Opis i analiza przypadku - dziecko zdolne

OPIS I ANALIZA ROZPOZNAWANIA I ROZWIĄZYWANIA
PRZYPADKU WYCHOWAWCZEGO

DZIECKO ZDOLNE

IDENTYFIKACJA PROBLEMU

Każde dziecko przychodzące na świat jest wyjątkowe i każde przynosi ze sobą bagaż możliwości, między innymi zdolności.
W swojej pracy zawsze zwracam uwagę na dzieci, które są zdolne lub uzdolnione w jakimś kierunku oraz takie, które maja problemy. Uważam, że należy nie tyko poświęcać czas dzieciom z trudnościami, ale również tym zdolnym. One również wymagają naszej pomocy i stwarzania im warunków odpowiadających ich potrzebom i zainteresowaniom. Należy je wspierać ukierunkowywać i dowartościowywać. Naszym celem powinno być jak najlepsze wykorzystanie ich potencjału. Rozwój ich zdolności zależeć będzie od sposobu pracy , zarówno przedszkolu jak i w domu oraz do dziecka, jego zaangażowania i chęci robienia czegoś więcej.

Wśród dzieci mojej grupy, sześciolatków, już do pierwszych dni zauważyłam, że jeden chłopiec posiada duży potencjał wiedzy i umiejętności wykraczający poza możliwości dzieci w tym wieku. Mariusz płynnie czytał, dodawał i odejmował w zakresie 10 i więcej, szybko uczył się wierszy, pięknie i odważnie je recytowała, posiadał bogate słownictwo, uczył się z przyjemnością i wyraźnym zaciekawieniem, był bardzo aktywny na zajęciach, ciekawy świata i ludzi, był dociekliwy zadawał wiele pytań, posiadał bogatą wyobraźnię, miał ciekawe i oryginalne pomysły, które wyrażał w zróżnicowanej formie ( muzyce, tańcu, plastyce, słownie itp.), bronił swoich racji poglądów, był niezależny, najczęściej posiadał poczucie humoru. Zauważyłam też, że chłopiec stronił od chłopców, wolał bawić się z dziewczynkami oraz często przeszkadzał w czasie zajęć, manifestując swoje znudzenie i brak zainteresowania. Wszystkie elementy zachowania dziecka wskazywały na to, że mam do czynienia z dzieckiem zdolnym. Wbrew pozorom praca z takim deckiem nie jest łatwa, gdyż trzeba mu stworzyć takie warunki rozwoju, aby nie straciło zapału do pracy w poczuciu
„ wiem wszystko”.
Aby lepiej poznać obraz dziecka zdolnego, a tym samym sprostać jego oczekiwaniom sięgnęłam do literatury : D. Lewis „ Jak wychować zdolne dziecko”, E. Landau ‘ Twoje dziecko jest zdolne”, W. Limont „ Zdolności twórcze dzieci w w ieku przedszkolnym” ( wychowanie w przedszkolu 2002r. nr 8, s. 451-454), J. Bete, S. Munday „ Dziecko zdolne, ambitne i utalentowane”.

