Plan pracy zajęć wyrównawczych dla uczniów w młodszym wieku szkolnym

Tematy:

I. Podnoszenie poziomu analizy i syntezy wzrokowej
II. Usprawnienie funkcji analizy i syntezy słuchowej
III. Doskonalenie orientacji przestrzennej
IV. Ćwiczenia koordynacji ruchowej, ruchowo – wzrokowej (usprawnianie zręczności manualnej dziecka)
V. Rozwijanie umiejętności pisania i czytania

Tematy ćwiczeń usprawniających poszczególne funkcje

Ad. I
Ćwiczenia podnoszące poziom analizy i syntezy wzrokowej

1. Podnoszenie poziomu analizy i syntezy wzrokowej poprzez ćwiczenia angażujące tę funkcję. Kierowanie spostrzeżeniami dziecka. Zwracanie uwagi na różne szczegóły w otoczeniu. Zachęcanie do zabaw, takich jak: rysowanie, budowanie i konstruowanie wg wzoru. Porównywanie i różnicowanie obrazków z dużą ilością szczegółów.

a.Zabawy z figurami geometrycznymi (różnicowanie , utrwalanie kształtów, cech i nazw figur)
b.Zabawy graficzne (umiejętność dokonywania analizy i syntezy wzrokowej przedmiotów)
c.Różnicowanie symboli i znaków graficznych (kształtowanie myślenia pojęciowego pod względem analizy i syntezy wzrokowej)
d.Rozwijanie pamięci wzrokowej-odtwarzanie układu figur i treści obrazków na podstawie świeżych i bardziej odległych śladów pamięciowych
e.Rozmaite ćwiczenia w rozpoznawaniu kształtów podobnych i różnych werbalizacji tych podobieństw i różnic
f.Odtwarzanie rozmaitych figur i ich układów
g.Wyodrębnianie figur od tła
h.Rozpoznawanie przedstawionych na obrazku przedmiotów, czynności werbalizacja tych spostrzeżeń
i.Rozwój umiejętności składania figur z części: składanie pociętych obrazków według wzoru całkowitego oraz bez tego wzoru

Ad. II
Ćwiczenia usprawniające funkcję analizy i syntezy słuchowej

1.Różnicowanie dźwięków mowy przez powtarzanie głosek, określenie ich położenia w wyrazie
2.Zabawa w słowa: wymyślanie wyrazów na określoną głoskę, szukanie do nich rymu
3.Zabawy i gry rytmiczne – wykonanie umownego ruchu na hasło dźwiękowe (muzyczne lub werbalne) odtwarzanie struktur dźwiękowych na podstawie układów przestrzennych i ruchowych (oraz odwrotnie)
4.Bogacenie słownika biernego i czynnego poprzez opowiadania, opisy, rozmowy
5.Nauka wierszy na pamięć
6.Ćwiczenia z rytmem (kształcenie słuchu tonalnego) odtwarzanie rytmu wystukiwanego przez reedukatora, samodzielne układnie struktur rytmicznych i dobieranie do nich odpowiednich wypowiedzi słownych
7.Zabawy ze słowami (słuchowe wyodrębnianie głoski i sylaby w wyrazie)
8.Słuchowa analiza wyrazów (doskonalenie umiejętności dokonywania analizy zdań, wyrazów, sylab)
9.Słuchowa analiza wyrazów (umiejętność syntezowania głosek na materiale wyrazowym o wzrastającym stopniu trudności)
10.Opozycje fonologiczne (kształcenie słuchu fonemowego w podanych opozycjach fonologicznych) różnicowanie głosek podobnych, różnicowanie samogłosek i spółgłosek i oznaczanie ich różnymi kolorami
11.Różnorodne ćwiczenia kształcące zespół wzrokowo-słuchowy na materiale sylabowym, np. odpoznawanie wzrokowe usłyszanych sylab (z pomocą loteryjek sylabowych), segregowanie wyrazów według liczby sylab, kończenie rozpoczętego słowa, zbieranie sylab (albumy) itp.

