Program wspomagającu rozwój dziecka 5 - 6 letniego wg nowej podstawy programowej

I ROZWÓJ EMOCJONALNO – SPOŁECZNY
II ROZWÓJ MOWY
III ROZWÓJ MYŚLENIA DZIECIĘCEGO
IV ROZWÓJ SPRAWNOŚCI RUCHOWYCH
V ROZWÓJ KOMPETENCJI MATEMATYCZNYCH
VI PRZYGOTOWANIE DO NAUKI CZYTANIA I PISANIA


Program wspomagający rozwój emocjonalno – społeczny
dziecka 5 i 6 letniego

Celem wychowania przedszkolnego jest wspomaganie i ukierunkowywanie rozwoju dziecka zgodnie z jego wrodzonym potencjałem i możliwościami rozwojowymi w relacjach ze środowiskiem społeczno – kulturowym i przyrodniczym.

Wg K. Zielińskiej emocje odgrywają ogromną rolę w życiu dziecka. Wpływają na przystosowanie psychiczne i społeczne dziecka. Małe dzieci wyrażają cały repertuar reakcji emocjonalnych; od złości do radości; przez strach, zakłopotanie i onieśmielenie. W miarę jak dziecko dorasta, reakcje emocjonalne nie są już tak rozległe, przypadkowe i stają się o wiele bardziej zróżnicowane. Wraz z wiekiem wzrasta liczba reakcji słownych, a zmniejsza się liczba reakcji ruchowych.
U dzieci 5-6 letnich obserwujemy coraz więcej przejawów uczuć wyższych, które są skierowane na określone osoby- mamę, tatę , siostrę, brata, nauczycielkę, kolegę lub koleżankę, Uczucia zaczynają towarzyszyć nie tylko temu, co jest planowane, o czym się rozmawia, co ktoś zapowiada. Dziecko zaczyna przewidywać skutki swoich działań nie tylko intelektualnie lecz także emocjonalnie. Przeżywa to, co dzieje się teraz i to, co wydarzy się później, w przyszłości. Natomiast D. Goleman twierdzi, że życie rodzinne jest nasza pierwsza szkołą emocji. W gronie najbliższych dowiadujemy się, co czujemy względem siebie i jak inni reagują na nasze uczucia; co powinniśmy sadzić o tych emocjach i jak reagować w różnych sytuacjach; jak odczytywać i wyrażać nadzieje oraz oawy. Ta szkoła uczuć uczy nie tylko poprzez to, co rodzice mówią do dzieci, ale jak wobec nich postępują. Pokazuje także dzieciom poprzez prezentowane wzorce zachowań, jak sami rodzice radzą sobie z emocjami.

WSTĘP

Nieodłącznymi elementami współczesnego świata stały się: hałas, stres, pośpiech , niepokój. Narastający ciągle przymus współzawodnictwa spowodował, że dzisiejsze pokolenie rodziców, aby zapewnić swoim rodzinom przyzwoity standard życia, musi pracować dłużej i ciężej niż pokolenie ich rodziców. Oznacza to, że spędzamy z dziećmi mniej czasu, trudno nam zachować opanowanie i pogodę ducha. Pozwalamy , by nasze dzieci wpadały w taki rytm, który nie wpływa dobrze na kontakty między ludźmi. Z trudnością przychodzi naszym podopiecznym nawiązanie i utrzymanie pozytywnych kontaktów z innymi, włączenie się do grupy, wykazywanie zrozumienia, wycofanie się i konstruktywne radzenie sobie z problemami i konfliktami. Aby pomóc dzieciom zachować wewnętrzną równowagę , trzeba umiejętnie wykorzystać wszelkie chwile spokoju i odprężenia. Kto chce żyć w zgodzie z innymi, musi się najpierw nauczyć akceptować i wyrażać swoje uczucia oraz aktywnie działać i stanowić o sobie samych.

CHARAKTERYSTYKA PROGRAMU

Problemy społeczno- emocjonalne różnią się w sposób fundamentalny od dolegliwości fizycznych. Powstają w wyniku złożonych wzajemnych oddziaływań czynników biologicznych, psychologicznych, społecznych. Współczesne przemiany cywilizacyjne sprawiają, że trzeba wspomagać człowieka aby potrafił samokrytycznie spojrzeć na siebie , poznać i wyrazić swoje „ja”, dawać coś od siebie. Wspomagając dziecko , wzbogacamy także swój własny świat.

