Odzyskanie niepodległości przez Polskę - scenariusz lekcji historii dla gimnazjum

Sylwia Zagórska
nauczycielka historii w Gimnazjum w Kaźmierzu


SCENARIUSZ LEKCJI HISTORII
KLASA III GIMNAZJUM


TEMAT: ODZYSKANIE NIEPODLEGŁOŚCI PRZEZ POLSKĘ

Cel główny: uczeń zna historię odzyskania niepodległości przez Polskę.

Cele operacyjne: po skończonej lekcji uczeń potrafi:
- scharakteryzować postawę Polaków wobec zaborców w obliczu zbliżającego się konfliktu zbrojnego oraz ich sytuację w czasie I wojny światowej,
- omówić stanowiska zaborców wobec Polaków w 1914 r.,
- rozszyfrować daty: 5 XI 1916, 11 XI 1918, 1919,
- wyjaśnić, kim byli: Józef Piłsudski, Roman Dmowski, Ignacy Jan Paderewski, Józef Haller, Jędrzej Moraczewski,
- rozpoznać na ilustracjach osoby: Józefa Piłsudskiego, Romana Dmowskiego, Ignacego Jana Paderewskiego,
- definiować pojęcia: orientacja proaustriacka, orientacja prorosyjska,akt 5 listopada, Legiony Polskie, „błękitna armia”,
- opisać znaczenie aktu 5 listopada dla sprawy polskiej,
- wymienić etapy odradzania się państwa polskiego.

Metody: praca z tekstem źródłowym, rozmowa dydaktyczna.

Środki: podręcznik i zeszyt ćwiczeń zgody z programem nauczania „Podróże w czasie” dla klasy III gimnazjum, ilustracje przedstawiające Józefa Piłsudskiego, Romana Dmowskiego, Ignacego Jana Paderewskiego.



Tok lekcji:

1. Nawiązanie do tematu lekcji poprzez sprawdzenie zadania domowego. Przyporządkowanie opisów do postaci Józefa Piłsudskiego, Romana Dmowskiego, Ignacego Jana Paderewskiego. Zdefiniowanie pojęć: orientacja proaustriacka, orientacja prorosyjska.

2. Omówienie stanowiska zaborców wobec Polaków w 1914 roku – praca z tekstami źródłowymi.

3. Udział Polaków w I wojnie światowej:

a) Legiony Polskie walczące po stronie Austro – Węgier z Józefem Piłsudskim na czele.
b) „Błękitna armia” walcząca po stronie państw Ententy z Józefem Hallerem na czele.

4. Charakteryzacja sytuacji Polaków uczestniczących w walkach I wojny światowej – analiza wiersza poety legionowego Edwarda Słońskiego.

5. Omówienie znaczenia aktu 5 listopada, zwanego manifestem dwóch cesarzy – powrót sprawy polskiej na arenę międzynarodową; praca z tekstem źródłowym.

6. 11 listopada 1918 rok – objęcie dowództwa nad wojskiem polskim przez Józefa Piłsudskiego.

7. Utrwalenie wiadomości – wymienienie etapów odradzania się państwa polskiego i uporządkowanie ich w kolejności chronologicznej – zeszyt ćwiczeń, ćwiczenie 4, str. 40.

8. Zadanie domowe – ćwiczenie 3, str. 39 w zeszycie ćwiczeń: Jakie wydarzenia, twoim zdaniem, zadecydowały o odzyskaniu przez Polskę niepodległości? Nim odpowiesz na to pytanie – i uzasadnisz swoją odpowiedź – zapoznaj się z opinią brytyjskiego historyka Normana Daviesa.

9. Podsumowanie zajęć.




Tok lekcji (rozwinięcie):
1. Nawiązanie do tematu lekcji poprzez sprawdzenie zadania domowego. Przyporządkowanie opisów do postaci Piłsudskiego, Dmowskiego, Paderewskiego. Zdefiniowanie pojęć: orientacja proaustriacka, orientacja prorosyjska.

1. Polacy uważali, że mogą odzyskać niepodległość popierając w czasie I wojny światowej Austro – Węgry albo Rosję. Na czele orientacji proaustriackiej stał Józef Piłsudski a orientacji prorosyjskiej – Roman Dmowski.