Ad. III
Ćwiczenia usprawniające funkcję orientacji przestrzennej w zakresie:

1.Określania położenia poszczególnych przedmiotów w przestrzeni, na obrazku
2.Rysowania przedmiotów w odpowiednim położeniu
3.Udzielania słownej odpowiedzi na pytania, np. Gdzie leżą klucze? (na stole), Co znajduje się pod krzesłem? (klocek) itp.
4.Kolorowania obrazka według instrukcji
5.Utrwalania rozróżniania stron ciała
6.Śledzenia przedmiotu(n- ciel przesuwa przedmiot od lewej do prawej strony, a dziecko śledzi ten ruch wzrokiem )
7.Odtwarzania 2 i 3 – wymiarowych układów przestrzennych na podstawie wzoru
8.Odtwarzania różnych konstrukcji z plasteliny i tworzywa przyrodniczego
9.Kreślenie kształtów graficznych w powietrzu
10.Rysowania z zachowaniem kierunku od lewej do prawej, szlaczków o rozmaitym kształcie, rysowania kształtów literopodobnych
11.Śledzenia linii, np.: dziecko otrzymuje kilka labiryntów, od łatwiejszego do bardziej skomplikowanego. Śledzi wzrokiem drogę prowadzącą do danego przedmiotu, np. kot – miska, kwiatek – wazon. Może pomagać sobie, wodząc po drodze palcem

Ad. IV
Ćwiczenia usprawniające zręczność manualną

Reedukacja w przypadku zręczności manualnej obejmuje :
1.Ćwiczenia ogólne usprawniające ruchy rąk (z wykorzystaniem różnych technik plastycznych) o coraz większym stopniu trudności
2.Ćwiczenia ukierunkowane na doskonalenie pisma

Ćwiczenia i zabawy zwalniające napięcie stawowo – mięśniowe

A. Płynne ruchy ramion
-naśladowanie lotu ptaków,
-przechodzenie pomiędzy gałęziami (rozgarniające ruchy rąk),
-marsz w wysokiej trawie (podnoszenie wysoko kolan),
-pływanie w rzece (ruchy rozgarniające i przywodzące),
-drzewa na wietrze (poruszanie rękami uniesionymi nad głową)
-
B. Zabawy zręcznościowe
-rzuty do celu,
-popychanie piłek lekarskich,
-rzucanie piłki w parach,
-ćwiczenia na równoważni,
-zabawy stolikowe – pchełki, bierki, bilard stołowy,

Ćwiczenia manualne obejmują:

-ćwiczenia ruchliwości palców i sprawności czubków palców
-lepienie z gliny, plasteliny kształtów walcowatych (rogaliki, kiełbaski, węże)
-gra na instrumentach, wyszywanie, pisanie na komputerze, wycinanki, wydzieranki, nawlekanie korali
-malowanie palcami na dużym formacie
-ugniatanie kul jedną ręką (z gazety, bibuły)
-układanie ze wstążek, nici różnych kształtów
-kalkowanie wzorów: dużych, drobnych, o kształcie geometrycznym, literopodobnym
-swobodne projektowanie ozdobnych szlaczków, malowanych grubym pędzlem na dużej powierzchni
-wykonanie labiryntów własnego pomysłu
-wypełnianie książeczek do kolorowania oraz wzorów wykonanych stemplami
-wydzieranie, np. postaci ludzkiej z kolorowego papieru, naklejanie na kartkę z bloku, dorysowywanie innych rekwizytów
-rysowanie dużych kół na tablicy, najpierw jedną ręka, potem obiema rękami
-zamalowywanie dużych płaszczyzn farbą lub plasteliną
Ćwiczenia te mają na celu:
§wyrobienie odpowiedniej szybkości ruchów
§udoskonalenie ich precyzji
§wyrobienie płynności z uwzględnieniem spostrzegania wzrokowego

