Pomoc dziecku z problemami w nauce czytania i pisania (trudności typu dyslektycznego)

Identyfikacja problemu

Trudności K. w nauce zauważono już w zerówce. Na prośbę szkoły chłopiec był w 2007r. po raz pierwszy diagnozowany w Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej. Ze względu na niską dojrzałość szkolną proponowano wówczas odroczenie od obowiązku szkolnego, ale matka nie wyraziła zgody. Rok później badania powtórzono, chłopiec nie opanował na wystarczającym poziomie wiadomości i umiejętności niezbędnych do podjęcia czytania i pisania. Wówczas zadecydowano wspólnie z matką, aby K. powtórzył naukę w klasie pierwszej. We wrześniu 2008r. K. trafił do mojego zespołu klasowego jako uczeń drugoroczny. Znam sytuację rodzinną K., gdyż wcześniej uczyłam jego starszą siostrę. K. wychowuje tylko mama, ojciec mieszka w pobliskiej miejscowości i sporadycznie utrzymuje kontakty z synem. Głównym problemem w tej rodzinie jest nadużywanie alkoholu przez matkę, zbyt mała ilość czasu poświęcana dziecku. Na niepowodzenia w nauce wpływa też częsta absencja wynikająca z choroby chłopca (alergia), a także zaniedbania ze strony domu. Znając sytuację tego chłopca, postanowiłam szczególnie zwrócić na niego uwagę i pomóc, gdyż trudności w czytaniu i pisaniu powodowały, że K. bardzo niechętnie podejmował jakiekolwiek działania, miał też problemy z odnalezieniem się w nowej klasie.

Geneza i dynamika zjawiska

Pierwszym krokiem w planowaniu pracy z K. była analiza dostępnych w szkole dokumentów oraz rozmowy z matką, z której dowiedziałam się, że poród przebiegał prawidłowo, nie stwierdzono wad rozwojowych (matka nie przyznała się, że w ciąży piła alkohol), okazało się, że chłopiec jest alergikiem. Pomimo powtarzania klasy K. miał nadal duże problemy z zapamiętywaniem liter, nie potrafił dokonywać analizy i syntezy słuchowej wyrazów. Pisał niestarannie. Mimo dobrych predyspozycji w zakresie koordynacji wzrokowo – słuchowej miał nieutrwalone nawyki właściwego kierunku pisania, co świadczyło o małej ilości ćwiczeń. Przepisywał z błędami. Z pamięci potrafił zapisać krótkie, proste, wyrazy. Ze słuchu nie pisał poprawnie wcale. Proces czytania opierał się u K. na wymawianiu znanych liter, bez syntezy. W usłyszanym wyrazie potrafił wskazać tylko pierwszą głoskę. W mowie spontanicznej seplenił i miał problemy z powtórzeniem dłuższych wyrazów. Uczeń nie rozumiał treści zadań tekstowych, głównie dlatego, że miał trudności w zapamiętywaniu słuchowym. Dobrze sobie radził z dodawaniem i odejmowaniem do 10 na konkretach.

Znaczenie problemu

Brak sukcesów i długotrwałe niepowodzenia w nauce spowodowały u chłopca spadek wiary we własne możliwości, co niekorzystnie wpływało na nastawienie do obowiązków szkolnych i relację z rówieśnikami.

Prognoza
a) negatywna -w przypadku zaniechania oddziaływań
- trudności w nauce nasila się i będą stanowiły przeszkodę nie do pokonania,
- straci wiarę we własne możliwości, zniechęci się do nauki i znów będzie miał problemy z promocją,
- jego samoocena ulegnie obniżeniu.
b) pozytywna – w przypadku wdrożenia działań
- usprawni naukę czytania i pisania poprzez systematyczne ćwiczenia,
- opanuje podstawowe wiadomości i umiejętności dla danego etapu edukacyjnego,
- będzie dobrze czuł się w środowisku szkolnym, nabierze pewności siebie i uwierzy we
własne możliwości.

Propozycje oddziaływań
- obdarzenie dziecka uwagą niewartościującą,
- pokazanie mocnych stron dziecka,
- chwalenie za drobne sukcesy,
- zaangażowanie chłopca w życie klasy,
- ścisła współpraca z mamą chłopca i poradnią psychologiczno-pedagogiczną,
- skierowanie ucznia do logopedy i na zajęcia zespołu korekcyjno- kompensacyjnego

Wdrażanie oddziaływań

K. zgodnie z zaleceniami Poradni Psychologiczno- Pedagogicznej uczęszczał na zajęcia korekcyjno-kompensacyjne i logopedyczne w naszej szkole. Matka zgodziła się także na wizyty w miejscowej poradni, gdzie w wymiarze 1godz. w tygodniu pracowano indywidualnie z chłopcem przez cały 2008/2009 rok szkolny. Podczas zajęć z całą klasą starałam się, aby K. czuł się w klasie zauważony. Chwaliłam go za najdrobniejsze osiągnięcia. Obdarzałam go uwagą, na lekcjach podchodziłam do niego, nawiązywałam częsty kontakt wzrokowy. Dostosowałam zadania do jego możliwości, aby sam mógł sobie z nim poradzić i odnieść sukces. Praca z K. polegała głównie na doskonaleniu słuchu fonematycznego, analizie i syntezie wyrazów. W całym procesie dydaktycznym bazowałam na konkretnym materiale, wykorzystując dobrze wykształconą koordynację wzrokowo-ruchową u K. Używałam wielu wskazówek wzrokowych, korzystałam z kolorowego systemu kodowania, ramek, podkreśleń, preferowałam ćwiczenia w przepisywaniu i pisaniu z pamięci (gdyż ze słuchu było dla ucznia znacznie trudniejsze). Dając wskazówki, używałam mało słów, mówiłam bezpośrednio do chłopca. Zapewniałam zmiany aktywności i częsty ruch, aby chłopca nie znudzić. Przez cały czas starałam się integrować K. z nową klasą, włączając go w uroczystości szkolne i klasowe, przedstawienia, zabawy. Podkreślałam tez jego atuty. K. bardzo lubi zajęcia sportowe i często podkreślałam jego osiągnięcia w tej dziedzinie.

Efekty oddziaływań
Moje oddziaływania trwały dwa lata i są kontynuowane, gdyż K. jest obecnie w trzeciej klasie. Dzięki systematyczności z ucznia, który nie czytał wcale, K. stał się uczniem, który radzi sobie z łatwymi tekstami. Nadal chłopiec ma trudności z odczytywaniem niektórych wyrazów i z częściowym rozumieniem treści. Podczas przepisywania robi mało błędów, nadal ma jednak duże problemy z pisaniem ze słuchu. Chłopiec dość często opuszcza zajęcia, dlatego też ma luki w wiadomościach i umiejętnościach.
Udało mi się zintegrować chłopca z zespołem klasowym, jest lubiany i chętnie spędza czas w szkole. Dzięki sukcesom w sporcie czuje się dowartościowany.
Przed nami jeszcze prawie rok pracy, jeśli chłopiec będzie dalej systematycznie pracował to sądzę, że powinien radzić sobie w dalszych etapach edukacji.