Pojezierze Suwalskie - mój region

SCENARIUSZ LEKCJI
Autor:
Emilia Turek

Tytuł scenariusza:
POJEZIERZE SUWALSKIE- mój region

Poziom kształcenia:
Gimnazjum klasa III

Przedmiot:
Geografia

Czas trwania zajęć:
2 godziny

Miejsce zajęć:
Szkoła

Cele edukacyjne:
Cele edukacyjne określone w podstawie programowej:
- Poznanie środowiska geograficznego, poziomu rozwoju gospodarczego własnego regionu.
- Przygotowanie do samodzielnego poszukiwania elementów świata przyrody i odkrywania łączących je prawidłowości, cech, zależności, różnic i podobieństw.

Treść nauczania:
Treści nauczania określone w podstawie programowej:
- Realizacja tematyki regionalnej.

Cele szczegółowe w ujęciu operacyjnym:
Uczeń zna, wie:
• nazwy jednostek tworzących Pojezierze Suwalskie,
• gdzie w Polsce znajduje się pas pojezierzy i jakie krainy geograficzne wchodzą w jego skład,
• nazwy największych miast regionu,
• polodowcowe formy terenu charakterystyczne dla regionu,
• nazwy największych jeziora.

Zakładane osiągnięcia ucznia:
Osiągnięcia określone w podstawie programowej;
- czytanie i interpretowanie mapy .
Po lekcji Pojezierze Suwalskie uczeń:
- wymienia co najmniej 3 cechy położenia Pojezierza Suwalskiego,
- na podstawie mapy hipsometrycznej Polski wymienia cechy ukształtowania powierzchni Pojezierza Suwalskiego,
- wymienia i wskazuje na mapie fizycznej Polski największe jeziora,
- wymienia i wskazuje na mapie 3 największe miejscowości Pojezierza Suwalskiego,
- wymienia przynajmniej 3 sposoby zagospodarowania ziemi na tym terenie,
- wymienia 3-4 charakterystyczne zwierzęta zamieszkujące te tereny,
- wymienia typy jezior występujących w Polsce,
- podaje 4-5 przykładów znaczenia pojezierza dla człowieka,
- wskazać na mapie jednostki ( mezoregiony) wchodzące w skład Pojezierza Suwalskiego,
- wskazać na mapie własną miejscowość.

Formy zajęć:
-praca w grupach,
- praca indywidualna

Metody i techniki dydaktyczne:
-burza mózgów,
-pogadanka,
- praca z mapą,
Środki dydaktyczne i materiały pomocnicze:
- atlasy,
- instrukcja do pracy w grupach,
- ścienna mapa fizyczna i administracyjna Polski,
- karty pracy,
- zdjęcia(na nośniku CD lub zdjęcia na folii).

Procedura zajęć
Na wcześniejszych zajęciach zadaj uczniom pracę domową, którą wykorzystacie na lekcji dzisiejszej (załącznik 1). Podziel pracę domową tak, by co piąty uczeń(może być to kolejność zgodna z dziennikiem lekcyjnym) otrzymał inne zadanie. W ten sposób podzielisz uczniów na pięć grup. Poproś, aby na dzisiejszą lekcję uczniowie przynieśli również atlasy geograficzne z mapą fizyczną Polski. W miarę możliwości uczniowie otrzymają je od nauczyciela.

I. Wprowadzenie do tematu lekcji.
Na początku lekcji powiedz uczniom kilka zdań wprowadzających do tematu lekcji. Postaraj się zainteresować ich tematem i zachęcić do wspólnej dyskusji, odpowiedzi na postawione przez ciebie pytania:
Co rozumiecie pod pojęciem krajobraz młodoglacjalny?
Jakie są cechy tego krajobrazu?
Poprawne odpowiedzi zapisuj na tablicy. Nie zapisuj błędnych odpowiedzi by nie utrwaliły się uczniom.
Zapisz temat lekcji na tablicy. Wyjaśnij co będzie celem dzisiejszej lekcji i w jakiej formie uczniowie będą dziś pracować. Wyznacz wyraźne cele lekcji.

Uczniowie będą pracować w grupach pięcioosobowych. Podziału dokonaj na lekcji wcześniejszej, aby uniknąć niepotrzebnego zamieszania. W każdej z grup wybierz lidera, który będzie nadzorował i kierował pracą w grupie oraz sprawozdawcę ,który będzie wypowiadał się w imieniu grupy.

