Jestem przedszkolakiem - program adaptacyjny

Wstęp:
Adaptacja to przystosowanie się do nowych warunków środowiskowych, wytworzenie takich umiejętności, które ułatwią funkcjonowanie. Pierwszym takim środowiskiem dla dziecka jest przedszkole, w którym zaczyna zdobywać doświadczenia społeczne.
Pierwszą poważną zmianą w życiu małego dziecka jest przystosowanie do środowiska przedszkolnego. Po przekroczeniu progu przedszkola znajduje się w nowej sytuacji jakże różnej od domowej. Mały człowiek musi nauczyć się funkcjonować w dwóch różnych środowiskach; rodzinnym i instytucjonalnym. Środowisko przedszkolne wymaga od niego podporządkowania się narzuconej organizacji życia, przestrzegania pewnych reguł postępowania grupowego. W pierwszych dniach pobytu w przedszkolu następuje zetknięcie się dwóch światów komfortowego w domu, gdzie dziecko niejednokrotnie ma wszystkich domowników na wyłączność i mniej komfortowego pełnego nowych bodźców, gdzie następuje uspołecznienie. Dla dziecka moment pójścia do przedszkola stanowi istotny przełom, który odbija się na jego dalszym życiu. Ważne jest by w pierwszych dniach pobytu w sposób łagodny dziecko przekroczyło próg poczuło się bezpiecznie
a atmosfera panująca w placówce utwierdziła rodziców w przekonaniu, iż ich pociecha trafiła pod fachową opiekę. Działania zawarte w programie „Jestem przedszkolakiem” mają ułatwić przystosowanie się dziecka do zasad i norm panujących w przedszkolu, sprawić, iż mały człowiek stanie się członkiem naszego środowiska, łagodnie przejdzie proces adaptacyjny. A każdy dzień spędzony przyniesie wymierne korzyści dla jego rozwoju.

2. Główne założenia programu.
Realizacja programu, ma przyczynić się do łatwiejszego i mniej emocjonalnego przekraczania progu przedszkola przez dzieci rozpoczynające edukację przedszkolną. Przystosowanie się dziecka do nowych warunków, wykształcenie nawyków ułatwiających funkcjonowanie środowisku przedszkolnym. Jak również nawiązanie współpracy
z rodzicami uświadomienie, że jednolite współdziałanie przedszkole – rodzic, może ułatwić prawidłowy rozwój dziecka i wychwycić pojawiające się problemy.
Program przeznaczony jest do realizacji w grupie wiekowej dzieci 3, 4 letnich
w przedszkolu, został opracowany w oparciu o Podstawę Programową Wychowania Przedszkolnego z dnia 23.12.2008r DZ.U. 2009 Nr 4, poz.17.

Zadania z podstawy programowej;
1. Kształtowanie umiejętności społecznych dzieci: porozumiewanie się
z dorosłymi i dziećmi, zgodne funkcjonowanie w zabawie i w sytuacjach zadaniowych.
Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:
3) w miarę samodzielnie radzi sobie w sytuacjach życiowych i próbuje przewidywać skutki swoich zachowań
5) umie się przedstawić: podaje swoje imię, nazwisko i adres zamieszkania; wie, komu można podawać takie informacje

2. Kształtowanie czynności samoobsługowych, nawyków higienicznych i kulturalnych. Wdrażanie dzieci do utrzymywaniu ładu i porządku.
Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:
1) umie poprawnie umyć się i wytrzeć oraz umyć zęby;
2) właściwie zachowuje się przy stole podczas posiłków, nakrywa do stołu i sprząta
po sobie;
3) samodzielnie korzysta z toalety;
4) samodzielnie ubiera się i rozbiera, dba o osobiste rzeczy i nie naraża ich
na zgubienie lub kradzież;
5) utrzymuje porządek w swoim otoczeniu.

3. Wspomaganie rozwoju mowy dzieci.
Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:
4) w zrozumiały sposób mówi o swoich potrzebach i decyzjach.

4. Wspieranie dzieci w rozwijaniu czynności intelektualnych, które stosują
w poznawaniu i rozumieniu siebie i swojego otoczenia.
Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:
3) stara się łączyć przyczynę ze skutkiem i próbuje przewidywać, co się może zdarzyć.

6. Wdrażanie dzieci do dbałości o bezpieczeństwo własne oraz innych.
Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:
1) wie, jak trzeba zachować się w sytuacji zagrożenia i gdzie można otrzymać pomoc, umie o nią poprosić;
5) próbuje samodzielnie i bezpiecznie organizować sobie czas wolny w przedszkolu
i w domu; ma rozeznanie, gdzie można się bezpiecznie bawić, a gdzie nie.

7. Wychowanie przez sztukę - dziecko widzem i aktorem.
Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:
2) odgrywa role w zabawach parateatralnych, posługując się mową, mimiką, gestem
i ruchem; umie posługiwać się rekwizytami (np. maską).