Z tą myślą opracowałyśmy program wspomagający: indywidualny rozwój emocjonalno – społeczny, rozwój mowy, myślenia dziecięcego, rozwój sprawności ruchowych, rozwój kompetencji matematycznych, przygotowanie do nauki czytania i pisania. Chciałybyśmy uświadomić nauczycielom i rodzicom ,że w wielu sytuacjach można wypróbować proste i praktyczne działania. Wyposażyć nauczycieli i opiekunów w pewną wiedzę o złożoności , roli, potrzebie spojrzenia na dziecko z tą zaburzoną sferą.


CELE GŁÓWNE PROGRAMU

- nauczenie dziecka adekwatnych reakcji emocjonalnych,
- pokazanie różnych sposobów radzenia sobie ze stresem,
- nauczenie szanowania praw innych do wyrażania emocji,
- przekonanie o konieczności podporządkowania się zasadom wprowadzanym przez dorosłych bez poczucia krzywdy,
- uświadomienie przyczyn powstałych emocji,
- nauczenie rozróżniania emocji u innych,
- uwrażliwienie dziecka na potrzeby innych, na rozumienie odmienności stanów emocjonalnych kolegów.
- poznanie zasad dobrej współpracy w grupie
- rozumienie pozytywnych i negatywnych skutków rywalizacji,
- nabywanie umiejętności radzenia sobie z trudnymi społecznie sytuacjami: z realizacją, konfliktami, stresem, brakiem akceptacji,
- nauczenie dziecka funkcjonowania w różnych rolach,
- nauka empatii,
- nabycie umiejętności przenoszenia dobrych wzorców zachowania z jednego środowiska do drugiego,
- zwrócenie uwagi dziecku, że naśladowanie ma swoje pozytywne i negatywne skutki,
- przybliżenie różnych sposobów nagradzania i karania przez dorosłych,
- pokazanie sensu przynależności do poszczególnych grup ( rodzina, grupa przedszkolna) i wzmacnianie w ten sposób poczucia własnej wartości i poczucia społecznej przydatności.


CELE SZCZEGÓŁOWE PROGRAMU

- umożliwienie dzieciom odkrywania siebie i innych .
- wyrabianie umiejętności komunikowania się w sposób werbalny i niewerbalny( drama , pantomima, techniki plastyczne).
- wdrażanie dzieci do zachowań społecznie akceptowanych.
- wprowadzanie dzieci w kulturę bycia.
- kształtowanie życzliwego i otwartego stosunku do ludzi i przyrody.


METODY

- samodzielnych doświadczeń ( inicjatywa dziecka w czasie zabaw, e kontakcie z przyrodą))
- zadań stawianych dziecku ( rozwiązuje zadania samodzielnie lub z pomocą nauczyciela )
- odtwarzania ( nauka wierszy )
- słowna ( rozmowy, opowiadania, zagadki, poszerzenie wiadomości dziecka)
- żywego słowa ( środki artystyczne, pomagające rozwijać wrażliwość uczuciową i estetyczną)
- obserwacji ( pokaz zjawisk czynności)
- metoda przykładu ( naśladowanie pozytywnych wzorców- kolegów, poprzez inscenizacje, opowiadania, teatrzyki, ilustracje)


FORMY PRACY:

- indywidualna, grupowa lub zespołowa
- zabawy dowolne, zorganizowane, tematyczne, konstrukcyjne, dydaktyczne i ruchowe
- obserwacja i pokaz


Program pomoże dzieciom:

- akceptować i wyrażać swoje uczucia,
- aktywnie działać w konkretnych sytuacjach,
- patrzeć w przyszłość z ufnością i radością,
- uzyskać pewność w siebie i wiarę we własne siły,
- być wrażliwym na piękno , dobro , prawdę i miłość.
- przestrzegać zawartych umów i zasad
- nabyć pewnych nawyków np. odkładać zabawki na miejsce,
- być aktywnym podczas zajęć zorganizowanych,
- współdziałać z rówieśnikami podczas zabaw samorzutnych,
- nawiązać kontakt z rówieśnikami i zgodnie współdziałać,
- podejmować role w zabawach, zorganizować samodzielnie zabawę.
- stosować zwroty grzecznościowe ( proszę, przepraszam, dziękuję, dzień dobry, dowiedzenia)
Program pomoże nauczycielowi:

• poznać dziecko i jego mocne strony w różnych sytuacjach
• nauczyć dziecko życiowej zaradności,
• jak radzić sobie z uczuciami.