GENEZA I DYNAMIKA ZJAWISKA

Mariusz jest drugim dzieckiem w rodzinie , ma o dwa lata starszego brata, który jest wzorowym uczniem. Mama od 2 lat sama wychowuje synów, ponieważ ojciec odszedł i mieszka w Warszawie, ale chłopy nadal mają bardzo dobry kontakt z ojcem. Mama pracuje w sklepie od 10.00 do 18.00 dlatego też, bardzo pomaga jej matka - babcia chłopców i w tym czasie zajmuje się wnukami. Jest to bardzo ciepła i pogodna pani, z którą chłopcy są bardzo związani. Aby bliżej poznać Mariusza i stosunki panujące w rodzinie przeprowadziłam z nim test „ Rysunek rodziny”. Z jego analizy wynikało, że chłopiec jest silnie związany z mamą, bratem, babcią oraz tatą. W pierwszej kolejności narysował mamę, siebie i brata, potem babcię a na końcu tatę, otaczając wszystkich piękną kolorową tęczą. Pomimo, że ojciec nie uczestniczy bezpośrednio w życiu rodziny, panuje w niej silna więź emocjonalna. Ponieważ wg nowej ustawy Mariusz mógł być uczniem pierwszej klasy, zapytałam mamę dlaczego nie posłała syna do szkoły. Mama stwierdziła, że nie chciała odbierać synowi dzieciństwa. Z wywiadu z mamą Mariusza dowiedziałam się, że chłopiec od najmłodszych lat rozwijał się szybciej niż rówieśniczy, wcześniej zaczął chodzić, szybko mówił, czytał w wieku 5 lat, uwielbiał rysować, śpiewać, tańczyć, niż bawić się zabawkami. Naśladował starszego brata i „ odrabiał z nim lekcje”. Zanim odszedł ojciec dziecka, tworzyli szczęśliwą rodzinę.
Bogata i różnorodna stymulacja we wczesnym dzieciństwie ma ogromny wpływ na rozwój uzdolnień u dzieci. Rodzice Mariusza bardzo dbali o wszechstronny rozwój dziecka już od najmłodszych lat .
Mariusz był dzieckiem, które cały czas coś tworzył, rysował, wycinał, lepił, malował, składał, bardzo koncentrował się na wykonaniu zadania. Uwielbiał gry edukacyjne, puzzle, układanki. Ale do zabawy z chłopcami np. samochodami, zbytnio nie garnął, wolał zabawy tematyczne np. dom, sklep, poczta itp. W których częściej uczestniczą dziewczynki. Chłopiec szybko i starannie wykonywał zadania. Ciągle zgłaszał się do odpowiedzi nie dając szansy innym dzieciom. Problem tkwił w tym, jak zorganizować pracę w grupie, aby jednocześnie realizować program dowiązujący wszystkie dzieci oraz rozwijać zdolności chłopca.

ZNACZENIE PROBLEMU

Często sam fakt posiadania zdolności, postrzegany bywa jako przywilej i jak się powszechnie sądzi, że nie ma potrzeby stwarzania dzieciom zdolnym jeszcze dodatkowych przywilejów otaczając je specjalną troską i opieką. Stosunek do uzdolnionych zamyka się w szerokiej gamie poglądów wyraźnie zróżnicowanych: od obojętności i przekonania, że i tak sobie poradzą, poprzez przekonanie o potrzebie ukierunkowania cech rozwoju, aż do poczucia zagrożenia, a niekiedy niechęci lub zawiści .
Dzieci zdolne zasługują na szczególne zainteresowanie. Zajecie się nimi jest ważne ze względu na to, że nauczyciel winien stworzyć warunki sprzyjające rozwojowi ich zdolności. W razie braku odpowiednich warunków do rozwijana posiadanych zdolności , zainteresowana mogą rozwijać się w niewłaściwym kierunku, przejawiając się w szkodliwej formie aktywności, stając się przez to powodem poważnych trudności wychowawczych. Stąd też uznałam, że należy z Mariuszem podjąć systematyczną pracę, by należycie wykorzystać jego zdolności. Uczynić go swoim „ pomocnikiem”, który podczas zajęć będzie prezentował swoją wiedzę, umiejętności a przez to sam się realizował.

PROGNOZA
a) negatywna
W przypadku zaniechania odpowiednich oddziaływań nastąpi:
- zniechęcenie dziecka do aktywnej pracy z braku możliwości „zaistnienia”;
- zahamowanie uzdolnień;
- osiąganie wyników poniżej intelektualnych możliwości;
- obniżenie własnej samooceny;
- odmowa udziału w konkursach;
- brak aktywności i inicjatywy ze strony dziecka, a co za tym idzie niezadowolenie dziecka, jego rodziców i nauczycieli.

b) pozytywna
Wdrożenie odpowiednich oddziaływań pedagogicznych spowoduje:
- rozwój zdolności intelektualnych;
- doskonalenie pamięci słuchowej, dykcji, możliwości modulowania głosem;
- satysfakcja dziecka, jego rodziców i nauczycieli;
- wzrost poczucia własnej wartości;
- pozytywny wpływ na inne dzieci, które będą miały wór do naśladowania;
- udział w konkursach;
- osiąganie wysokich wyników.