14. Kształtowanie gotowości do nauki czytania i pisania.
Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:
5) słucha np. opowiadań, baśni i rozmawia o nich; interesuje się książkami;
7) rozumie sens informacji podanych w formie uproszczonych rysunków oraz często stosowanych oznaczeń i symboli, np. w przedszkolu, na ulicy, na dworcu

3.Cele programu adaptacyjnego w przedszkolu.
Cele główne programu:
• Tworzenie dzieciom warunków do łatwej adaptacji w przedszkolu.
• Kształtowanie umiejętności samoobsługowych i doprowadzenie ich
do nawyku dbania o siebie i o otoczenie.
• Zmniejszenie u dzieci napięć emocjonalnych w pierwszych kontaktach
z przedszkolem
• Motywowanie dzieci do podejmowania działań i zachowań sprzyjających
integrowaniu się z przedszkolem
• Nawiązywanie bliskiego kontaktu w relacjach: nauczyciel-dziecko,
nauczyciel-rodzic
• Zachęcenie rodziców oraz pracowników przedszkola do zapewnienia
optymalnych warunków do łatwej adaptacji
• Integracja rodziców z przedszkolem w celu ułatwienia lepszej współpracy
• Przekazywanie rodzicom wiedzy w zakresie zaspokajania potrzeb
dziecka-jako warunku jego prawidłowego rozwoju
• Zapoznanie rodziców z bazą i zasobami przedszkola oraz organizacją pracy


4. Cele szczegółowe wynikające z założeń programu.

Cele szczegółowe:
Dziecko;
• Sygnalizuje potrzeby fizjologiczne.
• Samodzielnie korzysta z toalety.
• Samodzielnie się rozbiera i ubiera.
• Prawidłowo myje ręce.
• Myje ręce po wyjściu z toalety, przed posiłkiem, po zabawach na świeżym powietrzu.
• Układa swoje ubrania przed leżakowaniem.
• Wiesza ubranie w szatni.
• Wyciera nos chusteczką.
• Posługuje się łyżką.
• Prawidłowo trzyma łyżkę i kubek.
• Próbuje różnorodnych potraw.
• Prawidłowo zachowuje się w trakcie posiłków.
• Przestrzega ustalonych zasad zachowania.

5. Planowane działania

1. Kształtowanie czynności samoobsługowych.
2. Kształtowanie nawyków higienicznych.
3. Wdrażanie do prawidłowego zachowania przy stole.
4. Adaptacja do warunków przedszkolnych.
5. Rozwijanie spójnej współpracy nauczyciel– rodzic, rodzic – nauczyciel.

Działania;
Kształtowanie umiejętności korzystania z toalety.
- Zapoznanie z łazienką, i sposobem korzystanie z urządzeń w niej znajdujących się. (spuszczanie wody)
- Rozmowy z dziećmi, przypominanie w ciągu dnia o korzystaniu z toalety.
Elementy bajkoterapii
Oczekiwane rezultaty;
- Sygnalizuje potrzeby fizjologiczne.
- Samodzielnie korzysta z toalety.
Działania;
Kształtowanie umiejętności ubierania się i rozbierania
- Naśladowanie czynności nakładania i zdejmowania poszczególnych elementów odzieży: swetra, bluzy, spodni, skarpet, butów,
- Ćwiczenia w dobieraniu poszczególnych elementów garderoby do odpowiednich części ciała np.: buty na nogi, czapka na głowę.
- Samodzielne nakładanie wybranych elementów garderoby,
- Wdrażanie do stosowania odpowiedniej odzieży do warunków pogodowych (co zakładamy gdy jest gorąco, co gdy zimno) poprzez rozmowy i zabawy naśladowcze. Ubieranie misiów, lalek.
- Pokazanie sposobów odpinania i zapinania guzików, nap, rzepów itp.
Oczekiwane rezultaty;
- Samodzielnie się rozbiera.
- Samodzielnie się ubiera.
- Naśladuje ruchem czynności.
- Wymienia części garderoby jakie należy założyć na siebie w zależności od pogody.
- Odpina i zapina guziki.
Działania;
Kształtowanie nawyku dbania o higienę osobistą.
Rozmowy mające na celu kształtowanie nawyku mycia rąk w konkretnych sytuacjach: po powrocie z zabaw na powietrzu, po zajęciach plastycznych i ruchowych, przed i po posiłkach, korzystaniu z toalety.
- Ukazanie prawidłowego sposobu mycia rąk.
- Ćwiczenia w odkręcaniu i zakręcaniu wody.
- Pokazanie sposobu korzystania z mydła – namydlanie rąk, spłukiwanie rąk wodą.
- Ćwiczenia w wycieraniu rąk ręcznikiem.
- Przypominanie o wytarciu ust serwetką po posiłku.
- Wyrobienie nawyku wycierania nosa w chusteczkę.
Oczekiwane rezultaty.
- Myje ręce po wyjściu z toalety, przed posiłkiem, po zabawie.
- Prawidłowo myje ręce.
- Wyciera usta serwetką.
- Wyciera nos w chusteczkę.
Działania;
Kształtowanie umiejętności samodzielnego spożywania posiłków.
- Pokaz i ćwiczenia mające na celu ukazanie prawidłowego trzymania łyżki, kubka, siedzenia przy stole.
- Rozmowy nt. zachowania się przy stole.
- Zachęcanie dzieci do próbowania różnorodnych potraw, w tym owoców i surówek.
- Zachęcanie do estetycznego spożywania posiłków – zachowanie właściwej postawy przy stole.
- Wdrażanie do zachowania zasad bezpieczeństwa podczas spożywania posiłków.