Program pomoże rodzicom:

• zrozumieć problemy dziecka,
• jak porozumiewać się z dzieckiem,
• uczynić wspólne życie szczęśliwszym,
• zapewnić harmonijny rozwój.


Sposoby realizacji

I Wspomaganie rozwoju emocjonalnego

1. Karty pracy.
2. Wiersze i rymowanki M Sadkowskiej „ Minki”, A. Milne „ Samotnia”.
3. Opowiadanie J. Krzyżanek „ O kwiatach i zielonych włosach”.
- rysunek wykonany przez dziecko do treści opowiadania.
4. Zabawa dramowa „ Jaki masz dzisiaj nastrój”.
5. Jaki jestem?- malowanie portretu.
6. Rysowanie na temat „ Moja rodzina”.
7. Porównywanie 2 rysunków „ Jesteśmy do siebie podobni a jednak się różnimy”.


II Wspomaganie rozwoju społecznego

1. Karty pracy.
- nawyki kulturalne,
- porównywanie 2 obrazków ( mama wesoła i zła)
- opowiedz obrazek i pokoloruj w jaki sposób pomagasz rodzicom
- uzupełnienie drzewa genealogicznego
- porównywanie dwóch obrazków ( godło polskie)
- wypowiadanie się na temat treści obrazka „ Nasze osiedle” - właściwe zachowanie
2. Słuchanie wiersza „ Obrażalska żabka” B. Kysiak. ( zastanów się czy „ obrażalscy” są lubiani )
3. Słuchanie wiersza „ Dobre zwyczaje” Cz. Janczarskiego.
4. Zabawa w teatrzyk sylwety postaci ( używanie miłych słów, unikanie złych)
5. Wiersz „ O brzydkich słowach” B. Pieroga
- zabawa zainspirowana wierszem.
6. Teatrzyk kukiełkowy „ Przygoda zajączka”.
- wyszukiwanie wśród obrazków przyjaciół zajączka.
7. Słuchanie opowiadania A. Grabowskiej „ Panna obrażalska”.
- malowanie portretu do opowiadania.
8. Opowiadanie „ Wymarzony prezent J. Jasny – Mazurek.
9. Opowiadanie G. Kasdepke „ Zagadka pierwsza gdzie są skarpetki w delfiny?”- porządkowanie i segregowanie ubrań.
10. Zagadki „ Ważne słowa”.
11. Słuchanie krótkich historyjek ( zachowanie w różnych sytuacjach) rysowanie jednej sytuacji.


III Wspomaganie rozwoju mowy

Cele ogólne:

- rozwijanie komunikacji dziecka z otoczeniem,
- umożliwienie werbalnego wyrażania swoich potrzeb,
- poznanie obowiązujących norm artykulacyjnych, fonetycznych i gramatycznych dla jezyka polskiego,
- umożliwienie dziecku uczestnictwa w różnych formach zabawy ( kierowanej przez nauczyciela i inspirowanej przez kolegów),
- poprawne funkcjonowanie w grupie,
- przygotowanie do nauki czytania ( poprawna artykulacja ma wpływ na naukę czytania),
- umożliwienie lepszego funkcjonowania w sytuacjach trudnych – rozwiązywania konfliktów,
- pomoc w lepszym rozumowaniu poleceń wydawanych przez dorosłych – rodzica w domu, nauczyciela w przedszkolu,
- przekonanie dziecka, że zabawy artykulacyjne, opowiadanie, uczenie nowych słów, wierszyków na pamięć są przydatne dla dalszej edukacji.


