukowa Hydrotechnika nr 17
Buckley B., Colquhoun J., Sullivan P., Whitaker R.: Pogoda. Warszawa 1998 Cibet
Delgado J.: Parki Narodowe Ameryki. Kraków 1996 Wydawnictwo Ryszard Kluszczyński
Douglas B.: Global Sea Rice. Washington D. C. 1997 Surveys in Geophysics
Douglas B.: Global Sea Level Change. Washington D. C.. 1995 Surveys in Geophysics
Dubrański R., Zawadzka-Kahlau E. (red.) : Przyszłość ochrony polskich brzegów morskich. Gdańsk 2006 Instytut Morski w Gdańsku
Duxbury A., Duxbury A., Sverdrup K.: Oceany świata. Warszawa 2002 Wydawnictwo Naukowe PWN
Golden F., Hart S., Maranto G., Walker B.: Poznać i zrozumieć oceany. Warszawa 1999 Wydawnictwo Amber
Książkiewicz M.: Geologia dynamiczna. Warszawa 1979 Wydawnictwo Geologiczne
Maik W. (red.): ABC Świat-Ameryka Północna. Poznań 2007 Wydawnictwo Kurpisz S.A.
Makowski J.: Geografia rgionalna świata. Warszawa 2006 Wydawnictwo Naukowe PWN
Mizerski W., Żukowski J. (red.): Tablice geograficzne. Warszawa 2004 Wydawnictwo Adamantan
Mizerski W.: Geolgia dynamiczna dla geografów. Warszawa 2005 Wydawnictwo Naukowe PWN
Ponarret R.: Niezwykłe zjawiska. Poznań 2007 Wydawnicto Publicat
Spokes L.: Environmental Sciences. Norwich 1994 University of East Anglia
Strzałka J., Mossor-Pietraszewska T. (red.): Kompendium wiedzy o ekologii. Warszawa 2006 Wydawnictwo Naukowe PWN
The IPCC 4th Assessement Report
Umiński T.: Ekologia, środowisko, przyroda. Warszawa 1995 Wydawnictwa Szkolne i
Pedagogiczne
Winiarska G. (red.): Encyklopedia przyrodnicza. Warszawa 1992 Wydawnictwo Muza S.A.
Wielki ilustrowany atlas świata. Londyn 1992 Pascal
www.plastech.pl
www.portalmorski.pl