2. Omówienie stanowiska zaborców wobec Polaków w 1914 roku – praca z tekstami źródłowymi – ćwiczenie 1, str. 38
3. Udział Polaków w wojnie światowej.

2. Udział Polaków w wojnie światowej:
a) Legiony Polskie walczące po stronie Austro – Węgier z Józefem Piłsudskim na czele.
b) „Błękitna armia” walcząca po stronie państw Ententy z Józefem Hallerem na czele.

4. Charakteryzacja sytuacji Polaków uczestniczących w walkach I wojny światowej – analiza wiersza poety legionowego Edwarda Słońskiego – ćwiczenie 2, str. 38.
5. Omówienie znaczenia aktu 5 listopada, zwanego manifestem dwóch cesarzy – powrót sprawy polskiej na arenę międzynarodową; praca z tekstem źródłowym.

3. Cesarz Niemiec i cesarz Austro – Węgier próbowali pozyskać Polaków do walki po stronie państw centralnych wydając akt 5 listopada 1916 r., w którym zapowiadali utworzenie Polski z ziem zaboru rosyjskiego. Był to pierwszy akt prawny zaborców przekreślający rozbiory.

6. 11 XI 1918 rok – objęcie dowództwa nad wojskiem polskim przez J. Piłsudskiego.

4. Rewolucja w Rosji, rozpad Austro – Węgier i klęska Niemiec umożliwiły odrodzenie Niepodległej Polski. W październiku 1918 r. Polacy opanowali Kraków i Galicję Zachodnią. Z 6 na 7 listopada uformował się Tymczasowy Rząd Ludowy Republiki Polskiej. 10 listopada 1918 r. przyjechał do Warszawy Józef Piłsudski, który 11 listopada objął dowództwo nad wojskiem polskim.
5. 18 XI 1918 r. Piłsudski powołał lewicowy rząd Jędrzeja Moraczewskiego, który nie uznawała prawica. W styczniu Piłsudski w porozumieniu z Romanem Dmowskim powołał rząd Ignacego Jana Paderewskiego – sławnego pianisty, polityka
7. Wymienienie etapów odradzania się państwa polskiego, ćwiczenie 4, str. 40.

8. Zadanie domowe – ćwiczenie 3, str. 39 w zeszycie ćwiczeń.
9. Podsumowanie zajęć. Stworzenie niepodległej Polski zapowiedział prezydent USA Wilson w 1918 r. – czternaście punktów Wilsona
1. Polacy uważali, że mogą odzyskać niepodległość popierając w czasie I wojny światowej Austro – Węgry albo Rosję. Na czele orientacji proaustriackiej stał Józef Piłsudski a orientacji prorosyjskiej – Roman Dmowski.
2. Udział Polaków w wojnie światowej:
a. Legiony Polskie walczące po stronie Austro – Węgier z Józefem Piłsudskim na czele.
b. „Błękitna armia” walcząca po stronie państw Ententy z Józefem Hallerem na czele.
3. Cesarz Niemiec i cesarz Austro – Węgier próbowali pozyskać Polaków do walki po stronie państw centralnych wydając akt 5 listopada 1916 r., w którym zapowiadali utworzenie Polski z ziem zaboru rosyjskiego. Był to pierwszy akt prawny zaborców przekreślający rozbiory.

4. Rewolucja w Rosji, rozpad Austro – Węgier i klęska Niemiec umożliwiły odrodzenie Niepodległej Polski. W październiku 1918 r. Polacy opanowali Kraków i Galicję Zachodnią. Z 6 na 7 listopada uformował się Tymczasowy Rząd Ludowy Republiki Polskiej. 10 listopada 1918 r. przyjechał do Warszawy Józef Piłsudski, który 11 listopada objął dowództwo nad wojskiem polskim.

5. 18 XI 1918 r. Piłsudski powołał lewicowy rząd Jędrzeja Moraczewskiego, który nie uznawała prawica. W styczniu Piłsudski w porozumieniu z Romanem Dmowskim powołał rząd Ignacego Jana Paderewskiego – sławnego pianisty, polityka.