Stolice Polski - Gniezno, Kraków, Warszawa

Cele operacyjne zajęć:
Uczeń:
 wyjaśnia , co to jest legenda
 zna legendę związaną z powstaniem Gniezna
 wymienia nazwy trzech zabytków Gniezna
 rozpoznaje herby poznanych miast
 umie uzupełniać tekst z lukami
 potrafi przyporządkować sylwety postaci do poszczególnych stolic
 wie od czego pochodzi nazwa Gniezno
 potrafi wymienić legendy o Krakowie
 wymienia trzy zabytki Krakowa
 rozpoznaje hejnał mariacki
 wie nad jaką rzeką leży Gniezno, Kraków i Warszawa
 zna legendę o Warszawie
 umie wskazać miejsce stolic na mapie Polski
 potrafi wymienić zabytki i pomniki Warszawy
 koloruje i wycina herb Warszawy
 potrafi dokonać samooceny
Cele wychowawcze zajęć:
 właściwie zachowuje się podczas zajęć
 potrafi być współodpowiedzialny za wyniki pracy w zespole, pomaga innym
Metody:
 oparte na obserwacji, pokazie, doświadczeniu, działalności praktycznej, słowie, drama (odgrywanie ról)
Formy:
 zbiorowa indywidualna, indywidualna zróżnicowana – dwupoziomowa
Środki dydaktyczne:
 zagadki o miastach, sylwety postaci, mapa fizyczna Polski, zdjęcia przedstawiające zabytki Gniezna, Krakowa, Warszawy, tablice demonstracyjne, herby stolic, tekst o Gnieźnie, odtwarzacz CD, płyta, Legenda o Warsie i Sawie – fragment, wzór herbu Warszawy, podręcznik, karta samooceny

Przebieg lekcji:

1. Rozwiązanie zagadek czytanych przez nauczyciela jako wprowadzenie do tematu lekcji.
 Od gniazda nazwę swą wywodzi –
stolicą Polski przewodzi. – Gniezno
 Jak ma na imię dawna stolica
przez którą płynie błękitna Wisła?
Gdzie dumny Wawel i Smocza jama,
skąd słychać co dzień melodię znaną. – Kraków
 Co to za miasto, w którym chmury
zawadzają o Pałac Kultury? – Warszawa
2. Podanie przez nauczyciela tematu lekcji „Stolice Polski” – dawne i obecna.
 Wymień stolice Polski od najstarszej.
Gniezno, Kraków, Warszawa
3. Wskazanie na mapie fizycznej Polski Gniezna, Krakowa i Warszawy. Przypomnienie nad jakimi rzekami leżą stolice dawne i obecna.
 Gniezno leży między rzekami Wartą i Wisłą, Kraków i Warszawa leżą nad Wisłą.
4. Nazwanie i przyporządkowanie sylwet postaci do odpowiedniego miasta (Lech, król Krak, smok wawelski, Wars i Sawa, syrenka, bazyliszek).
5. Przypomnienie znaczenia pojęcia legenda.
 Legenda to opowieść z elementami fantastycznymi, np. o powstaniu jakiegoś miasta lub państwa.
6. Podanie tytułu legendy związanej z powstaniem pierwszej stolicy Polski.
 Legenda o Lechu, Czechu i Rusie.
7. Pytanie nauczyciela: Od czego pochodzi nazwa Gniezno?
 Gniezno wzięło swoją nazwę najprawdopodobniej od miejsca, w którym zostało założone. Gniezno oznaczało kiedyś okrągłe, podobne do misy, zagłębienie terenu.
8. Pytanie nauczyciela: Jak nazywa się wzgórze na którym Lech wybudował swój gród?
 Wzgórze na którym Lech wybudował swój gród nazywa się Wzgórze Lecha.
9. Pytanie nauczyciela: Co znajduje się w herbie Gniezna? – rozpoznanie herbu na podstawie ilustracji.
 W herbie Gniezna znajduje się biały orzeł, nad głową którego widnieje korona królewska.
10. Wymień trzy zabytki pierwszej stolicy Polski – rozpoznanie zabytków na
fotografiach.
 Katedra gnieźnieńska, Drzwi Gnieźnienskie, Pomnik Bolesława Chrobrego
11. Uzupełnianie tekstu z lukami – praca indywidualna zróznicowana
dwupoziomowa.
 I poziom – uczniowie samodzielnie uzupełniają zdania w tekście
 II poziom – uczniowie uzupełniają zdania w tekście, wybierajac odpowiednie wyrazy z ramki.
Sprawdzenie wykonanego przez uczniów ćwiczenia.
12. Wysłuchanie hejnału z wieży kościoła Mariackiego.
 Pytanie nauczyciela: Z jakiego miejsca w Krakowie grany jest hejnał?
Hejnał grany jest z wieży kościoła Mariackiego.
 Pytanie nauczyciela: Jak często można usłyszeć hejnał, będąc w Krakowie?
Hejnał grany jest co godzinę przez trębacza zwanego hejnalisą.
 Pytanie nauczyciela: W jaki sposób odgrywany jest hejnał?
Hejnał grany jest cztery razy, na cztery strony świata.
 Pytanie nauczyciela: Dlaczego hejnał urywa się w pół tonu?
Jak głosi legenda trębacz zostaje trafiony strzałą i hejnał się urwał. Na pamiatkę tego zdarzenia melodia hejnału krakowskiego urywa się w pół tonu.
13. Pytanie nauczyciela: Jakie znasz legendy związane z drugą stolicą
Polski?
 Legenda jak powstał Kraków, Legenda o przerwanym hejnale, Legenda o smoku wawelskim
14. Przypomnienie od kogo pochodzi nazwa Kraków.
 Nazwa Kraków pochodzi od króla Kraka.
15. Pytanie nauczyciela: Co przedstawia herb Krakowa? – rozpoznanie na
tablicy demonstracyjnej.
 Herb przedstawia czerwone mury z trzema basztami i otwartą bramą, w której jest biały orzeł. U góry herbu znajduje się królewska korona.
16. Wymień znane ci zabytki Krakowa – rozpoznanie na fotografiach.
 Wawel , Katedra Wawelska, Kościół Mariacki, Sukiennice, Brama Floriańska, Barbakan
17. Drama.
 Hejnaliści z klasy naśladują hejnał grany przez trębacza z wieży Kościoła Mariackiego.
18. Czytanie przez nauczyciela fragmentu „Legendy o Warsie i Sawie”.
 Pytanie nauczyciela: Z jakim miastem związany jest fragment legendy i jaki jest jej tytuł?
 Tytuł legendy „Legenda o Warsie i Sawie”, nazwa miasta Warszawa.
19. Wskazanie herbu stolicy – określenie co się w nim znajduje.
 W herbie znajduje się Syrenka. Postać kobiety z rybim ogonem, która w prawej ręce trzyma miecz, a w lewej tarcze. U góry herbu znajduje się korona królewska.
20. Wykonanie ćwiczenia.
21. Uczniowie wymieniają poznane zabytki i pomniki Warszawy.
 Pomnik Syrenki, Kolumna Zygmunta, Zamek Królewski, Pałac w Łazienkach, Barbakan, Pałac Prezydencki, Pałac Kultury i Nauki.
22. Kolorowanie i wycinanie herbu Warszawy.
23. Zadanie i wyjaśnienie pracy domowej.
24. Podsumowanie zajęć i samoocena.