Otwarty styl pracy nauczyciela jako czynnik kształtujący twórczą aktywność dziecka

„Od wieków pojawiają się ludzie, których zadanie polega na tym aby wiedzieć i ukazywać nam to, czego nie dostrzegamy w sposób naturalny.
Ludźmi tymi są artyści...” pisał Bergson.

Nazwa i pojęcie „sztuka” obejmuje wszystkie wytwory człowieka mające wartość estetyczną, czyli takie dzieła, które dzięki pewnym swoim właściwościom zdolne są obudzić doznania i przeżycia estetyczne u osób znajdujących się w zasięgu ich działania.
Uprzystępnianie sztuki polega na udzieleniu dziecku, które jeszcze tego nie umie skuteczniej pomocy w odkrywaniu, poznawaniu i odczuwaniu estetycznych cech i wartości utworów artystycznych. Polega ono innymi słowy na umiejętnym pośredniczeniu między dziełem sztuki, a dzieckiem, które ma dostrzec, doznać, przeżyć i posiąść to wszystko co ono mu prezentuje i ofiaruje.
Jest więc prawdą oczywistą, że świat sztuki w którym żyje dziecko to rysunki, obrazy, rzeźba, architektura, drzeworyty, tkaniny, meble, literatura, sztuka filmowa, teatr, muzyka.
W przedszkolu poszerza się coraz bardziej płaszczyznę obcowania ze sztuką – zarówno współczesną, jak i dawniejszą oraz z twórczością ludową. Z różnymi formami tej twórczości zapoznają się dzieci nie tylko przez wytwory plastyki czy uroczystości nawiązujące do dawnych obrzędów, a także za pośrednictwem baśni i wierszy, utworów muzycznych i tańców opartych na motywach ludowych. Zapoznanie przedszkolaków ze sztuką odbywa się zgodnie z ich możliwościami wiekiem i rozwojem. Wychowanie przez sztukę opiera się przede wszystkim na metodzie samodzielnych doświadczeń i przeżyć oraz przez inspirowanie działalności dziecka i zamierzone oddziaływanie.
Organizatorem i realizatorem wychowania i nauczania w powierzonej grupie podopiecznych jest nauczyciel. Wyniku działań pedagogicznych zależą w znacznym stopniu od tego jakie wartości etyczne reprezentuje. Nauczyciel jest nosicielem wartości, norm ocen i wzorów zachowań. Jego zdolność wychowawcza koncentruje się wokół dwóch zasadniczych cech:
 przychylności wobec dziecka jako źródła dobrej woli zaspokajania jego potrzeb
 odpowiedzialności za efekty efekty swojej pracy.
W związku z tym nauczyciela przedszkola winna cechować wrażliwość emocjonalna, skłonności opiekuńcze, zdolności indywidualnego zajmowania się dzieckiem, życzliwość, cierpliwość, sympatia wobec każdego wychowanka, gotowość do poznania jego przeżyć i zainteresowań. Organizując proces wychowawcy nauczyciela cechuje określony styl pracy. Na styl ten ma wpływ wiele czynników:
 stosunek nauczyciela do dziecka
 warunki do twórczej działalności
 sposób nauczania i komunikacji z dzieckiem

