Pomoc dziecku mającemu trudności w uczeniu się spowodowane niedosłuchem

Identyfikacja problemu
Uczeń z prawostronnym niedosłuchem umiarkowanego stopnia, występującym w przebiegu wady rozwojowego ucha (niedrożność kanału słuchowego). U B. występuje też wada wzroku oka prawego. Uczeń miał problemy w nauce, szczególnie w pisaniu i czytaniu (nieznajomość wszystkich liter, trudności w ich odtwarzaniu, liczne nieprawidłowości w zapisywaniu wyrazów) oraz trudności w matematyce.
Z wyżej wymienionych powodów zainteresowałam się przypadkiem tego dziecka.

Geneza i dynamika zjawiska
B. trafił do mojego zespołu klasowego w marcu 2008r. (pod koniec pierwszej klasy) w związku ze zmianą miejsca zamieszkania. Chłopiec ma troje rodzeństwa, jest najstarszy. Matka sama praktycznie zajmowała się czworgiem dzieci, gdyż ojciec pracował jako kierowca, często był w delegacji. W poprzedniej szkole chłopiec często opuszczał zajęcia, ponieważ matka nie miała z kim zostawić młodszego rodzeństwa, aby zaprowadzać B. do szkoły. Po przeprowadzce rodzina podzieliła się. B. z jedną z sióstr mieszka z tatą, dziadkiem i ciocią, która przejęła obowiązki wychowawcze. Dwoje dzieci mieszka z matką u babci w innej miejscowości.
Dość szybko zorientowałam się, że B. ma duże trudności w nauce i znacznie odbiega ze swoimi umiejętnościami od rówieśników. B. nie znał wielu liter, nie czytał nawet prostych słów, nie miał opanowanych cyfr, miał problemy z liczeniem w zakresie do 10, a także z pisaniem, odwzorowywaniem liter, utrzymywaniem się w liniaturze.
W związku z powyższymi trudnościami skontaktowałam się z ciocią i matka dziecka. B. do tej pory nie był objęty opinią żadnej poradni i nie miał orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego, pomimo wady wzroku nie nosił okularów. Na moją prośbę matka udała się do Poradni Psychologiczno - Pedagogicznej nr 1 w Kaliszu. Badania orzekły o potrzebie kształcenia specjalnego. Stwierdziły wadę rozwojową z niedosłuchem ucha prawego, nieharmonijny przebieg rozwoju poznawczego dziecka w zakresie poszczególnych funkcji, ogólną sprawność umysłową na poziomie lepszym od przeciętnej, szczególnie dobrą dojrzałość funkcji werbalnych intelektu, pomimo niedosłuchu nie ma wady wymowy, słabszą pamięć słuchową oraz analizę i syntezę wzrokową i koordynację słuchowo- ruchową, słabsze tempo nabywania nowych umiejętności i trudności w dokonywaniu analizy i syntezy słuchowej. Ponadto stwierdzono wadę wzroku oka prawego.

Znaczenie problemu

Deficyty funkcji percepcyjno – motorycznych wraz ze znacznym utrudnieniem w percepcji słuchowej bodźców akustycznych i wzrokowych utrudniały sprawne i efektywne opanowanie przez chłopca techniki pisania i czytania. Powyższe trudności powodowały, że B. niechętnie chodził do poprzedniej szkoły. Brak pomocy ze strony domu i właściwej opieki specjalistycznej pogłębiały problemy. Bez pokonania tych przeszkód nie mogło być mowy o sukcesach w nauce.

Prognoza
a) negatywna
- trudności w nauce nasilą się i będą przeszkodą nie do pokonania,
- brak odpowiedniego kontaktu z otoczeniem,
- wycofanie się,
- pogłębienie niechęci do szkoły.
b) pozytywna
- korzystanie z indywidualnych godzin rewalidacyjnych,
- nawiązanie ścisłej współpracy z ciocią dziecka, systematyczne ćwiczenia w
czytaniu i pisaniu,
- zawiązanie przyjaźni,
- nabranie pewności siebie,
- osiąganie sukcesów, chętne uczęszczanie do szkoły.
Propozycje oddziaływań
- intensywna praca (1 godz. w tygodniu) na zajęciach rewalidacyjnych i korekcyjno- kompensacyjnych (1godz. w tygodniu),
- współpraca z ciocią chłopca,
- indywidualizacja pracy,
- usprawnianie zaburzonych funkcji, dostosowanie wymagań do możliwości dziecka,
- dostrzeganie osiągnięć i chwalenie dziecka.

Wdrażanie oddziaływań
Wraz z przyjściem B. do naszej szkoły po zapoznaniu się z jego trudną sytuacją domową i problemami w nauce starałam się codziennie indywidualizować proces uczenia się B. Przed lekcjami i w czasie zajęć prowadziłam trening słuchowy, utrwalałam litery, doskonaliłam analizę i syntezę wzrokowo słuchową wyrazów, co pozwoliło B. podjąć naukę czytania. Nawiązałam ścisłą współpracę z ciocią dziecka, która chętnie korzystała ze wskazówek do pracy z dzieckiem w domu. B. po wizycie u okulisty zaczął nosić okulary, co znacznie złagodziło jego problemy, zwłaszcza w pisaniu. Zaczął siedzieć w pierwszej ławce, tak aby lewym uchem był zwrócony w stronę nauczyciela i aby miał możliwość odwracania się w stronę osoby aktualnie wypowiadającej się. Wydając polecenia i pytania, kierowałam się bezpośrednio do dziecka, upewniając się, czy zdążył ukierunkować uwagę na moją osobę. Omawiany materiał dydaktyczny często ilustrowałam pomocami wizualnymi. W pracy nad techniką pisania bazowałam na przepisywaniu z pamięci po uprzednim wzrokowym i słuchowym powtórzeniu słów, by uczeń nie pisał nieznanych mu wyrazów. Od września 2008r. B. zaczął korzystać z indywidualnej godziny rewalidacyjnej i zajęć korekcyjno-kompensacyjnych zgodnie z zaleceniem poradni.
Początkowo B. czasem się buntował, ale zachęcony każdym drobnym sukcesem zaczął bardzo wytrwale ćwiczyć, zarówno w szkole, jak i w domu. Cała druga klasa była okresem wzmożonego wysiłku umysłowego. Wraz z sukcesami w nauce przyszły tez sukcesy w grupie rówieśniczej. B. znalazł kolegów, nawiązał przyjaźnie.


Efekty oddziaływań
Obecnie B. jest w trzeciej klasie. Mam dzisiaj dużą satysfakcję, że udało mi się zmobilizować go do tak ogromnego wysiłku, ale efekty są bardzo duże. B., który znacznie odbiegał od rówieśników ze swoimi umiejętnościami, dziś potrafi przeczytać prawie każdy tekst ze zrozumieniem na poziomie klasy trzeciej. Stara się ładnie i poprawnie pisać, choć robi jeszcze sporo błędów ortograficznych. Posiada bogate słownictwo i bardzo ładnie się wypowiada. Liczy, dodaje i odejmuje w zakresie 100. Rozwiązuje proste zadania z treścią. Można powiedzieć, że jest dobrym uczniem. Najbardziej cieszy mnie fakt, że B. jest pogodnym chłopcem, ma wielu kolegów i bardzo chętnie chodzi do szkoły,