Zajęcia szkolne związane z opowiadaniem - na tle integracji

Własna twórczość dziecka - rysowanie, malowanie, lepienie, praca z różnorodnego materiału - pogłębiają przeżycia uczniów z utworem literackim. Trzeba tu jednak kierować się pewnym umiarem. Nie każdy utwór musi znaleźć odbicie w twórczości ucznia i nie należy nadużywać rysunku. Uczniowie mogą np. robić kukiełki i wycinanki oraz lepić zabawne postaci z opowiadań. Utwór literacki może również odegrać określoną rolę w codziennym życiu dziecka.
Jak wiadomo rolę książki w życiu człowieka określa się najpiękniejszymi zwrotami, jako wiernego przyjaciela,niewyczerpane źródło wiedzy i przewodnik po labiryncie świata. Literatura dziecięca oddziałuje m.in. na postawy społeczno-moralne uczniów, natomiast jej rola poznawcza nie jest pierwszoplanowa, choć utwór literacki budzi u dziecka zainteresowanie środowiskiem bliższym i dalszym; czasem utrwala jego wiadomości, a innym razem je rozszerza. Przedstawia skomplikowane stosunki między ludźmi, ukazuje postępowanie bohaterów, ich postawy w różnych sytuacjach. Różnorodne ujmowanie bohaterów i akcji przeplata się z różnym sposobem traktowania wydarzeń; na serii lub z humorem. Komozm sytuacji i postaci oraz dowcip słowny pobudzają wyobraźnię i myślenie dziecka, dostarczając mu przeżyć różnego rodzaju - w tym samym stopniu co sytuacje i napięcia dramatyczne, jakkolwiek inny jest wtedy rodzaj przeżyć. Stopniowe narastanie grozy sytuacji lub zestawienie kontrastowych obrazów wywiera też wpływ na głębsze uczucia u uczniów. Oczywiście konieczny jest umiar w stosowaniu tych bodźców. Powinny bowiem dzieciom dostarczać przyjemnych doznań, a także przekazywać wiarę w zwycięstwo dobra, które jest moralnym pięknem.
O popularności opowiadań przygodowo-podróżniczych decyduje fakt nawiązywania do najżywotniejszych potrzeb psychicznych okresy późnego dzieciństwa(potrzeba silnych emocji, zaskoczenia, zdziwienia oraz identyfikacji z bohaterem zwycięskim, wyposażonym w nadludzkie cechy).
Duża poczytność tego typu literatury stanowi więc nie tylko wielki jej atut, ale także stałe zagrożenie dla jej literackich wartości lub też pomnażania zasobu, wiedzy czytelnika dopuszcza niejednokrotnie teksty wtórne, schematyczne i pełne myślowej łatwizny, a stanowiące bezładny zlepek wielokrotnie powtarzanych sytuacji i konfliktów. Z tego też względu szczególnie ważna rzeczą jest dawanie priorytetu w szkolnej pracy z tekstem - opowiadaniom ambitniejszym literacko, ciekawym i oryginalnym, a ograniczenie napływu "literackiej tandety".
Współczesna pedagogika wyznacza literaturze ważną rolę w oddziaływaniach dydaktyczno-wychowawczych. Praca dydaktyczno-wychowawcza w klasach młodszych, prowadzona w okresie szczególnej plastyczności psychiki dziecka i jego podatności na oddziaływanie pedagogiczne jest wielostronną działalnością, w której procesy uczenia się, wychowania i kształcenia ściśle się ze sobą łączą i zmierzają do ukształtowania osobowości dziecka zgodnie z systemem humanistycznych wartości. Do prawidłowego kształcenia ważny jest dobór literatury. Muszą to być wzory godne naśladowania, ale również sytuacje często konfliktowe, wymagające ustosunkowania się i oceny. Ze względu na treść sytuacje te powinny być bliskie dzieciom, aby mogły do nich nawiązać jak do własnych przeżyć i spostrzeżeń. Literatura jest bardzo ważnym czynnikiem wpływającym na kształcenie się postaw społeczno-moralnych uczniów. Praca z dziećmi w przedszkolu stanowi podstawę wychowania i kształcenia w szkole. Dzięki naturalnej aktywności dzieci, ciekawości i chłonności jego umysł, plastyczności psychicznej i tendencji do naśladowania jest ono najbardziej podatne na wpływy pedagogiczne.


Literatura:
J. Walczyna "Kształtowanie postaw społeczno-moralnych dzieci w wieku przedszkolnym" W-wa 1980
H. Ratyńska "Literatura dziecięca w pracy przedszkola" W-wa 1976
M. Kwiatkowska, Z. Topińska (red.): "Pedagogika przedszkolna" W-wa 1978
J. Dejko "Wpływ treści tekstów literackich na kształtowanie się postaw społeczno-moralnych uczniów klas I-III" Lublin 1984