PROPOZYCJE ROZWIĄZANIA

Celem podjętych przeze mnie oddziaływań było:
- rozmowa z mamą chłopca, przedstawienie wagi problemu, zachęcanie do czytania fachowej literatury;
- rozszerzenie zakresu wiedzy Mariusza i jego uzdolnień ponad poziom obowiązujący inne dzieci;
- zachęcanie do udziału w konkursach organizowanych przez przedszkole i poza nim;
- pobudzanie do aktywności intelektualnej poprzez indywidualny dobór zadań i metod pracy ( czytanie ze zrozumieniem, opowiadanie, rozwiązywanie zadań matematycznych, krzyżówek, rebusów);
- czynne uczestniczenie w imprezach i uroczystościach przedszkolnych i poza (recytowanie wierszy, śpiewanie piosenek, odtwarzanie ról);
- włączenie do pomocy koleżeńskiej innym dzieciom (pomoc dzieciom słabszym);
- czytanie dzieciom bajek;
- zachęcanie i włączanie do zabawy z kolegami .

ZADANIA JAKIE SOBIE POSTAWIŁAM

Współpraca z rodzicami dziecka w wieku przedszkolnym nabiera szczególnego znaczenia, gdyż pozwala na przyjęcie jednej, wspólnej, optymalnej, najlepszej linii w kształceniu i wychowaniu dziecka.

1.Nawiązć współpracę z mamą Mariusza, i wspólnie realizować zadania wspierające rozwój dziecka zdolnego.
2. Zastosować szereg motet aktywizujących myślenie dziecka.
3. Stosować pytania problemowe pobudzające myślenie.
4. Oddziaływać na dziecko wielostronnie.
5. Poszerzyć wiedzę o otaczającym święcie.
6. Zastosować rożne metody i formy pracy z Mariuszem,
7. Stopniowo zwiększać wymagania , jednak nie przekraczające możliwości dziecka.
8. Porozmawiać z rówieśnikami aby zachęcali kolegę do wspólnych zabaw - szczególnie chłopców.
9. Zachęcać chłopca do pomocy słabszym kolegom.
10. Rozwijać zainteresowania czytelnicze.
11. Umożliwić dziecku prezentację swoich uzdolnień na forum grupy, przedszkola i poza przedszkolem poprzez udział w konkursach przedszkolnych i poza, imprezach, uroczystościach.
12. Pozwolić Mariuszowi popełniać bledy, aby mógł na nich uczyć.

EFEKTY ODDZIAŁYWAŃ

Podjęte przeze mnie zadania, sprzyjały rozwijaniu zainteresowań i uzdolnień dziecka. Mariusz robił coraz większe postępy czerpiąc z nauki satysfakcję i motywację do większej aktywności. Chłopiec rozwiną swoje zdolności literackie, plastyczne, muzyczne. Bral udział w licznych konkurach. Zdobywał nagrody, wyróżnienia: Powiatowy Przegląd Teatru Jednego Aktora „ Witajcie w naszej Bajce” – II miejsce, W III Gminnym Otwartym Przeglądzie Teatru Jednego Aktora – wyróżnienie, VI miejski Konkurs Plastyczny „ Idzie Drogą Pani Jesień”- I miejsce, Konkurs Przedszkolny „ Bezpieczny Przedszkolak” – I miejsce. Zawsze radosny i z zapałem podchodził do nowych wyzwań. Sam chętnie pomagał słabszym, cierpliwie tłumacząc zadanie. Świetnie wcielał się w różne role i je odgrywał. Swoimi występami uatrakcyjniał przedszkolne uroczystości. Był bardzo lubiany przez rówieśników i zapraszany do zabawy, nie tylko przez dziewczynki. Zaczął bawić się samochodami, zapraszał kolegów do wspólnej zabawy, wznosząc budowle, konstrukcje np. garaże, trasy wyścigowe.
Osiągnięte sukcesy dały Mariuszowi wiele satysfakcji i radości, a także mobilizowały do większego wysiłku.
Zgodnie z pozytywną diagnozą chłopiec rozwijał swoje zdolności w świadomy sposób. W swych działaniach był wspierany przez bliskie mu osoby i rówieśników. mam nadzieję, że moja praca zaowocuje w przyszłości w kolejnych latach w szkole, i nie tylko.

Analizy dokonała : Leokadia Karp