Państwo dzielnych Hoplitów - scenariusz lekcji historii - klasa I gimnazjum

TEMAT: SPARTA – PAŃSTWO DZIELNYCH HOPLITÓW

ZAGADNIENIA:
- położenie geograficzne Sparty;
- ustrój polityczny Sparty;
- struktura społeczna;
- życie codzienne i wychowanie spartańskie;
- armia spartańska.

CELE LEKCJI

Po lekcji uczeń:
- potrafi omówić i wskazać na mapie położenie geograficzne Sparty;
- potrafi scharakteryzować ustrój polityczny Sparty, umie wymienić poszczególne organy władzy, określić ich skład oraz jaką pełniły funkcję;
- pamięta i potrafi omówić strukturę społeczną Sparty oraz zna prawa i obowiązki poszczególnych grup;
- wie, jak wyglądało życie codzienne w Sparcie;
- pamięta, na czym polegało wychowanie spartańskie i potrafi wskazać jego pozytywne i negatywne strony;
- rozumie i dostrzega ścisłe powiązania między strukturą społeczną i wychowaniem spartańskim a militarnym charakterem państwa;
- potrafi scharakteryzować spartańskiego wojownika, jego cechy charakteru oraz uzbrojenie;
- zna postacie: Likurg, Leonidas, Kserkses;
- rozumie pojęcia: Lakonia, spartiaci, periojkowie, heloci, geruzja, eforowie, wychowanie spartańskie, wypowiedź lakoniczna, wrócić z tarczą lub na tarczy, hoplita.

METODY I FORMY PRACY:
- praca uczniów z podręcznikiem pod kierunkiem nauczyciela, praca uczniów z tekstem źródłowym i mapą, rozmowa nauczająca, pogadanka, dyskusja.

ŚRODKI DYDAKTYCZNE
Podręcznik Historia. Przez tysiąclecia i wieki. Klasa I, G. Kucharczyk, P. Milcarek, M. Robak, Warszawa 2009; tekst źródłowy (z podręcznika): Plutarch Żywoty sławnych mężów; mapa Starożytna Grecja i rejon Morza Egejskiego.


PRZEBIEG LEKCJI

I. CZĘŚĆ WSTĘPNA
Nauczyciel wspólnie z uczniami przypomina przyczyny wojen grecko – perskich i ich następstwa.

II. CZĘŚĆ ZASADNICZA
1. Nauczyciel przedstawia cele nowej lekcji, objaśnia sposoby pracy oraz zwraca uwagę na myśl zawartą w temacie lekcji.
2. Nauczyciel wprowadza uczniów w nowy temat – wyjaśnia, jaką rolę odgrywała Sparta wśród greckich polis.
3. Przy wykorzystaniu mapy ściennej lub atlasów, uczniowie z pomocą nauczyciela, określają i omawiają położenie geograficzne Sparty.
4. Uczniowie, na podstawie podręcznika, określają ustrój polityczny Sparty, wymieniają poszczególne organy władzy i wspólnie z nauczycielem je charakteryzują. Wnioski zapisują w tabeli.
5. Uczniowie, na podstawie tekstu w podręczniku i z pomocą nauczyciela, wpisują w trójdzielnej piramidzie poszczególne grupy społeczne żyjące w Sparcie, a następnie omawiają ich prawa i obowiązki. Najwyżej zamieszczają najbardziej uprzywilejowaną warstwę, najniżej grupę niewolniczą. Uczniowie wyciągają odpowiednie wnioski, na podstawie których wymieniają dobre i złe strony wynikające z takiego podziału.
6. Nauczyciel wyjaśnia uczniom, jak wyglądało życie codzienne w Sparcie i na czym polegało wychowanie spartańskie.
7. Uczniowie czytają tekst źródłowy z podręcznika (Żywoty sławnych mężów Plutarch), dotyczący wychowania młodych spartan i odpowiadają na zadawane przez nauczyciela pytania. Określają związki pomiędzy wychowaniem spartańskim a militarnym charakterem państwa. W zeszytach notują słabe i mocne strony takiego wychowania.
8. Nauczyciel uświadamia uczniom, jaki wpływ ma wychowanie obywateli na wewnętrzną siłę państwa. Odnosi tą kwestię do czasów współczesnych.
9. Nauczyciel wprowadza uczniów w zagadnienia związane z armią spartańską. Uczniowie charakteryzują strukturę spartańskiej armii, a także redagują krótką notatkę, w której opisują uzbrojenie spartańskiego hoplity oraz wyjaśniają, dlaczego spartiaci przykładali tak dużą wagę do kwestii militarnych.

III. CZĘŚĆ PODSUMOWUJĄCA
Uczniowie odpowiadają na pytania:
- oceń ustrój polityczny Sparty, wskaż jego dobre i złe strony;
- jakie – Twoim zdaniem – cechy kształtowało wychowanie spartańskie?
- co oznaczają określenia: mowa lakoniczna, wrócić z tarczą lub na tarczy?
- uzasadnij słuszność myśli zawartej w temacie lekcji.


PRACA DOMOWA
Przypomnij, kim był Leonidas i czy dochował wierności spartańskim ideałom. Odpowiedź uzasadnij.