- Posługuje się łyżką.
- Samodzielnie spożywa posiłki.
- Zachowuje prawidłową postawę przy stole.
- Estetycznie spożywa posiłki.
- Próbuje różnorodnych potraw.
Działnia;
Zmniejszenie strachu przed leżakowaniem
- Wdrażanie dzieci do leżakowania.
- W pierwszym tygodniu bez leżakowania.
- W drugim tygodniu dzieci kładą się w ubraniu na leżaku, kocyk dla chętnych.
- Czytanie bajek, opowiadań, słuchanie CD muzyka relaksacyjna
- Spokojnie leży na leżaku
- Słucha bajek i opowiadań
Działania;
Kształtowanie umiejętności społecznych.
- Stworzenie obrazkowego kodeksu grupy na tablicy w miejscu dostępnym dla dzieci. (system zasad zachowania się w grupie)
- Stworzenie systemu nagród za dobre zachowanie i dbanie porządek.
- Zabawy kształtujące umiejętności porządkowe.
- Spokojnie rozstaje się z rodzicami.
- Pokazanie postaw akceptowanych społecznie poprzez czytanie odpowiedniej literatury dziecięcej.
- Zwrócenie szczególnej uwagi na zgodną zabawę z innymi.
- Zabawy mające na celu włączenie dzieci nieśmiałych i wycofanych do podejmowania wspólnych działań.
- Ukazanie w sytuacjach konfliktowych możliwości szukania pomocy u nauczyciela.
Oczekiwane rezultaty
- Wymienia zasady zachowania.
- Przestrzega zasad zachowania.
- Podejmuje prace porządkowe po skończonej zabawie.
- Odkłada zabawki na miejsce.
- Bawi się zgodnie z innymi.
- Włącza się do działań z innymi.
- Korzysta z pomocy nauczyciela w trudnych sytuacjach konfliktowych.
Działania;
Nawiązanie współpracy z rodzicami
- Zebranie z rodzicami w miesiącu czerwcu.
- Informowanie rodziców o podejmowanych kierunkach działań (program adaptacyjny).
- Ankieta dla rodziców (dostosowanie działań programu adaptacyjnego do potrzeb dzieci).
- Zebranie z rodzicami (połowa września).
- Zorganizowanie spotkania z psychologiem dziecięcym.
- Ustalenie comiesięcznych spotkań z rodzicami.
- Zajęcia otwarte.
- Dostarczanie informacji rodzicom poprzez propagowanie artykułów z literatury fachowej.
Oczekiwane rezultaty;
- Liczny udział rodziców w zebraniach, spotkaniach.
- Rodzice chętnie dzielą się informacjami o swoim dziecku
- Rodzice akceptują podejmowane przez przedszkole kierunki działania.
- Uczestniczą w zajęciach otwartych i życiu przedszkola.
- Utrzymują stały kontakt z nauczycielem.
7. Procedury osiągania celów.
METODY PRACY :
Metody prowadzenia zajęć odnoszą się do sposobów pracy nauczyciela z dziećmi i służą realizacji wyznaczonych celów zajęć.
- metody oparte na obserwacji
- metody oparte na słowie
- metody praktycznego działania
FORMY PRACY:
• zabawa oraz inne formy działalności dzieci pozwalające na rozwijanie własnej inicjatywy,
• zajęcia organizowane przez nauczycielkę z całą grupą lub w małych zespołach,

8. Ewaluacja programu.
W ewaluacji uwzględnia się opinie rodziców, nauczycieli, pracowników, przedstawicieli organów prowadzących oraz sugestie nadzoru pedagogicznego.
Sposoby ewaluacji:
• analiza dokumentów,
• arkusz obserwacji dziecka
• obserwacja dzieci w czasie zabaw i zajęć,
• ankieta dla rodziców
• ocena realizacji Programu adaptacyjnego ”Jestem przedszkolakiem” na Radzie Pedagogicznej.