Przy stymulowaniu przedszkolaków do działania twórczego największe możliwości stwarza otwarty styl pracy. By móc pracować w ten sposób, należy zaakceptować każde dziecko takim jakie jest, zapewnić mu zaspokojenie podstawowych potrzeb psychicznych, szczególnie potrzeby bezpieczeństwa i kontaktu emocjonalnego. Nauczyciel pełni rolę zachęcającą do działania, podsuwa pewne propozycje, które dziecko może uznać za słuszne lub nie. Propozycje zadań powinny być uzgadniane dziećmi. Narzucanie własnych tematów, problemów, które nie są interesujące dla wychowanków i nie wiążą się z jego aktualnymi potrzebami, nie wyzwoli twórczej aktywności.
Zadanie które może spowodować wyzwalanie twórczej aktywności, wyobraźni, powinno zaciekawić dziecko, nie może być zbyt proste ani zbyt skomplikowane, tylko odpowiednie do możliwości przedszkolaka lub minimalnie przekraczające te możliwości.
Zadania otwarte zawierają pewien problem posiadający wiele rozwiązań. Dziecko, posługując się własnymi umiejętnościami oraz wyobraźnią może w sposób indywidualny rozwiązać zadanie, będzie to efekt jego samodzielnej pracy. Przy wyżej wymienionych propozycjach nie należy ukazywać żadnego wzoru rozwiązania, ale każdemu dziecku trzeba wyjaśnić sprawy niezrozumiałe, odpowiedzieć na jego pytania.
Drugim bardzo ważnym elementem otwartego stylu pracy są warunki do twórczej działalności. A więc przede wszystkim zapewnienie dziecka odpowiednio długiego czasu na poszukiwaniu rozwiązania określonego zadania. Poza tym bogate i zróżnicowane środowisko materialne, różne materiały plastyczne, narzędzia, instrumenty muzyczne, książki, ilustracje, zbiory przyrodnicze, wystrój wnętrza sali. Dziecko tworząc malowane obrazy ma do wyboru różnorodne formaty papieru, wiele farb, różne pędzle. Tworząc muzykę korzysta z instrumentów muzycznych, a także dobiera przedmioty z otoczenia(klocki, pudełka, patyki).
Twórcza praca wymaga również szczególnej atmosfery emocjonalnej a więc: atmosfery swobodnej pracy spokojnej i pozbawionej nerwowości, hałasu ,atmosfery podtrzymująco – przyzwalającej. Ważnym problemem jest ocena wytworu dziecka. to co dzieci stworzą, nie może być oceniane określoną skalą, a każdy wychowanek i jego praca musi być traktowany indywidualnie tzn. oceniany przede wszystkim zaangażowanie dziecka podczas rozwiązywania zadania, a nie tylko efekt końcowy – wytwór.
Sposób nauczania i komunikacji w otwartym stylu pracy ma specyficzny charakter.
Nauczanie polega na ty, że nauczyciel i dziecko współpracuje ze sobą, dziecko bierze udział w wypowiedzi – może grać w niej główną rolę. Pracując z dzieci w sposób otwarty wyzwala się ich aktywność(ruchową, muzyczną, plastyczną, teatralną), powala się im współuczestniczyć w odkrywaniu świata, poznawaniu stuki, czyni się je podmiotem wychowania, a nie biernym przedmiotem. Gdy przedszkolak zacznie sobie wytwarzać obraz świata, trzeba mu dostarczyć przykładów świata stworzonego przez człowieka, artystę. Trzeba mu też dać kredki, farby i plastelinę tak by mogło nadać kształt tym światom, które pojawią się w jego wyobraźni. otwarty styl pracy w maksymalnym stopniu wyzwala aktywność dziecka, a przed wszystkim stymuluje je do aktywności twórczej. W wyniku aktywności twórczej wychowanek wnosi nowe wartości do swojego rozwoju, osiąga wyższe poziomy równowagi rozwojowej. Dziecko dokonuje odkrycia, znajduje wiele rozwiązań danego problemu, samodzielnie wybiera materiały i techniki itd. Po prostu działa, działa samodzielnie, w ten sposób ujawnia aktywność psychiczną i fizyczną. Przykładem otwartego stylu pracy i aktywności twórczej może być cykl zajęć tematycznie związany z poznawaniem przygód Krasnala Hałabały. Dzieci na zadawane pytania związane z treścią odpowiadały gestem, głosem dźwiękiem, mimiką pantominą. Dobierały instrument na którym można imitować np. śpiew słowika. Przetwarzały w dowolny sposób to co usłyszały. szukały innych rozwiązań od zaprezentowanych przez kolegów, odtwarzały treść opowiadań w dowolny sposób, konstruowały instrumenty tworząc muzykę, projektowały i wykonywały dekoracje i stroje.
Wynikiem dziecięcej twórczej aktywności muzycznej i plastycznej były wspaniałe wytwory w postaci malowanych obrazów , kukiełek, kostiumów dla aktorów, ulepianek, a także „instrumenty muzyczne”. Wszystko to zostało użyte do inscenizacji.
Działalność dziecka była nie tylko nauką ale stała się źródłem przyjemności estetycznej i radości. Dzięki temu zaczyna ono stopniowo wrastać w sztukę, w kulturę artystyczną.
U podstaw poznania działa stoi intuicyjne, emocjonalne przeżycie, a potem dopiero następuje ewentualnie rozumowanie dzieła. Nauczyciel kieruje odbiorem przez wychowanków dzieła sztuki, dbając jednocześnie o to by w tym pośrednictwie swoją osobą nie zasłaniać dzieła. Nauczyciel stara się zabezpieczyć dziecko przed utratą wrażliwości na formę i barwę, na piękno otoczenia.
Otwarty styl pracy nauczyciela wpływający na twórczą aktywność dziecka umożliwia spełnienie wielorakich funkcji:
 kształtowanie postawy i inwencji twórczej dziecka
 rozwijanie różnych form myślenia i postrzegania
 pobudzanie i pogłębianie uczuć i doznań
 rozwijanie zdolności emocjonalnego przeżywania wartości estetycznych
 kształtowanie harmonijnie rozwiniętej osobowości
 przestrzeganie zasad i norm współżycia w kolektywnej działalności plastycznej
 kształtowanie indywidualnych zainteresowań dorobkiem kulturalnym swego narodu i ludzkości
 wdrażanie do codziennego zastosowania zasad etyki w swym otoczeniu
Poza tym, usuwa zahamowania i poczucie niepewności, uczy wiary we własne siły, we własne możliwości twórcze, daje zadowolenie i radość.