II. Realizacja tematu.
1. Położenie Pojezierza Suwalskiego.
Postaraj się nakłonić uczniów do rozmowy na temat położenia pasa pojezierzy na mapie Polski oraz pojezierza Suwalskiego. W jaki sposób można je określić. Przypomnij jak określamy długość i szerokość geograficzną dla danego punktu na mapie. Klasa została podzielona na grupy. Każdej grupie wręcz tekst(załącznik 2 który należy uzupełnić) , atlas oraz mapkę Suwałk w skali 1:100000. Uczniowie mają za zadanie odnaleźć w atlasie mapę fizyczną Polski. Posługując się atlasem i mapką Suwałk uczniowie uzupełniają otrzymany tekst. W celu utrwalenia uzyskanych wiadomości wskaż jedną osobą w klasie, by podsumowała uzyskaną widzę, korzystając z mapy ściennej znajdującej się w klasie.

2. Jak kształtowała się rzeźba Pojezierza Suwalskiego.
W formie krótkiej pogadanki wyjaśnij uczniom dlaczego tak właśnie obecnie ukształtowała się rzeźba Pojezierza Suwalskiego . Możesz wykorzystać następujący fragment tekstu oraz blokdiagram (Załącznik 3):
„Dzisiejsza rzeźba terenu Suwalszczyzny ukształtowana została w zlodowaceniu bałtyckim, w plejstocenie, w okresie czwartorzędu. Jak wyliczają fachowcy, ostatnie płaty lodowca zniknęły 8300 lat p.n.e. Lodowiec odszedł stąd najpóźniej, pozostawiając wyraziste formy rzeźby młodoglacjalnej. Tworzą ją moreny czołowe, boczne, denne, ozy, drumliny, kemy, sandry, zagłębienia bezodpływowe, krawędzie erozyjne, rynny i misy jeziorne, "wiszące" doliny polodowcowe i lodowcowe cyrki. Jest tu kwintesencja tego, co po lodowcu otrzymał kontynent europejski. Również głazy narzutowe - przyniesione z środkowej Szwecji, Wysp Alandzkich i z dna Bałtyku - są świadkami jego ogromnej dynamiki.”

Następie zaproponuj uczniom wspólną próbę rozpoznawania określonych form polodowcowych charakterystycznych dla rzeźby młodoglacjalnej twojego regionu. Postaraj się inspirować pracę uczniów, zadawaj pytania dotyczące cech charakterystycznych dla danej formy terenu. Wykorzystaj rzutnik lub zdjęcia zapisane na CD, wszystko zależy od wyposażenia pracowni (Załącznik 4. )

3. Charakterystyka regionu.
Rozdaj uczniom karty pracy .Przeczytaj głośno treść polecenia, w razie wątpliwości staraj się wszystko dokładnie wyjaśnić.
MAPA MYŚLI
Uczniowie otrzymują tekst źródłowy i na jego podstawie, własnych wiadomości oraz atlasu mają wykonać mapę myśli opisującą ich region. Każda grupa otrzymuje również arkusz papieru, flamastry. Jeśli uczniowie spotykają się z tą formą pracy na lekcji po raz pierwszy, możesz przedstawić im przykład mapy myśli na inny temat i omówić jej wykonanie.

W czasie pracy staraj się udzielać wskazówek uczniom, zachęcaj do wysiłku umysłowego. Po skończonej pracy każda z grup prezentuje swoją mapę myśli opisującą „ Mój region”.
Powiedz uczniom, iż dzisiejsza praca i aktywność na lekcji zostanie oceniona.

4. Podsumowanie
Poproś aby uczniowie scharakteryzowali położenie geograficzne pojezierza suwalskiego, wymienili poznane jeziora, rzeki, mezoregiony, największe miasta. Niech uczniowie scharakteryzuje wybraną cechę regionu: fauna, flora, ludność, gleby, przemysł. Przypomną jaką rzeźbę nazywamy młodoglacjalnę, jakie są jej formy terenu. Uczniowie mogą podać przykłady zaprezentowane na lekcji.
5. Praca domowa
Propozycja pracy domowej to zadanie 3(załącznik 6).


Bibliografia.
1. Angiel J., Kaszowski L., Geografia fizyczna-słowniczek ucznia, 1995.WSiP, Warszawa
2.-http://www.wigry.win.pl/zwyczaje.htm
-http://e-kursy.info/kursy.html