Metody twórcze stosowane w pracy z dzieckiem 3-4 letnim

Dzieci w wieku 3-4 lat które pierwszy raz przekraczają próg przedszkola, są przede wszystkim przestraszone i pełne obaw co do nowej sytuacji. Oczywiście są dzieci, które ten fakt przyjmują za coś zupełnie naturalnego. To od postawy rodziców i nauczycieli zależy jak będzie radziło sobie dziecko w konkretnych sytuacjach.
Bardzo duży wpływ na wszechstronny rozwój dziecka mają metody stosowane podczas zabaw i zajęć organizowanych w przedszkolu jak również w domu. Dziecko rodzi się bowiem z olbrzymim potencjałem twórczym oczekującym na spełnienie. Bardzo często jest tak , że to dorośli uczą dzieci nadmiernej ostrożności, kompromisu, uległości, wzorowania się na przyjętych schematach, ograniczając w ten sposób ich rozwój twórczy. Rozwijanie u dziecka twórczości, kreatywności i wyobraźni jest jedyną drogą aby przygotować je do życia w świecie postępu, rozwoju nauki i techniki , w świecie nieustannych zmian. W literaturze dotyczącej wychowania, a w szczególności wychowania dziecka w wieku przedszkolnym, coraz częściej mówi się o konieczności kształcenia twórczej jednostki, wszechstronnie przygotowanej do radzenia sobie w sytuacjach trudnych. Dziecko w wieku przedszkolnym cechuje ciekawość poznawcza i skłonność do wyszukiwania problemów i ich rozwiązywania. Wiek przedszkolny jest okresem, kiedy po przez zabawę dziecko zdobywa nowe wiadomości i umiejętności z różnych dziedzin życia. Jak pisze J. Bronowski „żadna istota ludzka nie zbuduje niczego, jeśli jako dziecko nie układa z klocków „. W tym miejscu można również przytoczyć wszystkim znaną mądrość ludową „ czego Jaś się nie nauczy , tego Jan nie będzie umiał „ Zatem przed wychowaniem przedszkolnym, a tym samym przed każdym nauczycielem przedszkola pojawia się ważne zadanie- kształtowanie u dzieci umiejętności twórczych po przez stosowanie w swej pracy tzw. metod twórczych.
Metoda to pewien konkretny sposób postępowania dla osiągnięcia zamierzonego celu. Stosowanie metod twórczych w pracy z dzieckiem 3-4 letnim ma istotny wpływ na jego wszechstronny rozwój. Przy pomocy różnorodnych metod twórczych dorosły – rodzic , a przede wszystkim nauczyciel kształtuje zdrową, sprawną fizycznie i umysłowo jednostkę. Rodzice powinni tak kierować zabawą dziecka , aby w jej trakcie dziecko samodzielnie mogło rozwiązywać proste problemy, tworzyć, znajdować nowe zastosowanie dla rzeczy znanych. Kreatywność , twórczość i wyobraźnia dziecka w tym wieku jest tak duża , że niejednokrotnie sam dorosły zastanawia się skąd u dziecka takie pomysły. Jednak aby dziecko miało możliwość rozwijać swą wyobraźnię i twórczość to dorosły musi dostarczyć mu wskazówek czy konkretnych przedmiotów i co najważniejsze poświęcić swój czas.
Praca metodami twórczymi - aktywizującymi przynosi bardzo szybko zamierzone efekty. Należy jednak pamiętać o dostosowaniu ich do indywidualnych potrzeb i możliwości każdego dziecka. Kreatywne rozwiązywanie problemów to jedna z umiejętności kluczowych współczesnego kształcenia ogólnego. Zgodnie z obecnymi zmianami edukacyjnymi zakłada się, aby nauczyciele zwracali baczniejszą uwagę na rozwój różnych procesów i funkcji, a nie na same opanowanie przez dzieci wiedzy. Słuszne wydaje się zatem preferowanie w procesie nauczania – uczenia się zadań i sytuacji o charakterze problemowym oraz stosowanie metod twórczych i aktywizujących już w przedszkolu.

Do najistotniejszych cech metod twórczych należą:
-pełna samodzielność dzieci w rozwiązywaniu zadań i problemów
-zadania stawiane przed dziećmi maja charakter zadań otwartych – są one dziecku nieznane przez co w sposób naturalny wzbudzają zainteresowanie
-motywują dziecko do podejmowania działań
-pokonanie niechęci dziecka i obawy przed nowym – zwycięża ciekawość
Przykładowe metody twórcze stosowane w pracy z dzieckiem 3-4 letnim
-metody parateatralne / zabawy w teatr- odgrywanie znanych dziecku bajek i scenek oraz tworzenie własnych , gry mimiczne , zagadki ruchowe /
-ekspresja słowna mówiona / czytanie i opowiadanie bajek, słuchanie bajek i opowiadań z płyt, zagadki słowne itp./
-metody stosowane podczas zabaw ruchowych / opowieść ruchowa, metoda gimnastyki twórczej R. Labana , K. Orffa , A. I M. Knissów /
-twórcza ekspresja w plastyce / malowanie palcami , wydrapywanki , malowanie solą lub piaskiem itp. /
-linia czasu / historyjki obrazkowe i zachodzące w nich związki przyczynowo-skutkowe , zmiany zachodzące w czasie /
-mapa pojęciowa / zwana jest również mapą myślową -przedstawiona w formie plakatu z hasłami , symbolami lub rysunkami np. zima – śnieg – sanki – bałwan – czapka.../
-techniki relaksacyjne / wszelakiego rodzaju masaże , ćwiczenia oddechowe , muzyka relaksacyjna itp./

Oczywiście to tylko kilka z metod twórczych jakie można stosować w pracy z dzieckiem w wieku przedszkolnym. Podczas zabaw i zajęć z wykorzystaniem tego typu metod bardzo ważne jest zaangażowanie obu stron. Im ciekawsza i zaskakująca dla dzieci zabawa, tym efekt większy. Pomysłowość i wyobraźnia dzieci w tym wieku jest tak duża, że niejednokrotnie dorosły nie jest w stanie przewidzieć efektu końcowego proponowanych przez siebie działań. Organizując zabawy w domu rodzic może wykorzystać przedmioty które go otaczają. Wystarczy zaproponować dziecku wykonanie np. robota z opakowań po sokach, serkach, butach, aby przekonać się jaką wyobraźnia i kreatywnością wykażą się ich dzieci. Dzieci w wieku przedszkolnym bez trudu znajdują nowe zastosowanie dla rzeczy z najbliższego otoczenia.

Nowy Sącz listopad 2010 opracowała: mgr Beata Chruślicka