Sposoby realizacji

1. Dorysuj Mruczkowi pyszczek, oczy, wąsy i uszy.
2. Spróbuj wykonać z języka koci grzbiet – oprzyj czubek języka o dolne zęby, a środek wypchaj do góry.
3. Posłuchaj uważnie bajeczki o Misiu Uszatku
– ćwiczenia; ortofoniczne, artykulacyjne, oddechowe, ćwiczenia języka, na podstawie wiersza,
4. Ćwiczenia słuchowe – słuchaj i powtarzaj za nauczycielem ( chlap, chlap, chlap, szszszuuuuu, plusk, plusk, plusk, kap, kap ,kap; z czy kojarzą ci się te odgłosy?; dopasuj poszczególne odgłosy do obrazków, które widzisz i pokoloruj je.
5. Pokoloruj obrazek samochodu, ( czy potrafisz naśladować warkot samochodu?), wysuń nieznacznie język do przodu pomiędzy wargi wypychając powietrze ustami – parskaj językiem.
6. Buźka i buziaczek chcą ci opowiedzieć dzisiaj o przygodzie, jaka spotkała Świetnego Mikołaja. –
- opowiadanie i piosenka „ Mikołaj” – zabawa ruchowo – naśladowcza lustrująca treść piosenki, ćwiczenia oddechowe, ćwiczenia rytmiczne ;
- ćwiczenia min poprzez naśladowanie ( każde ćwiczenie powtarzamy kilka razy)
7. Zabawa w wiatr – kartka z kolorowej gazety, podrzyj na najmniejsze kawałki, zgromadź w jedno miejsce i dmuchaj z całej siły, pozbieraj kawałki dmuchaj jaszcze raz /3x.
8. Ćwiczenia w mówieniu na podstawie piosenki „ Gdy jesień rozdaje kolory”.
9. Bajkowa zgadywanka – dopowiadanie słowa, które się rymują ( słowa znane dzieciom z bajek).
10. dobierz obrazki o takich samych nazwach w pary – połącz je linią. Czy maja one takie samo znaczenie?
11. Gra pt. „ Chłopcy i dziewczynki”. Ułóż kartoniki na stole – w rozsypce, obrazkami do dołu. Wybieraj po 2 obrazki, jeśli sa takie same, para należy do ciebie. Jeśli są różne, odłóż je w to samo miejsce. Za każdym razem po odkryciu obrazka – naśladuj miny przypominające zwierzę na obrazku.
Ćwiczenia na podstawie opowiadanie Cz. Janczarskiego Wycieczka do lasu”.


Ćwiczenia narządów mowy:

• usprawnianie płynności ruchów języka, warg, szczęk,
• wysuwanie języka w różnych kierunkach, wypychanie językiem policzków, skrobanie grzbietu języka, ocieranie, zwijanie języka w rulonik,
• oblizywanie zębów, podniebienia, warg, sięganie językiem do nosa, brody,
• ustawienie i poruszanie języka za pomocą szpatułek, palca,
• podnoszenie, podtrzymywanie wargami lekkich przedmiotów,
• ściąganie ust, zamykanie i otwieranie ust z demonstracją,
• opuszczanie, unoszenie, przesuwanie w lewo i prawo dolnej szczęki, wielostronne ruchy żuchwą,
• naśladowanie czynności żucia (żucie gumy, żelków),
• cmokanie, gwizdanie, strojenie min, zabawy z lizakiem,
• rozwijanie mowy czynnej i biernej (wzbogacanie słownika),
• budowanie prostych zdań.


IV WSPOMAGANIE ROZWOJU MYŚLENIA DZIECIĘCEGO

Cele główne:

- zachęcanie dzieci do wchodzenia w role badacza i odkrywcy świata rzeczy, pojęć i zjawisk,
- ćwiczenie pamięci,
- poprawienie koncentracji uwagi,
- wzmacnianie potrzeby eksperymentowania,
- przekonanie dzieci, że zadawanie pytań jest naturalna drogą do odkrywania rzeczywistości, a szukanie odpowiedzi – sposobem na lepsze poznanie tego, co je interesuje,
- udowodnienie, że fantazja jest motorem rozwoju intelektualnego; fantazji nie należy się bać, nie wolno jej krytykować, ale należy pozwolić jej uczestniczyć w życiu, w poznawaniu świata,

