Aspiracje dzieci, młodzieży i rodziców

Poziom aspiracji, który jest względnie stałą cechą jednostki, kształtuje się w toku uczenia i zdobywania doświadczenia życiowego.
Pojęcie aspiracji, podobnie jak wiele innych pojęć używanych w naukach społecznych, jest bardzo różnie definiowane w literaturze przedmiotu i w różnym rozumieniu bywa używane zarówno w języku naukowym, i w mowie potocznej. To zróżnicowanie znaczeń omawianego pojęcia dostrzegalne staje się już w przypadku bardzo ogólnych określeń podawanych w opracowaniach encyklopedycznych, a jeszcze bardziej wyraźnie okazuje się w pracach specjalistycznych. W słowniku języka polskiego aspiracje utożsamia się z kilkoma pojęciami: ambicją, pretensją, dążeniem i pragnieniem. Przykłady różnego użycia terminu "aspiracje" można znaleźć w literaturze polskiej, przy czym znaczenie tego pojęcia bliskie wydaje się takim wyrazom jak "dążenie" i "ambicje" (w rozumieniu chęci zajmowania się czymś lub bycia kimś).
Poznanie aspiracji dzieci i młodzieży ma znaczenie zarówno dla teorii, jak i praktyki społecznej. Służy, bowiem określeniu podstawowych dążeń młodego pokolenia, pomaga w kształtowaniu celów życiowych i wydatnie sprzyja organizowaniu warunków umożliwiających realizację społecznie wartościowych pragnień. Odgrywa zatem ważną rolę w określaniu spodziewanych obszarów pragnień i dążeń młodego pokolenia, a zarazem w ich modyfikowaniu lub też popieraniu.
Dążenie do sukcesu jest jednym z motorów naszego życia. We współczesnej rzeczywistości sukces staje się miarą człowieka, a w pedagogice pojęciem kluczowym. Zjawisko braku sukcesów jest niepożądane, bo przynosi negatywne skutki dla dziecka, które nie wykorzystuje swoich potencjalnych możliwości, i dla społeczeństwa, bo marnują sie ludzkie zdolności, umiejętności, które powinny być wykorzystane w optymalny sposób. Do znaczących czynników środowiskowych wpływających na sukcesy dziecka należy najbliższe otoczenie dziecka, osoby, które się nim opiekują - a więc rodzice. Mają oni największe możliwości stworzenia dziecku optymalnych warunków środowiskowych wpływających na jego sukcesy w wieku dojrzałym.
Rodzice przejawiający właściwe postawy chętnie otaczają je właściwą opieką, dostrzegają i zaspokajają jego potrzeby, mają dużo cierpliwości i gotowość do tłumaczenia i wyjaśniania, łatwo nawiązują z dzieckiem kontakty, które są oparte na uczuciu wzajemnej sympatii i zrozumienia. Rodziec o właściwych postawach lubią dziecko, cieszą się nim widząc wzrastającą odrębną jednostkę, a własnym życiem i potrzebami, są zdolni do obiektywnej oceny dziecka na skutek odpowiedniego, umiarkowanego dystansu wobec niego i akceptacji jego osoby. Akceptacja dziecka wzmacnia jego siłę i pragnienie zmiany. Istotnym elementem w wychowaniu do sukcesów jest motywowanie dzieci. Prawdziwa motywacja pochodzi z wnętrza dziecka, a nie z zewnętrznej presji rodziców. Kluczową sprawą w motywowaniu dzieci jest pozwolenie im, aby wybrały to, co chcą robić. Rodzice powinni wprowadzić dzieci w różne zajęcia, a następnie dokładnie przyglądać się ich reakcjom i zainteresowaniom i czekać, aż poproszą o możliwość zaangażowania się w coś.
Dzieci mogą osiągać wielkie rzeczy, gdy w nie wierzymy. Jednym z najważniejszych etapów realizacji planów życiowych człowieka jest wykształcenie. Ono, bowiem wyznacza jego miejsce w życiu, przyszłość, określa hierarchię najbardziej pożądanych wartości, podnosi prestiż społeczny jednostki w środowisku. Istotną rolę w wyborze drogi życiowej dziecka odgrywają rodzice. To oni w decydującym stopniu wpływają na wybór szkół. w swych planach często odzwierciedlają własne, być może niespełnione marzenia.


Literatura:
B. Szczupał:Rodzina kształtuje osobowość dziecka. "Edukacja i Dialog" Nr 115/2000
J. Kawalec: Rola środowiska rodzinnego w wychowaniu dziecka sukcesu. "Edukacja i Dialog" Nr 118/2000
T. Lewowicki: Aspiracje dzieci i młodzieży. PWN. W-wa 1987