Dziesiątkowy układ pozycyjny. Konspekt lekcji matematyki w klasie IV

TEMAT: Dziesiątkowy układ pozycyjny

ZADANIA LEKCJI:
1.Zapoznanie uczniów z dziesiątkowym systemem pozycyjnym
2.Nauka określania znaczenia cyfry w zależności od jej miejsca w zapisie liczby
3.Nauka zapisywania liczby w dziesiątkowym systemie pozycyjnym
4.Kształtowanie spostrzegawczości i zauważania istotnych zależności w dziesiątkowym systemie pozycyjnym.

METODY I FORMY PROWADZENIA LEKCJI:
praca z podręcznikiem, praca z całą klasą, praca indywidualna
metoda poszukująca, podająca, ćwiczenia praktyczne

POMOCE DYDAKTYCZNE
tabela z dziesiątkowym systemem pozycyjnym, cyferki z kartonu, cyfry na dużych kartonach
podręcznik, zeszyt ćwiczeń

PRZEBIEG LEKCJI
1.Przypomnienie znanych już wiadomości dotyczących cyfr i liczb
2.Ćwiczenia w odczytywaniu i zapisywaniu liczb w dziesiątkowym systemie pozycyjnym
3.Wprowadzenie dziesiątkowego systemu pozycyjnego i zależności w nim występujących
4.Ćwiczenia związane z dziesiątkowym systemem pozycyjnym
5.Powtórzenie poznanych na lekcji wiadomości.


ETAP I
N: ”Na ostatnich lekcjach zajmowaliście się cyframi i liczbami. Czy cyfra i liczba znaczą to samo? Kto zna różnicę między nimi niech się zgłosi.
U: Cyfra i liczba to nie to samo. Cyfr mamy tylko 10 tj.:0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, natomiast liczb mamy nieskończenie wiele”
N: A czy istnieje między nimi jakieś powiązanie, jakaś zależność?
U: Tak, z cyfr możemy układać liczby.
N: Proszę podać jakiś przykład.
Uczniowie podają własny przykład: np. „Z cyfr 6, 2, 3 układamy takie liczby jak 623, 326....”
N: Czy cyfry i liczby występują tylko w matematyce? Czy spotykamy je jeszcze gdzieś?
U: Cyfry i liczby są wszędzie np. ceny towaru, rozkład jazdy, strony książki...”
N: Podaliście przykład liczb złożonych z cyfr 3, 6, 2. Czy ułożone liczby z tych cyfr to te same liczby?
U: Te liczby nie są takie same. Cyfry zmieniły swoje miejsca. W liczbie 623, 2 oznacza cyfrę dziesiątek, w liczbie 632 cyfrę jedności.
N: Zauważyliście, że mamy cyfrę jedności, dziesiątek i setek. Czy są jeszcze cyfry oznaczające coś innego?
U: Mogą być jeszcze cyfra tysięcy, cyfra dziesiątek tysięcy i tak dalej.
Nauczyciel przypina na tablicy tabelę dziesiątkowego układu pozycyjnego (z przykładem liczby 6728).
N: Proszę odczytać co oznaczają cyfry tej zapisanej liczby”.
Uczeń odpowiada co oznaczają cyfry w poszczególnych rzędach.
N: Czy z tych cyfr można ułożyć inną liczbę? Jeżeli tak, to proszę podać swoją propozycję
Uczniowie zgłaszają własne pomysły i odczytują co oznaczają poszczególne cyfry

ETAP II
N: Ile jedności wchodzi w skład jednej dziesiątki?
A w skład 1 setki ile wchodzi dziesiątek?
A w skład 1 tysiąca ile wchodzi setek?
Co możemy zauważyć?
U: W skład jednej dziesiątki wchodzi 10 jedności
10 dziesiątek to jedna setka
10 setek to jeden tysiąc
10 jednostek niższych tworzy jedną jednostkę wyższą
N: Macie rację. Wszędzie pojawiają się dziesiątki. 10 jednostek rzędu niższego tworzy 1 jednostkę rzędu wyższego.
Taki układ będziemy nazywać dziesiątkowym układem pozycyjnym. Zanotujcie taki temat lekcji
Uczniowie notują temat i przerysowują tabelkę do zeszytu (z boku tabelki zapisują jakie liczby znajdują się w tabelce)
Następnie zapisują notę na kolorowo do zeszytu.

ETAP III
ZADANIA:

1.
Uzupełnij zdania.
W liczbie 9483 cyfrą tysięcy jest_________,
Cyfrą setek jest_______, cyfrą dziesiątek jest_____, cyfrą jedności jest_______.
W liczbie 7062 cyfrą jedności jest__________, cyfrą tysięcy jest______, cyfrą dziesiątek jest_____, cyfrą setek jest___________.

2.
Nauczyciel wybiera 4 uczniów. Każdy z nich ma kartkę A4 z cyfrą 4, 7, 0, 5 , układa uczniów w liczbę 4705 i pyta klasę o cyfrę jedności, dziesiątek, setek i tysięcy.
Wybrany uczeń odpowiada. Następnie uczniowie z klasy ustawiają kolegów w liczby dwu, trzy i czterocyfrowe i podają ułożenie cyfr.

ETAP IV
Zadanie domowe - Wybrane zadanie z zeszytu ćwiczeń bądź z podręcznika.
Nauczyciel prowadzi z uczniami grę.
Uczniowie pokazują 1 palec wskazując, że to jedna jednostka.
10 jednostek to 1 dziesiątka (10 palców)
10 dziesiątek to 1 setka
10 setek to 1 tysiąc
Uczniowie mówią na głos zasady zamiany.

Rozpoczęcie pracy domowej w przypadku wolnego czasu.