Ad V.
Ćwiczenia doskonalące umiejętność pisania i czytania

1. Rozpoznawanie kształtu dotykiem, kalkowanie, obrysowywanie konturów liter w powiązaniu z ich dźwiękowymi odpowiednikami (również obrazków-aspekt treściowy), uzupełnianie brakujących liter w wyrazach (podpisy do obrazków) itp.
2. Poznawanie dźwiękowej i graficznej struktury wyrazów i różnicowanie pojęć: litera, głoska, sylaba, wyraz, zdanie.
3. Ćwiczenia umiejętności przepisywania: przepisywania z podkreśleniem trudniejszych wyrazów, z uzupełnianiem niektórych brakujących liter, wyrazów itp.
4. Ćwiczenia umiejętności pisania z pamięci po uprzednim układaniu trudniejszych wyrazów z liter ruchomego alfabetu i analizie głoskowo -literowo-sylabowej tych wyrazów, samodzielne sprawdzanie dokonanego zapisu
5. Po dłuższym okresie pisania z pamięci ćwiczenie pisania ze słuchu o charakterze ćwiczącym (a niesprawdzającym), tj. z odpowiednimi objaśnieniami, analizą trudniej szych wyrazów itp.
6. Ćwiczenia ortograficzne i stylistyczne, wprowadzenie słowniczka ortograficznego, zasad ortograficznych przewidzianych w programie klasy I – III
7. Próby ujęcia treści w zdania, układanie podpisów jedno- i kilkuzdaniowych do obrazków
8. Ćwiczenia graficznej strony pisma: ułożenie kształtów liter z kolorowego drutu, ulepienie z plasteliny, obrysowywanie szablonów liter, rozbicie litery na poszczególne jej elementy i próby łączenia w całość
9. Praca nad płynnością i poprawnością czytania: czytanie „we dwoje”, czytanie z podziałem na sylaby itp.
10. Wykształcenie nastawienia na rozumienie treści czytanego tekstu, odpowiadani po czytaniu, wiązanie czytania z innymi rodzajami działalności dziecka, jak rysowanie, malowanie itd.
11. Kształcenie umiejętności cichego czytania ze zrozumieniem:
12. Przekształcanie wyrazów ułożonych z ruchomych liter, rozsypanki sylabowe grupowane w całości wyrazowe, dorabianie podpisów do obrazków, przyporządkowywanie dłuższych tekstów do obrazków, uzupełnianie luk wyrazowych w tekście itp.


Organizacja jednostki zajęć korekcyjno kompensacyjnych

Każde zajęcie korekcyjno-kompensacyjne powinno zawierać ćwiczenia z zakresu:
-analizy i syntezy słuchowej
-analizy i syntezy wzrokowej
-koordynacji wzrokowo-słuchowej
-orientacji czasowo-przestrzennej
-mówienia
-pisania
-myślenia
-reedukacji psychomotorycznej.

Zgodnie z zasadami terapii pedagogicznej, w każdej jednostce zajęć dominować powinny ćwiczenia usprawniające najgłębiej zaburzone funkcje i najsłabiej opanowane umiejętności, dotyczące konkretnych problemów dydaktycznych.
Muszą się w niej znaleźć ćwiczenia w czytaniu, pisaniu oraz ćwiczenia relaksacyjne.


Jednostka metodyczna zajęć powinna składać się z następujących etapów pracy:

1. Ćwiczenia na materiale bezliterowym (rozpoczęcie zajęć).
2. Sprawdzanie stopnia opanowania uprzednio opracowanego materiału literowego.
3. Ćwiczenia na materiale bezliterowym służące realizacji różnorodnych celów: korekcyjnych, relaksacyjnych, stymulujących.
4. Ćwiczenia w czytaniu i pisaniu.
5. Zmiana rodzaju ćwiczeń.
6. Ćwiczenia końcowe o charakterze podsumowującym. Struktura zajęć uwzględniająca, wszystkie wymienione etapy stanowi model wzorcowy.