SPOSOBY REALIZACJI

1. ćwiczenia z pojazdami – czerwona linią otocz pojazdy, które jeżdżą po lądzie, zieloną – które pływają a niebieską te, które latają, pokoloruj pojazd, którym chciałabyś podróżować.
2. Pokoloruj te przedmioty, które weźmiesz ze sobą na zimowy spacer.
3. Oto gości, którzy przyszli na bal karnawałowy. Dorysuj im balony i pokoloruj na dowolne kolory.
4. W każdej parze bombek, wypełnij drugą takim samym wzorem, jak pierwsza.
5. Wymyśl wzorki na bombce, którą chciałbyś podarować swojemu przyjacielowi.
6. Przyjrzyj się królewnom i posłuchaj zagadek . o której z kolei królewnie mowa?.
7. Przyjrzyj się uważnie rysunkom pokoi oraz postaciom chłopców. Zastanów się, w którym pokoju mieszka każdy z nich. Połącz linia chłopca z jego pokojem.
8. Narysuj swój pokój, zastanów się, czy patrząc na twój pokój można domyśleć się, co lubisz robić, co cię interesuje?
9. Słuchanie opowiadania J. Jasny – Mazurek „ Bardzo piękna zima”- odpowiedz na pytania ;
- Co to jest izba?
- jak inaczej nazwać dom?
- Jak nazywa się tak dużo śniegu, że można zniknąć, jak się w to wpadnie?
- Na czym narciarze jeżdżą z dołu do góry?
- Jak nazywa się „przedszkole dla narciarzy” ?
10.Odgadnij zagadki. Odpowiedzi narysuj obok.
11. Rozmowa na podstawie ilustracji „ kolorowy plac zabaw”.
- przyjrzyj się uważnie ilustracji i powiedz, w jaki sposób dzieci mogą się tu bawić. A jaka jest twoja ulubiona zabawa?
12. Wysłuchaj uważnie opowiadania pt. „ Gdzie jest wieś” J. Mazurek – Jasny.
Jak myślisz, co odpowie mama – dokończ opowiadanie.
Uzupełnij rysunki wg wzoru a dowiesz się jakie są ulubione wzory na ubrankach; misia, rybki, gołębia, i słonia.


V WSPOMAGANIE ROZWOJU SPRAWNOŚCI RUCHOWEJ


CELE OGOLNE:

- WZMACNIANIE SPRAWNOŚCI KONDYCYJNO – KOORDYNACYJNEJ;
( wzmacnianie poczucia odpowiedzialności za bezpieczeństwo własne oraz innych;
- kształtowanie adekwatnej samooceny;
- kształtowanie umiejętności działania na rzecz zdrowia,
wypracowanie większej samodzielności dziecka
- nauczenie dziecka pokonywania trudności,
- kształtowanie nawyku samokontroli.

SPOSOBY REALIZACJI

1. Ćwiczenia ruchowo- naśladowcze „ Czy znasz te zwierzęta ?” – pokaż w jaki sposób się poruszają, pokoloruj obrazki.
2. Zaprasza na wycieczkę do ZOO – opowieść ruchowa ( uważnie słuchaj i naśladuj ruchem wszystko to, o czym będę opowiadała.
3. Zabawa ruchowa„ Sprytny kotek”.
4. Zabawy ruchowe „ Wymachy”, „ Minuta”, „ Rób tak – nie rób tak”.
5. Praca z obrazkiem- czynności samoobsługowe i nawyki higieniczne ( 2 obrazki ).
6. Ćwiczenia naśladowcze na podstawie wiersza „ Zrób to sam” M. Sadkowskiej.
7. Karta pracy – spośród zgromadzonych przedmiotów wybierz i pokoloruj te, które służą do utrzymania czystości.
8. Ćwiczenia samoobsługowe „ Przedszkolak na MEDAL”.
9. opisz, co widzisz na obrazku „ Bezpiecznie na drodze”.
10. Opowiadanie obrazka sytuacyjnego – dbamy o zdrowie i bezpieczeństwo.


Ćwiczenia ruchowe

* Ćwiczenia w marszu:

• marsz na palcach;
• marsz chodem bociana;
• marsz wokół sali z ćwiczeniem w reagowaniu na sygnał słowny: stój, naprzód;
* Ćwiczenia w biegu:
• bieg z podskokami,
• przylot i odlot bocianów - bieg w określonym kierunku, poruszając się falistym ruchem z rozkrzyżowanymi ramionami;

* Ćwiczenia na równoważni [ławeczce]:

• chodzenie wolno do przodu;
• posuwanie się do tyłu;
• posuwanie się bokiem;
• obracanie się na ławeczce;

* Zabawy skoczne:

• wróbelki;
• piłka skacze;
• szczur- zabawa ze skakanką;
• skok zająca;

* Zabawy z woreczkami:

• rzucanie i chwyt woreczka obiema rękami;
• rzucanie i chwyt woreczka jedną ręką;
• rzucanie i chwytanie.

OPRACOWAŁA : Leokadia Karp